|
| |
| |
| |
Corte Instructie,
Om te verdrijven de vreese des Doodts.
VVY die op deser Aerd' als vreemdelingen dwalen,
En weten dat wy haest ter Aerden moeten dalen:
Dat dit ons aerdsche huys uyt aerde eerst gemaect
(Met alle vleesch gemeen) we'er totter Aerden raect:
En dat de vlugghe ziel van boven ons ghegeven,
Sal blyven na de Doodt en eeuwichlijcken leven:
Sal leven, schoon het lijf tot Aerden weder keert,
En wachtet op den tijdt (van Godt gheordonneert:
Wanneer den Sone Godts sijn crachten sal bewijsen,
En 't eens ghestorven vleesch doen uytter Aerden rijsen:
En comen voor syn Throon, wanneer hy sal ontfaen,
Die syn rechtveerdich kleedt hier hebben aenghedaen,
Behooren dese saeck met woorden en ghedachten,
Met alderhande daet wel neerstich te betrachten:
Behooren dit ghestaech te schrijven in den Geest,
Op dat ons herten oogh dit immer vlytich leest.
Op dat u myn Gedicht u eere recht mach geven.
O levens ware Licht! doet doch mijn Penne leven,
Op dat ick hier van schrijf, en mijnen naesten sticht:
En dat het dien' my selfs tot innich onderricht!
Ghy, mijnen Leser dan, die met my inde sinnen,
Des Stervens conste soeckt leergierich te beminnen:
Wilt dit mijn slecht Gherijm doch danckbaerlijck ontfaen:
Want het tot yeders nut uyt liefden is gedaen.
OP dat wy dan de Doodt ten rechten hier beschrijven,
Ten eynde wy haer vrees uyt onse herten drijven:
Soo Laet ons eerst verstaen, waer in sy doch bestaet,
En hoe wijdt dat sy ons door Christi sterven gaet.
Sy werdt ons tweederley, en dobbel voorgeschreven:
De eerste werdt ghenaemt: het eynde van dit leven,
Als lijf en ziele scheydt: De tweede is de pijn,
Waer in na deser tijdt de boose sullen zijn.
Wat aengaet dan voor eerst: wy sullen ons bereyden,
Te spreken van doodt, die lijf en ziel doet scheyden.
| |
| |
T'onrechten doodt genaemt: want soo men't wel bedenckt,
Sy Godes eygen volck in't leven overbrengt.
Hier moeten wy besien, wat dat wy sterven noemen:
Wy, die ons van de doodt bevrydet mogen roemen:
Wy, die door Christi doodt in't leven zyn gehstelt,
En selfs door Christi doodt verwinnen 'sdoodts gewelt.
Het scheyden uyt dit dal, dat hieten wy het sterven:
Dat noemen wy de doodt, als wy de Werelt derven:
Als wy het sondich vleesch dit lichaem leggen af,
En laten niet dan Aerd' begraven in het Graf.
Bedroefde zielen dan, die dit comt te bevreesen:
Ick bid u lieve, wilt des Heeren woorden lesen.
Ons Salichmaker selfs ons hier beloften geeft:
Dat die in hem ghelooft het eeuwich leven heeft:
Hy comt niet inde doodt, maer is slechs door gegangen
Ten leven, dat ons hier seer innich doet verlangen.
Hy comt niet inde doodt die hem in't minste schaet:
Maer latend' hier het lijf, de ziel daer boven gaet.
Hy comt niet inde doodt, de doodt die door de sonden
Werdt in't verdoemde volck gantsch schrickelijck bevonden.
Godts oordeel hem niet raeckt, de ziele metter spoet,
Comt inden Hemel selfs den Heere te ghemoet.
Wel aen gebroken Geest, hier werdt u dan gegeven,
Godts Vaderlijcke gunst, belofte van het leven.
Het leven dat ghy hier inwendichlijck begint:
Maer namaels inder daet volcomelijck bevint.
Op dat wy dit bedenck te beter noch versinnen,
Soo laet ons van ons selfs in deser tijdt beginnen,
En letten op den grondt van dit ons leven swack:
Dit leven vol verdriet en allen onghemack:
Dit leven dat in schijn wel heugelijcken bloeyet:
Maer inden rechten daet van lijden overvloeyt.
Dit leven dat gestaech met onrust is ghequelt,
En midden inden doodt rechtvaerdelijck gestelt.
Dit leven, niet alsoo: maer evenduyrich sterven.
