|
| |
| |
| |
12
Njoggentjinhûndert trijentachtich
Se hiene ôfsprutsen op it stasjon fan Ljouwert.
‘Hèhè.’ Margreet like wol achter de pûst te wêzen, doe't se de trein út it suden útstapte. ‘Wat in rotein, yn dy rottrein.’ Anke lake wat. Se hie út Mardum wei fytst. Se joegen inoar in tút en beseagen inoar en laken. Margreet har blauwe plestik earm-bannen rattelen. Se hie it hier yn de krol.
‘Hee!’ sei Anke, ‘permanintsje?’
‘Ja,’ sei Margreet en draaide twa kear foar har yn it rûn.
‘Leuk, leuk,’ sei Anke en doe giene se sitten op it terraske op it perron. Se namen in pilske. Temûkwei seach Anke nei de tas fan Margreet, dêr't folle mear yn sitte moast as yn har eigen. De trein nei Harns stie ree en doe't se it bier op hiene, stapten se yn, tagelyk mei hiel wat oar jongfolk mei kleurige rêchsekken en in razerige fleurigens. Margreet stiek in Dunhill op doe't se sieten. ‘Ek ien?’. Anke wifele, naam doe dochs ien.
‘Do dochst mar.’
Sels draaide se noch altyd sjek. Samson. Yn Achterlo hie Margreet altyd Samson draaid.
‘Ei ja, ju. Dat moat kinne. Sûnt Switserlân smook ik gjin sjek mear. It smakket my ek net mear.’
De trein wie in diesel en like him mei muoite yn beweging te setten. Se smookten.
‘Hoe is it yn Amsterdam?’
‘Giet wol. Ik rêst noch altyd wat út en hingje wat om. Dêrom woe ik ek in wykein fuort. Ik doch te min.’
‘Hast der al nocht oan om mei dyn nije oplieding te begjinnen?’ ‘O ja, wis en seker. Al yn sânensantich, doe't ik nei de P.A. gie, wiene der guon dy't seine dat dizze oplieding in stik better by my passe soe. En dat jier yn Switserlân hat wol soarge, dat
| |
| |
ik net beynfoede wurde sil troch de dosinten,’ en se joech Anke in grouwe knypeach. ‘De P.A. hie 'k noait oan begjinne moatten,’ sei se noch.
Se betocht dat se Margreet dan net moete hie en hoe wie it dan kommen? As se earne lokkich mei wie, wie it mei it feit dat Margreet yn har libben wie. Se sei dat se 't oars hiel aardich fûn hie yn Achterlo en Margreet woe har dat wol tajaan, sei se mar se fûn ek dat de measte minsken dêre allinne mar dwaande west hiene om sa gau mooglik de akte te heljen en it boargerlik bestean yn te tûmeljen. By sokke lju paste se net, sei se. En doe frege Margreet hoe't it mei hàr wie.
‘Bêst. Ik genietsje fan 'e fakânsje.’
‘Drok hân, de lêste wiken?’
‘Ja, o sa. De bern binne net mear te genietsjen as de simmerfakânsje foar de doar stiet. Ik koe der neat mear mei wurde. Ik haw hast alle middeis spultsjedien.’
‘Ien-twa-kombinaasje, no?’
‘Ja, tweintich bern.’
‘En takom jier wer de earste en twadde klasse?’ en doe't se jaknikte sei Margreet: ‘Fynst dêr wat oan? Ik bedoel om no aansens alles wer op 'e nij mei de bern troch te bokseljen.’
Se lake en sei: ‘Ei, ju, it is noch mar myn twadde jier. Dan kin ik dêr dochs noch neat op sizze.’
‘Dus it befalt dy dêre wol. Wolst net ris út dat doarp wei? As ik dy wie, soe ik yn in stêd wenje wolle. Fanneed Ljouwert dan mar.’ Amsterdam wie neffens Margreet har sizzen de iennichste stêd fan Nederlân dy't meidwaan koe.
‘Mar ik fyn it wier net slim om dêr te wenjen,’ sei se, ‘en ik bin gau yn 'e stêd as it moat.’
‘Soest der wol oant dyn sechtichste ta wenjen bliuwe wolle?’ ‘Nee, fansels net. Mar ik bin no twaëntweintich jier. Wa wit wat my noch boppe de holle hinget. En Daan is ek noch fan belang...’
| |
| |
It wie al wat eigenaardich, dat Daniël no krekt - Deinum al foarby - neamd waard. By eintsjebeslút hie se der al in jier ferkearing mei. Fêste ferkearing, lake se harsels wol ris út. De wykeinen en de hjeldagen hoegde se yn alle gefallen net iensum troch te bringen, dy wiene foar Daniël of foar de famylje fan Daniël.
