De brieven van J.C. Bloem aan Aart van der Leeuw

81

Bergen 16 December 1919

Beste Aart

Toen ik hier gisteren terugkwam vond ik je St. Veit.³⁰⁴ Hartelijk bedankt ervoor. Nu zal ik eindelijk het eenige verhaal, dat ik nog niet van je kende, eens kunnen lezen. - Ik ben er erg blij mee. Wil je ook een Hollandsch ex. voor mij reserveeren? Ik kom het wel eens bij je aanhalen. Ik wil het bij Brandt laten binden, net als Herscheppingen en Kinderland.³⁰⁵

Het speet mij erg, te hooren, dat je het minder goed maakt. Hoewel ik mij in dezen niet als een tweeden [...] op wil werpen, en je van de eene kroeg naar de andere zou willen sleepen (à l'instar van den door jou gehuldigden Keller), geloof ik toch wel, dat je wat al te geconcentreerd leeft in het kringetje: Toos, Joh, en jezelf.³⁰⁶ Ik geloof, dat het je bepaald goed zoudt doen, als je een paar goede vrienden geregeld zaagt en je wat meer aan je sfeer kondt onttrekken. Ik weet wel, dat je daarvoor jezelf geweld zoudt moeten aandoen, maar ik ben er hoe langer hoe meer van overtuigd (schrik niet van dezen de passie prekende vos!) dat een zekere weerstand in ons leven noodig is; anders komt die er toch (dat blijkt aan jou), maar op een nog veel beroerder manier. - Neem mij dit leekepreekje niet kwalijk! Ik ben een paar weken thuis geweest. Mijn vader maakte het in den laatsten tijd minder goed, hij heeft een paar aanvallen van benauwdheid gehad. Ik heb mij

304 Sint Veit en andere vertellingen verscheen in 1919 bij de Maatschappij voor goede en goedkope lectuur te Amsterdam.

305 Tot de bekende firma op het gebied van de papierhandel, Proost en Brandt, behoorde ook een boekbinderij.

306 Van der Leeuw had grote bewondering voor de roman Der grüne Heinrich van Gottfried Keller (1819-1890). In Groot Nederland, dl. 17, II (1919), p. 1342-1361 wijdde hij een beschouwing aan hem, getiteld Gottfried Keller 19 juli 1819-19 juli 1919. Volgens Hulsker (Aart van der Leeuw, p. 125 ev.) is Kinderland geïnspireerd door deze roman. Bloem maakt hier een toespeling op de drankzucht van Keller, waarover Van der Leeuw in bovengenoemde studie schrijft: ‘Door druk kroegbezoek tracht [Keller] nu zijn moeielijke situatie te vergeten, maar het lukt hem slecht’. (het citaat op p. 1346).

[p. 155]

er allerafschuwelijkst over ongerust gemaakt. Je weet, wat het voor mij zijn zou, mijn ouders te verliezen. Gelukkig is het in zoover nogal meegevallen, dat zijn toestand geen direct gevaar oplevert. Maar hij heeft een vergrooting van het hart, en dat is iets, waarvoor je je altijd in acht moet blijven nemen. En het beroerde is nu dit: daar kan je hem niet toe krijgen. Toch heb ik een kleine hoop, dat hij met Augustus zijn ontslag zal nemen. Wij moeten n.l. dan toch verhuizen, en hopen, dat hij dan maar uit zijn betrekking zal gaan.

Te Leiden ben ik niet benoemd; maar ik heb nu iets veel beters op 't oog.³⁰⁷ Op een uitgeverij. Ik las de advertentie in de Rotterdammer, en leef nu in de uiterste spanning. Zoodra ik er wat meer van weet, zal ik je schrijven.

- Je verzen in de Beweging waren prachtig (voorzoover ik verzen nog kan voelen) vooral het eerste, en Franciscus.³⁰⁸ Toch een weemoedig denkbeeld, dat ons tijdschrift nu naar de bliksem is.³⁰⁹ Maar wij zijn het eigenlijk allemaal ook, behalve jij en Jany. Ook je stukje over Keller heb ik met genoegen gelezen.³¹⁰ Heb je er niet een overdrukje van voor mij? Je verzen in Leven en Werken waren niet zoo belangrijk, maar je gebruikt dat tijdschrift ook weer min of meer daarvoor.³¹¹

Nu adieu, doe mijn hartelijke groeten aan Toos en Joh en houd je maar taai!

je Jacques

307 Bloem doelt hier op een betrekking bij het antiquariaat Burgersdijk & Niermans te Leiden; zie brief 68.

308 In De Beweging, dl. 15, II (1919), p. 346-352 publiceerde Van der Leeuw De jaargetijden, De gast, De twijg, Pastorale, Lied, Franciscus, Het graan en De dagen; op het laatste vers na zijn ze herdrukt in Verzamelde gedichten, p. 213, 235, 237, 236, 239, 241 en 240.

309 In 1919 verscheen de laatste aflevering van De Beweging.

310 Zie noot 306.

311 In Leven en Werken, dl. 4, I (1919), p. 145-146 verschenen van Van der Leeuw de verzen Windstilte, Zwaluwzwerm en Regenval; de laatste twee verzen zijn herdrukt in Verzamelde gedichten, p. 208 en 204.