Dit bitterlijck ghequijn, dit jammerlijck bederven:
Laet ons dit (segh ick) eens met innich overlegh,
Gaen beelden in't ghemoet, en werpen inden wegh,
Op dat ons herte leer hier vlijtich door te poogen,
En hopen dat wy dan met recht wel hopen mogen:
Dat is ons laetsten doodt, die na het leven smaeckt,
Op dat ons dit door haer mach eygen zyn gemaeckt:
Indien wy dan besien 't begintsel en het ende:
Ia 't gantsche leven door, het is al vol ellende.
| |
| |
Soo haest ist dat wy niet de Werelt schouwen aen,
Wy gheven sonder weet het lijden te verstaen:
De tranen zyn het eerst (wanneer wy zyn getreden,
En scheyden in't begin van onses Moeders leden)
Die wy daer laten sien, en wat ist dat men hoort,
Als droevelijck gheween geduyrich voort en voort?
Wy comen naeckt en bloot, en slijten vele dagen,
Onreynelijck en vuyl in een gheduyrich clagen:
Wy smaken van 't begin wat aen dit leven cleeft,
En wat den gantschen treyn voor eyghenschappen heeft:
Wy moeten even staech (eer dat wy zijn ghecomen,
Tot redelijck gheweet) zijn neerstich waer genomen:
Ghekoestert en gequeeckt ghelijck een cranck gestel,
En siet wy loonen dit met sonderlingh gequel:
Maer comen dan te voor verstandelijcke Iaren,
Soo werden wy ghewaer des levens groot beswaren:
D'ellende blijft ons by en buyget onsen neck,
En teeckent onse vleesch met een verdorven vleck:
Een vleck tot sondich quaedt, en lust tot boose wegen:
Een herte tot ghebreck en sonde gantsch genegen:
Een herte dat een schat van sonden over gaert,
En als van trap tot trap sich meerder openbaert,
Tot dat des Heeren Geest ons tot den strijdt bereydet,
En tot het hooghste goet seer goedichlijck gheleydet:
Gaet maken een ghevecht van binnen het ghemoet,
Dat ons den boosen lust dan we'er verdrijven doet.
Hier is dan onse vleesh gheduyrichlijcken tegen,
En blijvet even staech tot sondes quaedt genegen.
De jeucht betercht den lust tot veelderley bejach,
Soo dat hy wel te recht ellendich hieten mach.
De ziele werdt versocht, verlockt, vervoert, verleydet,
En lichtelijck door lust in vuyle sonden weydet.
Het lichaem werdt geplaecht met innerlijcken brandt,
En om der sonden wil met Godes straffe handt,
Met veelderley verdriet onmogelijck te schrijven,
Dat ons gheduyrich doet de Iaren overdrijven:
En ondertusschen siet, het leven vlucht en vliet,
In alderhaesten wech, en wy bedenckent niet:
Siet dit is onsen tijdt die wy het beste achten,
Het bloeysel onser Ieuchd, de mannelijcke crachten,
Ons levens Somer selfs, wanneer de Sonne rijst,
En ons den hooghsten trap des levens hier bewijst:
Maer willen wy den Herfst hier mede by gaen stellen,
Wy vinden veel verdriet en droevighe gequellen:
| |
| |
Wy vinden onse Son allencxkens ne'er ghedaelt,
En werden duyster droef ten rechten afgemaelt
Den Ouderdom helaes! can immer niet ontvlieden,
D'ellende die ghemeen dit leven moet geschieden.
Wat segh ick van ontvlien? sy is haer selfs een last,
Een swaer verdrietich pack, aen veel ghebreken vast:
Sy walget van haer tijdt, het leven haer verdrietet,
En soberlijck solaes sy immer hier ghenietet.
Sy is den grondtsop selfs vol bitterheyt en pijn,
Waer in wy in het eynd' van dit ons leven zijn:
Want siet het lichaem cromt, en comet claer betoonen,
Dat onse vleesch seer haest moet inder aerden woonen:
In somma, soo ghy recht dit leven oversiet,
Soo vindt ghy moeyt en pijn, en veelderley verdriet.
Indien wy wouden hier beschrijven de ghebreken,
Waer in wy meestendeel door dwase lusten steken,
Te langh sou zijn 't verhael: want siet de Werelt aen,
Ghy vindet daer te coop veel ydelheden staen:
Ghy vindet inder daet als ghy haer wilt bemercken,
En lettet met bedenck op al haer dwase wercken,
Den Spreucke wel te recht van Salomon geseydt:
Den mensch met al sijn doen, het is al ydelheyt.