‘O ja,’ sei Margreet, en doe: ‘Hoe is it no mei jimme?’
‘Op en del. Ik wit it net. De iene kear liket it goed en in oare kear wit ik dat ik eins wat oars wol.’
Margreet knikte begripend. Se koe de swierrichheden, want dy bestiene al in jier. Gauris hie se der mei Margreet oer praat en se wist dat de hiele ferkearing Margreet net noaske. Mar se bleau twivelriedich. Daniël betsjutte foar har safolle wissigens, en syn lytse attinsjes hâlden de relaasje op in oan te nimmen hichte. Boppedat koe se it him net oandwaan en meitsje it út. Der wie gjin reden ta. En hy hâlde in soad fan har.
‘Hee!’ Margreet wipte op 'e treinbank omheech as wie har wat moais yn 't sin sketten. ‘En hoe is it mei dy figuer fan dat lêsklubke, dêrsto it okkerdeis oer hiest?’
‘O, oh dỳ!’ sei se mei in hege úthaal en dêrnei mei in lege grêfstim: ‘Dy is fereale op my,’ en se lake der achteroan: ‘Hoe't dat kin, wit ik ek net, hear. En ik hie him noch wol hiel goed it bestean fan Daniël ûnder de noas wreaun en sels hat er ek in freondin, dus ik tocht, dêr stiket neat achter. Mar nee...’ Se seach ta it rút út. Se moast in bytsje glimkje, se wie dochs ek wol grutsk. Margreet fleure sa te sjen, in hiel ien op.
‘Hat er dy dat sein, dat er fereale op dy wie?’
‘Fansels net. Doch net sa ûnnoazel. Soks docht bliken, witst noch?’
‘O-òh,’ die Margreet in skokte juffer nei. Se gichelen.
‘Manlju...’ suchte Margreet.
‘Ja... ferskriklik,’ sei se. ‘Men soe der apen mei fange.’ Se lake.
| |
| |
De jûn, op in kemping, midden op Skylge, fertelde se mei úthalen en gjalpen it ferslach oer Willem. Hoe't er har nei hûs brocht hie en dat se in ôfspraak makke hiene om in dei nei it Letterkundich museum yn De Haach.
‘Ik wie fan betinken, dat it wol koe,’ sei se tsjin Margreet, ‘mar hy sei letter dat dat útnoegjend west hie foar him. Dêrmei soe ik bliken dien hawwe fan myn niget oan him.’
‘Ach,’ sei Margreet, ‘wat in flauwekul no wer. Soks moat dochs mooglik wêze. Op sa'n manear kin men nea mear wat útfine. Dy stomme manlju altyd.’
‘No ja,’ sei se, want it gie har wol wat te bot sa, want skelde Margreet Willem no net út? ‘It falt meskjin ek wol wat ta. Yn alle gefallen hie ik Daniël der fan ferteld en dy makke gjin inkel beswier. En boppedat, ik hie der net in flauste benul fan, dat dy jonge wat yn my seach..., soks giet men net fan út, no?’ ‘Fierder,’ trune Margreet oan. Se leine boppe op harren sliepsekken, sa waarm wie it. Yn 'e bar hiene se aardich wat dronken en se wie der wat drok fan wurden. Se rattele graach fierder.
‘Hawar. Wy dus yn 'e auto nei De Haach. Hiel aardich, dat museum. En witst no wat sa aardich wie?’
‘Nee,’ sei Margreet. ‘Sieten Mulisch en Hermans dêr yn 'e kantine te kofjedrinken?’
‘Hè toe, doch net sa sleau.’ Se joech in pomp tsjin 'e earm neist har, mar lake ek.
‘Nee, fansels net. Nee, it aardige wie dat wy fan deselde skriuwers hâlde.’
‘Soa, ja ja,’ puollemuolke Margreet en besocht yn 'e sliepsek te krûpen. Anke lei op 'e rêch en stoareage nei it tintdoek boppe har, dêr't om 'e fiif ljochtflitsen in tsjusternis wie, dêr't se har Willems gesicht yn foar de geast helle. It hiele gesicht koe se foar har krije, mar syn eagen bleauwen wei. Fluch die se de proef mei Daniël. Daan syn eagen seagen har oan. Se die it
| |
| |
mei Harry, it haad fan de skoalle, dy syn eagen stiene ek klear yn syn gesicht. Se besocht it sels mei Margreet, wat ek slagge, al lei se neist har. En doe helle se wer Willem syn gesicht foar har, mar it woe net, syn eagen liken tebek te wiken, wat mear at se har derop talei.
‘Hy frege my op 'e weromreis oft ik him aardich fûn,’ gie se fierder, ‘ûnder it frijen.’
‘Ik moat sizze, dat er de saken daliks mar oanpakt.’
Se lake wat foar har hinne.
‘Ik sei, dat er dêr mar net oer begjinne moast, omdat dat sa'n soad bedjerre soe. Doe frege er my, oft ik it him net kwea ôf nimme woe. Hy sei der noch by dat er der ek neat oan dwaan koe omdat ik sa'n wielderich frommis wie.’
Se lake wer, koart. ‘Hoe fynst dy?’
‘Flauwe praatsjes. Dêr leaust dochs net yn, mei 'k hoopje?’ Margreet draaide har nei de oare side, fan Anke ôf Se wist net oft se der yn leaude, yn alle gefallen hie it aardich west om soks te hearen. Margreet draaide har rimpen om.
‘Bisto fereale op dy Willem?’
Se wist no net hokker antwurd oft Margreet heare woe. Sa no en dan koe se har net hielendal neikomme.
‘Nee,’ sei se. En doe wat fûler om't dat ‘nee’ net sa stânfêstich heard hie: ‘Nee! Hielendal net. It is in aardige jonge, mear net.’
‘It liket der oars al op.’
‘No... ik wit it eins ek net.’
‘Ach, wêrom ek net? Wat hindert it no foar in kear? Soks is dochs hiel aardich.’
‘Mar it kin eins net om Daniël. It moat mar net fierder gean mei Willem.’
‘Do moatst der net sa swier oan tille. In mins mei wol fereale wêze. Sille we ús deljaan?’
| |
| |
De oaredeis wist se foar tolven krekt wêr't alle tillefoansellen fan Skylge stiene. Se hiene oer it hiele eilân fytst en dêrnei boadskippe yn Midslân. De winkelstrjitte hiene se al in kear op en del west. It wie in stik kâlder as de dei derfoar, de waarme truien hiene se oan. Margreet klage oer it klimaat. Anke hie sa'n goed sin, dat se har ynhâlde moast om net alle mominten in fers te sjongen. By it boadskiprinnen hie se foar alles twa kear de winkel troch moatten, sa wie se yn 'e beane. Se hie mei Willem skille.
Syn lûd oan 'e oare kant fan it waad, brocht har de hiele moarntiid al oan 't triljen. ‘Wat aardich, datst skillest,’ hie er sein en sy hie sein dat se in tillefoansel stean sjoen hie, as hie dat reden genôch west, om dan syn nûmer fuort mar te draaien. Dêrnei hie se it mâle fel oan. Al like Margreet hieltyd in minder sin te krijen.
Middeis waard it noch kâlder. Se wiene delstrutsen yn it safolste kroechje dy deis, doe't se tsjin Margreet sei, dat se eefkes in skoft allinne wêze woe. Margreet sei dat se it bêst fûn en Anke stode op 'e hierfyts troch de storein nei it strân. Dêre wie it seewetter griis. De loft ek. Se sette de fyts tsjin in stek oan en rûn nei de uterste ein fan it wetter. It wie leechwetter en se frege har ôf, hoe't de see op it kearpunt wêze soe, fan it lege nei it hege tij. Se stie der in skoftsje mei de learzens yn 'e wiete modder en foel hast om, doe't se it wetter ûnder de soalen sûgjen fielden.
‘Hoi see,’ sei se, ‘wat moat ik dwaan?’
Se gie no achterút it lân op en sette mei de hakke fan 'e rjochterlears WILLEM yn it sân. Goed beskôge wie it in namme fan neat. Der kaam in grouwe streek ûnder. Fannacht soe it seewetter der yn stean, in lyts skoftsje soe dêr in namme fan wetter wêze en dan soe it foar altyd útwiske wêze.
‘Willèèmm!!’ rôp se oer de Noardsee.
‘Ach, dat gedonder ek mei dy frekte manlju,’ mompele se der
| |
| |
achteroan. In stik oanspield hout krige se op en goaide dat yn 't wetter. Doe draafde se wer werom nei de fyts en naam in lange wei nei it doarp, dêr't Margreet noch wol yn it kafee sitte soe.
Yn it kafee wiene de ruten beslein en se wie leaver bûten bleaun, mar se hearde Margreet al roppen: ‘Dêr is myn freondin.’