Dit dan van ons bedacht en alles overwogen,
Sal dienen dat wy ons wel haest bereyden mogen,
Te soecken 't rechte spoor van't alderbeste goet:
Het uytvercoren deel, de ruste van't ghemoet:
Den vrede die daer woont in reyn gewasschen zielen,
Die voor des Heeren troon ootmoedich neder knielen,
En bidden om 't Gheloof, een gave die Godt geeft,
Waer door de ziele blijft en eeuwichlijcken leeft:
Een gave die daer baert veel lieffelijcke vruchten,
Waer door wy van bene'en tot in den Hemel suchten:
Waer door wy Godes eer betrachten aldermeest,
En soecken dat oock Godt van yeder zy gevreest:
Een gave die ons doet Godts wijsheyt wel versinnen,
En die des Hemels vreuchd' in't herte doet beginnen:
Een gave die noch cruys noch tegenheyt ontsiet,
Noch voor de felle doodt verschricket ofte vliet:
Maer wapent onse borst, en doet ons die verwachten:
Ia maket dat wy selfs haer vlijtelijck betrachten,
Vermidts sy steedts het oogh op na den Hemel wendt,
En daer den grooten Godt voor haren Oever kendt:
Waerom dan dit Godt oock den sulcken wil verleenen,
Die dit niet in den schijn, maer in haer herte meenen:
| |
| |
Siet dit is ons het pandt, en proeve van het goedt,
Dat ons door Christi doodt deelachtich werden moet:
Hier comet ons van daen, dat door een vast vertrouwen,
Wy op des Heeren Woordt vrymoedich connen bouwen:
Dat door des Heeren Geest die in ons herte plaest,
Wy ons het eeuwich selfs bevinden aldernaest:
Bevinden Christus selfs in heerlijckheyt gheseten,
Die op der aerden hier ons niet en sal vergeten:
Maer als een trouwen vriendt, en lieven Bruydegom,
Ons eenmael in sijn huys sal heeten wellecom.
Wy weten 't is sijn wil, en 't sal hem niet berouwen:
Dit heeft hy ons belooft, hy sal't oock seker houwen:
Dit maeckt hy door sijn Geest ons herten vast bekent,
En voedt het door sijn Woordt en heylich Sacrament.
Wat schrickt ons dan de doodt? Waerom ist dat wy beven?
Sy is den doorganck selfs in't salich blijde leven:
Sy brenght ons vele goet, en als men't wel bedenckt,
Sy ons door Godts ghenaed' het eeuwich leven schenckt.
Het lichaem rust en slaept, de ziele werdt gedragen,
Daer gheen ellende plaetst, gheen suchten ofte clagen:
Maer daer men recht gheniet des Hemels groote vreucht,
Daer tot des Heeren lof een yeder is verheucht:
Daer wy ons tot vermaeck des levens sullen voegen,
En vinden in Godts selfs volcomelijck genoegen:
Geen hope, geen begeert, geen p'rijckel, geen gevaer,
Geen moeyten noch verdriet en werdt men daer gewaer:
Maer al de sinnen selfs (door vreuchde boven maten)
Die sullen zijn versaedt als opgevulde vaten.
De oogen sullen sien 't gebousel van de stadt,
Den heerelijcken glans, den costelijcken schat,
Het lustich Paradijs, den Boom des levens bloeyen,
Het salich blijde volck van vreuchden overvloeyen:
Maer dan noch boven al, dat Goddelijcke licht,
Wiens aenschijns schoonen glans verheerlijckt ons gesicht:
Wiens Hemelsche gheluyt verlustet onse ooren:
Want siet wy sullen daer des Heeren wijsheyt hooren.
Het driemael heylich Liedt der Engelen gesanck,
De Hemelsche Musijck sal geven haren clanck.
O blijdtschap over groot! van die daer toe geraken,
En die het rechte broodt des levens mogen smaken.
Die aen des Hemels dis gaen setten haren voet,
En drincken van het sap des levens claren vloet.
Den reuck van Godes huys, den geur van sijne kleeden,
Sal boven al het soet den Hemel overbreeden.
De Bruyt in haer ghewaedt sal lieffelijcken staen,
| |
| |
Met alderley vermaeck en vreuchden aengedaen:
In somma, Godes volck ten vollen sal gevoelen,
Een boven maten lust, een lieffelijck verkoelen:
Haer Bruyloft sal opgaen, den grooten dageraet,
Die eeuwichlijcken blijft en nimmer en vergaet.
Thien duysent duysent Iaer sal maer 't begintsel wesen,
En d'aenvanck van den dagh, by Godes uytgelesen:
En soo daer eenich eynd' in't eeuwich wesen cond',
Soo waer 't noch alsoo wijdt daer van als doe't begond',
Maer ach! 't is sonder eynd, 't is sonder op te houden:
't Is sonder nederganck: 't is sonder te verouden:
't Is een geduyrich Wel: 't is d'eeuwige geneucht:
't Is blijdtschap sonder eynd: 't is volheyt aller vreucht.
Ach! 't is dat in geen Breyn of sinnen hier can dalen,
Dat geen verdorven mondt met reden can verhalen:
Dat noyt een sterflijck mensch ten vollen hoord' of sach,
Noch dat geen aerdtsch verstant te recht begrijpen mach.