‘Aha! Dêr hawwe we Anke!’ rôp in man, dy 't neffens har roai om-ende-by de fjirtich wêze moast. ‘Anke, fanke. Kom do mar by my sitten.’ Hy sloech him mei de hân op 'e knibbels, sadat it kletste. Hoe djip moast se wol sonken wêze, foar't se dêr op sitten gie? Syn bollenekke wie read en hy hie brún fet hier dat yn bakkeburden op 'e wangen fierder gie.
Margreet seach har al oan, mar se koe gjin flitterke fan in ferklearring fine yn dy blik. Margreet frege har oft se it nei 't sin hân hie en wêr't se west hie.
‘Op it strân,’ sei se koart.
‘Mei dit waar?’ frege Margreet en de man foel der lûd tusken mei: ‘Oòòh, op it strân. Wat romantysk.’ Hy draaide mei de eagen. ‘Do bist fêst in hiel romantysk famke.’
Se sei neat en seach de man net oan, mar Margreet. Dy hie twa glêzen wite wyn foar har stean, dat foarearst soene se hjir noch net wei... In oare man, mei ljocht hier en in brune snor, kaam achter har stean en lei har in hân op it skouder. ‘Bisto krekt sa aardich as dyn freondin?’
‘Wat wolst drinke?’ frege Margreet der dwars trochhinne. ‘Kofje,’ sei se en ‘Bliuw fan my ôf, wolst?’, mar by dat lêste trille har stim, dat hearde se sels. Se sei it op 'e nij, lûder, doe't se fernaam dat de hân fan gjin wiken wist. No joech de man kommintaar: ‘Och heden! Anke fanke is in stik stiver, jonges. Dat koe men oars ek wol sjen.’
Margreet hie yntusken fan har plak ôf de man dy't achter de bar stie roppen en it wie Anke net ûntkommen dat se him
| |
| |
by de foarnamme neamd hie. Se beseach de jonge achter de taap. Dy wie al in stik better as dy't hjir om harren hinne sieten. Doe't er de kofje foar har del sette, seach se dat er mei Margreet in glimke wiksele.
‘Tankewol,’ sei se en de jonge sei ‘Asjeblyft,’ mei de eagen rjochte op Margreet. Hoelang wie se wol net weibleaun dat soks al mooglik wie tusken Margreet en dy jonge? Se seach Margreet meilaitsjen mei de fjirtigers, hoe koe se dat dwaan? Sysels koe der net de minste belangstelling foar opbringe.
‘Amsterdam,’ hearde se Margreet sizzen.
‘O... Mokum,’ sei de man mei de bakkeburden.
‘Nee-ee,’ lake Margreet, ‘Am-ster-dàm sis ik dochs.’
De man begûn te sjongen: ‘Margriet uit Amsterdam,’ op in wize, dy't se net koe en ek net lang duorre. ‘Margrèèt!’ sei Margreet.
Se hie de kofje op en boarte mei it kettinkje om 'e hals. Margreet wie no mei har twadde wyn oan 'e gong. Se bestelde noch mar in kofje, houten, oan 'e bar. De jonge seach har neutraal oan en dat stiek dochs wol even. As se mei Margreet earne wie, waard se ferstive fan binnenútwei, stiel Margreet de sjoo en stie sy der as har gûvernante by. Hjir hiene se 't noch noait oer hân en se leaude dat dat ek mar oergean moast.
‘Reinde it bûten ek?’ frege Margreet, doe't se mei de kofje wer achter it taffeltsje skood wie. ‘Ja, wat storein,’ sei se. Se seach om har hinne, heal en heal ferwachtsjend dat se samar wer in fleizige hân yn 'e nekke fiele koe, mar de manlju wiene blykber it kafee út.
‘Wat wie dat no?’ frege se nei de earste swolch hite kofje.
‘Ach...’ sei Margreet, ‘it wie sa mâl. Do wiest noch mar amper fuort, of dy gasten kamen deryn. Omdat it doe frij fol wie, kamen se hjir by my oan 'e tafel te sitten.
‘Ik fûn 't stomme keardels. Dêr wearzgje ik no wier fan.’ ‘Ja, ik ek,’ sei Margreet, ‘mar ik ha wol o sa lake.’
| |
| |
Nei in skoft frege Margreet wer: ‘Dus it reinde noch?’
‘Ja,’ sei se.
Margreet stinde en sei: ‘Sis Anke, ik fyn it hjir wol hiel kâld, hear. Ik leau dat ik jûn de lêste boat mar nim.’
‘O,’ sei se.
‘Ja, ik wit dat it net moai fan my is, mar as it no ek noch hieltyd reint... dêr krij ik dochs sa'n min sin fan en dan hast ek neat oan my.’
‘Is dat dan sà slim, datst der in min sin fan krijst?’ Se koe har soks amper yntinke. Wat joech it no hokfoar waar it wie? Se wiene dochs mei inoar fuort...? Margreet knikte fan ja.
‘Dus dat wurdt aansen de tinte ynpakke,’ sei se mei berêsting. ‘Ik gean yn alle gefallen fuort. Do kinst hjir fansels wol bliuwe. We hawwe op 't lêst foar trije nachten betelle.’
Se seach harsels al yn 'e tinte krûpen, nei de hiele jûn lâns de see kuiere te hawwen. Se koe it harsels wol hiel lang nei 't sin meitsje, mar dan allinne mar by de graasje fan oaren. Salang as se wist dat Daniël of har freondin har miste en oan har tocht, koe se oeren allinne wêze. Dàn wie it de frije wil om de iensumens te kiezen. Mar nò soe se har net lokkich fiele, want Margreet liet har hjir sitte en se soe harsels net mei aardige dingen en gedachten opfleurje kinne.
‘Nee, wat soe ik hjir no moatte?’
‘Freegje dy minnaar fan dy.’
‘Gean wei,’ sei se. Dat Margreet dat no ek betocht hie... Sels hie se dy gedachte fuortendaliks mar út 'e holle set.
‘No, wêrom net? Do hast it hieltiten oer him en do bist fereale.’
‘Fynsto dat dat kin?’
‘Dat witsto sels fansels it bêste.’
Se fûn dat se dat sels tafallich hielendal net wist. Se wist allinne, dat se fereale wie op Willem, dat wie hjir op Skylge hielendal oanboaze. En wat langer se oan Willem tocht, wat
| |
| |
mear waard Daniël in ynstitút, in ynstelling, dêr't se offisjele betrekkings mei hie. Wat langer as se der oer neitocht en wat yntinser Margreet har oan siet te sjen, wat grutter de ôfgriis waard by it tinkbyld, dat se har gefoel no weistopje moast om 'e wille fan dy betrekkings dy't se no oanfielde as droech. As se dizze kâns ferrinne liet en as se fannacht mei in goed gewisse op bêd stappe soe, soe se fêst net sliepe kinne fan spyt om datjinge wat se misse soe.
Dêrnei tocht se hiel lang oan Willem syn earms, dy't er al ien kear om har hinne hân hie, yn 'e auto, op it parkearplak, mei hurdridende auto's as entoeraazje. Wat hie er hearlike lippen hân. Wat koe dy fint lekker tútsje.
Mei in swaai goaide se it hier nei achteren. It kaam mar sa't it moast. Yn alle gefallen moast se harsels net te koart dwaan. ‘Fynst sikerwier dat it wol kin?’ frege se nochris.
‘Bern, dat haw ik al sein. Do witst it sels it bêste.’ Se woe wol dat Margreet wat oers sei. Wat yn 'e trant fan ‘Ik soe it mar dwaan as ik dy wie.’
‘Ja,’ sei se wis, ‘ik wit it sels it bêste en ik doch it.’ Der soene wol rampen fan komme, mar om dêrom ien nacht mei Willem slûpe te litten, wie har te gek.
‘Ik sil him skilje,’ en se rûn nei de jonge achter de taapkast ta om te freegjen wêr't de tillefoan wie. Syn hâlding koe har neat mear skele. Wie Willem net fereale op har? Wat soe se mei sa'n faaie jonge fan in eilân?
Willem naam op.
‘Hoi, Willem, it is wer mei Anke.’ Se joech him eefkes tiid om te bekommen.
‘Goeie.’
‘Ja, hoi,’ sei se. Se wist in see tusken harren yn. De ôfstân like har no grutter ta as fannemoarn.
‘Ik wie... ik skilje dy... no ja, om earlik te wêzen, giet Margreet aansen fuort en dan sit ik hjir allinnich op Skylge. En
| |
| |
no tocht ik...’ Hy moast de rest mar regelje, want se hie der no muoite mei om planút te sizzen dat er no nei Skylge komme moast. En as er der no sels op kaam, wie it ek net hielendàl har eigen betinksel.
‘Ja, no en?’ hearde se him út 'e gatsjes fan de hoarn kommen en it trof har dat it dochs deselde stim wie, dy't har in pear dagen lyn noch fan alles yn it ear lústere hie.
‘No,’ gie se fierder mei de moed fan dejinge dy't no ienkear A sein hie en B folgje litte moast. Mar se hie de nocht al ferlern. ‘No ja, ik woe dy freegje ast hjir ek komme koest. Mar ik hear it wol.’
‘Nee, dat boek haw ik net.’