En willen wy de doodt, de doodt noch meerder vreesen,
Die ons tot dit vermaeck een wech sal moeten wesen?
Sy is een seker padt van Christo inghegaen,
Die heeft ons allen quaet, en letsel wech gedaen,
De lengden en het diep' heeft hy als afgemeten,
Op dat wy alle vrees te lichter hier vergeten.
Sijn wy dan noch beschroomt of eenichsins bevreest,
Wy hebben tot Piloot des Heeren groote Geest:
Wy hebben Christus selfs, wat willen wy doch schromen?
Hy heeft des doodes macht te voren wech genomen.
Waerom, o swacken mensch! soeck tghy dan te ontvlien,
't Noodtsakelijck gevolgh dat immer moet geschien?
Daer door ghy vredich rust van dit u swaer vermoeyen?
Daer door soo vele goets u rijcklijck sal toevloeyen?
Of sal het zijn het graf dat u te bijster schijnt,
Waer in u teed're vleesch tot stof en asch verdwijnt?
Gedencket dat het eerst van Aerde is genomen,
En (volgens Godes wil) moet we'er tot Aerde comen.
Aenschout het Coren-graen dat liffelijcken staet,
Hoe dattet van te voor verstervet en vergaet.
Wy schromen niet den slaep, op dat wy door het rusten,
Te beter zyn vernieut tot onvermoeyde lusten.
Is 't leven hier te soet? Helaes! een dwaes verstandt,
Hier namaels leeftmen eerst in't Salich-blijde-landt.
Of vreesen wy den schat en rijckdom te verliesen?
O yd'le ydelheyt! het beste moet men kiesen.
Hier boven is den schat een rijckdom wech geleydt:
| |
| |
Een rijckdom inder daet, een schat der salicheyt.
Of sal't de wijsheyt zijn die zijn die in ons dan vermindert?
Geen rechte wijsheyt ist die in ons dit verhindert:
Maer namaels sal't verstant volcomen en volmaeckt,
Op d'aderhooghsten trap der wijsheyt zijn geraeckt.
Ist schoonheyt dat ons doet 't hert aen der Aerden cleven?
Waer is de schoonheyt recht als in't schoon eeuwich leven?
Waer is playsier en lust, en lieffelijck ghesicht,
Als in de schoonheyt selfs van't Hemels blijde licht?
Maer moogh'lijck isset liefd' van vrienden die wy minnen?
Ach! 's Hemels vriendschap sal dit rijck'lijck overwinnen:
Daer werdt ons al de liefd' en vriendtschap openbaer,
Van Godt (de liefde selfs) en al sijn lieve schaer:
Daer is den Abraham met veel ontelb're Soonen:
Daer is het eyghen huys daer Godes vrienden woonen,
Daer 't Heylich lieve volck met een besond're deucht,
Malcanderen porren aen tot altijdt nieuwe vreucht.
Ist aerdtsche sorgen noch, dat ons hier comt te deeren?
V selfs hier niet me'e quelt, maer wiltse van u weeren:
't Geselschap dat hier blijft ghy maer te voren gaet,
Dit Godes toeversicht voortaen regieren laet:
Een Christelijcke sorgh moet ghy haer mede deelen,
En wat de rest belanght, dat moet ghy Godt bevelen:
In somma maeckt u los van dat u hier resteert,
En met een bly gemoet u tot den Hemel keert.
Hier dunckt my dat ick hoor een herte dat in lijden,
Noch tegens 't ongeloof seer heftich comt te strijden:
Spreeckt: ick ben sondich, ach! Wie zijt ghy vriendt,
Die met ghebroken Geest u grooten Schepper diendt?
't Is Christi bloedt alleen dat sonden can genesen,
En hy sal u voortaen een Salichmaker wesen.
Houdt dit in't herte vast, vertrout sijn heylich woordt,
Soo sal u krencken niet der Hellen wreede poort:
Al waer u ziele dan met stricken overladen,
Ghy breeckste door Gods cracht, als door-gesengde braden.
Al waert ghy vander Hel verslonden en geroost.
't Is niet, indien ghy slechts de woorden Godts gelooft,
Sy sal met Ionas u ten lande weder schieten,
En laten u tot troost het leven we'er ghenieten:
Op dat ick dan besluyt, dit alles wel betracht.
O ziel, vertrout op Godt, en sijne comst verwacht.
Bereydet u terstont in d'opgeleyde plichten,
Met een oprecht gemoet, met aengesteken lichten.
Bereydet u terstont eer dattet werdt te laet,
En met een Bruylofts-cleet hem te ghemoete gaet.
|
|
Auteursrechtvrij