Dat sèi Willem.
‘Hoe sa? Wat boek? Wêr hast it oer? Ik haw it hielendal net oer in boek, ju.’
Sy koe him dochs dúdlik ferstean. Soe der wat mei de ferbining wêze? It fersyk die se net op 'e nij, want se hie it de earste kear al amper oer de lippen krije kinnen.
‘Moatst it mar ris yn 'e iepenbiere bibleteek besykje, dêr hie ik it lêsten ek wei.’
‘Willem!!’ rôp se, mar net te lûd foar de omstanners. ‘Ik sit hjir net by dy op it literatuerrûntsje... Ik skilje dy fan it eilan ôf!’
‘Ik al,’ wie syn iennichste beskie en se stie ferstuivere. Wat wie dit no?
‘Kin ik dy werom skilje?’ Willem lústere ynienen. Se ferstie him earst net en hy moast it nochris sizze. ‘Anke,’ sei er doe, noch altyd mei in lústerstim, ‘hâld dy asjeblyft kalm en raas net sa. Myn freondin is hjir, se is no krekt de keamer útgien. Ik kin dus ek net by dy komme.’
It duzele har. Freondin. En Daniël wie der ek noch, ja.
‘Sis,’ sei se doe in stik skrutener as foartiid, ‘sjoch ik dy ek wer as ik op de wâl bin?’
| |
| |
‘Fansels,’ sei er mei in lûde stim. ‘As it boek der net is, sil ik yn Grins wol ris foar dy omsjen.’
‘Ach, fal dea! Do mei dyn rotboeken. Kin dat net oars?’
‘Nee.’
‘Is se der wer?’
‘Ja, en ik sil myn bêst dwaan om dy skripsje oer Nijhoff foar dy op te sykjen.’
‘Ja, Willem. Doch dat foaral. Ik haw o sa'n ferlet fan dy skripsje fan dy, oer Nijhoff. Dat wie it iennichste dat oant no ta oan myn libben mankearre. Sille we mar ophâlde?’
‘Ja, goeie, hen.’
‘Ja, dach,’ sei se. It wie har net ûntgien hoe graach as er dat ôfskie mar oangrypt hie, om der ôf te wêzen. O, wat hope se dat er hielendal fan slach wêze soe, no, en dat syn freondin, dy Klara, de hiele jûn neat mear oan him hawwe soe omdat har Willem sa ôfwêzich wurden wie nei dat tillefoantsje fan dat fanke. Se tocht mei skamte oan de letters yn it sân fan it strân. Lokkich soene dy no al sawat ûnder wetter stean, dat kaam wol moai út. Dy jonge woe se sa gau mooglik ferjitte. ‘Jûn nimme we de boat,’ sei se tsjin Margreet, dy't der noch siet mei ien manspersoan, de jonge fan de bar.
‘We?’ frege Margreet.
‘We,’ sei se.
‘Komt er net?’
‘Niente.’ Se seach Margreet oan mei it doel dat se begripe soe dat se hjir net it ferhaal fan in aardige ôfgong fertelle soe mei dy jonge derby. Margreet skynde it te begripen.
‘No, do hearst it,’ sei Margreet tsjin de jonge, dy't it sa't it like net al te drok hie.
‘Kinst net bliuwe?’ frege dy fluensk oan Margreet. Anke waard nidich. Margreet skattere de hiele saak troch.
‘Nee, ju. Dat wurdt my fiersten te kâld, hjirre. Jim hawwe hjir sok rotwaar op dit eilân.’
| |
| |
Se gie nei de kapstok, dêr't har reinjas hong. Dit gedoch woe se net langer oansjen. Margreet kaam fiif menuten letter ek bûtendoar en sei tsjin Anke dat se ynienen wol in soad haast hie, no't Willem net kaam. Anke sei, dat se der neat oan fûn hie. ‘Wêrom kaam dy Willem fan dy no net?’ frege Margreet nei in lang stilswijen fan beide kanten.
‘Syn freondin siet dêr flak by him op 'e noas.’
‘O, ja, dat hat men fansels al mei sa'n figuer mei in relaasje. Dy kinne soms behindere wêze. Koene jim dan wol prate?’
‘Hy begûn oer boeken, dy't ik wol út 'e bibleteek helje koe.’ ‘Ajasses!’ sei Margreet, ‘is 't sa'n ien?’
En letter, doe't se foar inoar oer sieten yn it lytse broadsjeshûs fan it doarp, begûn se der oer.
‘Ik wol dy jonge ek net wer sjen. Wat in griemerij! Earst moai prate en aardich tsjin my dwaan. En dan sa!
Se wûn har der oer op en wie tagelyk ek wol bliid dat se no ek ris op manlju ôfjaan koe. Oant no ta hie dat noch net sa faak kinnen. Hans K. en Daniël woe se net rekkenje. Hoe faak die Margreet net útspraken oer manlju? Faak hie se wollen, dat se ek oer sa'n soad ûnderfining beskikte.
Mar Margreet frege har oft se Daniël ek fan it feit ‘Willem’ op 'e hichte brocht hie en se sei: ‘Fansels net,’ en Margreet seach doe fol betsjutting en sei: ‘Ik bedoel mar! Wat hiesto trouwens dien, ast thús sitten hiest mei Daniël en Willem hie dy mei sa'n yngeande fraach foar 't blok set?’
‘Ik hie yn alle gefallen net sa skynhillich oer boeken praat!’ ferwarde se har, mar eins woe se der net oer prate. Daan wie hielendal fier fuort. Margreet gie fierder.
‘Eins is it net hielendal earlik watsto dochst en dat witst sels ek hiel goed. Do kinst it eins net dwaan en rop Willem samar hjirhinne, wylst Daniël fan neat ôfwit.’
‘No, it is dochs ek net bard,’ bromde Anke.
| |
| |
‘Mar dat lei him net oan dy.’
Ynwindich ferwiet se Margreet fan alles, want se fielde har behoarlik bedragen. Hie Margreet earst net ferhalen hâlden oer genietsjen yn it libben en net tefolle fêst sitte oan regels en ôfspraken? Dat ferhaal hie se dochs hâlden nei oanlieding fan har twiveljen, doe't se net wist oft se Willem wol skilje koe? Dêrnei hie se almaroan beweare, dat se dwaan moast wat harsels it bêste talike. En no krige se in ferhaal oer de konsekwinsjes fan har die. En it minste wie dat se yndied sein hie, dat se dwaan moast wat se sels woe, en dat se nèt sein hie dat se Willem mar skilje moast. It hie blykber net it bêste west. En se koe no slim Margreet dêr de skuld fan jaan, dat se har der sels ta oanset hie. Se wie fansels wer ferantwurdlik foar har eigen gedrach, dêr soe it wol wer op delkomme, as se hjir mei Margreet oer begjinne soe. Dochs wie it al sa, dat Margreet har de lêste stjit jûn hie, it lêste beswier weinommen hie. It hie in rêst foar har west, dat Margreet it plan - dat sysels ek daliks yn' e holle hân, mar wer fersmiten hie - om Willem komme te litten, neamd hie. Hie dat foar har net in oanlieding west om it mar te dwaan? As in oar der op komme koe, waard it al in stik gewoaner en oannimliker as at sysels it mei har fereale harsens op 't aljemint brocht hie. No wist se, dat it sa gien wie. Se hie it sels ommers mar al te graach wollen. En no moast se har ek noch foar Margreet oer ferdigenje, no soe se ek noch selsstannich oerkomme moatte. Se koe Margreet dochs beswierlik de neakene wierheid fertelle?
‘Anke,’ sei Margreet nei in skoftsje, ‘ik miende wat ik niiskrekt sei, hear. Do bist net hielendal earlik foar Daniël oer.’
Se seach Margreet oan en wist dat Margreet gjin begrutsjen mei har hie. Mar foar har lei de wrâld der ek oars hinne as foar har, Anke. Margreet koe elkenien wol krije. Mar dêr koe sy it net op oankomme litte, se moast al bliid wêze as immen nei har seach.
| |
| |
‘Wat wolsto dan?’ sei se wat lilk.
‘Ik wol datst noed stiest foar dyn eigen dieden. Do spilest in spultsje. Mei dysels. Mar ek mei Daniël en dat is minder.’ ‘Do fynst, dat ik mei Daniël brekke moat?’
‘Ik krij net de yndruk, datst sa útsûnderlik lokkich mei dy jonge bist.’
‘Wêrom net?’ frege se. ‘Do begrypst der neat fan, fan ús,’ ferdútste se, doe't se de wynbrauwen fan Margreet omheech fleanen seach.
‘Doch leaver net, as soest in hiel eksklusive bân mei dy jonge hawwe. Alle leafdesrelaasjes dy't in bytsje rinne, komme op itselde del. Do silst dy sûnder mis by him thús fiele en jimme sille jim eigen dinkjes en eigenaardichheden wol hawwe, dêr wol ik ôfbliuwe, mar Anke, ast dochs in bytsje neigiest, hoesto dy foar Daniël oer hâldst, dan witst dat der eat net doogt. We hawwe it hjir ommers al sa folle oer hân, sa lang as dy ferkearing fan jimme duorret. It komt dy goed út, dy hiele ferkearing, it strielet dy yn dyn eigenwearde, goed, dat is minsklik, dat hat elkenien op syn tiid. Mar ik fernim oan dy datst gjin sprút foar dy hiele Daniël oer hast.’
‘No,’ sei Anke, mei de hannen wilens yn inoar wriuwend, ûnder it taffelsblêd, ‘dat falt ek noch wol wat ta, tocht ik. Daniël hat der yn alle gefallen gjin lêst fan.’ Mar alles wat se sizze woe ta har ferdigening - want se fielde har o sa beskuldige -like allegearre neat om 'e hakken te hawwen. Tagelyk wie se wat fan slach en fûn se de sitewaasje, dêr't se no yn bedarre wie, ûnrjochtfeardich, mar se koe net krekt oanfiele wat der oan skeelde. Wat dizenich hie se foar eagen, dat Margreet foar de safolste kear in kâns hie om har te bekritisearjen. Hoe kaam dat, dat soks wol mear barde? It bestie net, dat soks oarsom ek koe. Margreet har hâlden en dragen like altyd konsekwint te wêzen en Anke woe ek wol leauwe dat har eigen om krityk en bystjoeren frege. Se hie hjir fansels ek om frege, mei har la- | |
| |
mentearjen oer Daniël fan it ôfrûne jier. Hoe faak hie se Margreet wol net skille mei de fraach: ‘Margreet, wat moat ik no dwaan? Moat ik der mar fan útgean, dat de wiere leafde net bestiet?’ En Margreet hie altyd mar wer mei geduld útlein, dat se it sels it bêste oanfiele koe en dat se gjin dingen tsjin har sin dwaan moast. Om dan de kear dêrop wer fan har te hearen te krijen, dat it wer sa goed wie mei Daniël en oer de wiere leafde hie se dan mar net mear rept.
Ach, it wie wier net foar it earst, in petear mei Margreet oer Daniël. Se soe der wol skjin har nocht fan hawwe. Anke seach ta it rút út. Hoe soe it libben wêze, sûnder Daniël? Nuver wie it, dat as se oan harsels yn 'e takomst tocht, der altyd in oar nei foaren kaam. Wylst it wol yn 'e reden lei dat se gewoan Anke Stevens bliuwe soe, ûnderwizeres klasse ien en twa, mei har hege lûd en har ljochte hier. Twivelriedich soe se ek altyd wol bliuwe. Mei of sûnder Daniël. Se suchte en seach Daniëls gesicht al foar har. Hoe sei men soks?
Margreet stiek in sigret op en seach nei har, ynhalearjend. ‘Wat is 't wat, net ju?’ Anke stiek de tonge út. Se laken.
En letter, op 'e boat, betocht se hoe't se it Daniël sizze soe. Hans K. hie se ferline jier meidield dat it mar út wêze moast en dat se in nij libben begjinne woe yn Fryslân, dêr't se gjin tiid by hie foar âlde kunde. Daniël hie doe al op it toaniel west, mar dêr wist Hans K. Neat fan. Koe se sa no ek mar mei Daniël, Willem ferswije?
Jûns gie se fuortendaliks noch nei him ta. Hy hie op har wachte, op syn keamer yn 'e binnenstêd. Nei in oere sei se dat se net mear mei him fierder woe. Hy woe der neat fan witte, frege wat der bard wie op Skylge.
‘Wat hat dat der no mei te krijen?’ frege se lûd en waard lilk. ‘Fan alles, ast it my fregest,’ sei Daniël. ‘Do stoost fan it eilân ôf om de ferkearing út te skuorren, wat moarn ek wol kinnen hie. Mei ik dat eigenaardich fine?’
| |
| |
Hy mocht alles, tocht se. Se fertelde mei foarsichtigens it ferhaal oer Willem en oer har ferealens.
‘Mar der is ommers neat bard!’ rôp Daniël fertwivele. Se seach dat er allang bliid wie dat se him trou bleaun wie. Se hâlde út dat it in teken wie as se samar fereale wurde koe op in oar. ‘Ik haw him útnoege om by my te kommen! Seit dy dat net genôch? It kin moarn wol wer barre. Dat kin ik dy net oandwaan.’
Doe gie se fuort, mear woe se der net fan sizze, oars soe Daniël meskjin noch gewaar wurde, dat se noch noait fan him hâlden hie en no Willem allinne mar as oanlieding brûkt hie. En dy wierheid soe in te skel lûd hawwe.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd