Logo DBNL
Handtboecxken der Christelycke gedichten (1627)

Handtboecxken der Christelycke gedichten

(1627)–Cornelis Pietersz. Biens–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Voor-reden.

Tot den Christelijcken Leser.

 

IN'T midden veler swarigheden, ende ongheluckighe gevallen, geeft ons den goedertieren Godt altijd eenighen troost ende heylsame verlichtinghe: ende alhoewel onse leven by een Webbe werdt vergeleken, wiens scheer-draden niet anders als cruys, tegenheyt ende verdruckingen zyn, soo is nochtans den inslagh der selver vol tusschen-comende vreuchden, vermakelijckheden ende verquickingen, voortcomende uyt de Fonteyne ende onuytputtelijcken afgrondt der genaden Gods. Ende wat aengaet de tegenheyt selfs; is sy niet als een Baer-moeder der vreuchde?

Mijne Broeders (seydt den Apostel Iacobus) + acht het voor vreuchde als ghy in vele verdruckingen comt. Ende warom doch voor vreuchde, anders als dat de besoeckinghen beproevingen des Gheloofs zijn, werckende lijdtsaemheyt ende onberouwelijcke beteringe ter salicheyt.

Gelyckerwijs de Roede in de hand des Meesters niet anders en diend, dan de discipulen in behoorlycken dwanck ende tucht te houden, op datse des te bequamer de noodtsakelycke wetenschappen

ende consten mogen leeren: also is ons de tegenheyt als een tucht-roede, op dat wy niet te seer dertelen in de dwaesheden des verdorvenen werelts: Ende dat niet alleen: maer de Heere settet ons de selve voor als eenen nootsakelycken wech, waer door wy tot het Conincrijcke der heerlijckheyt moeten ingaen: ende stelt ons synen eyghenen Sone tot eenen Leydts-man ende Voorganger, den welcken oock wil, dat wy hem als onsen Capiteyn, door desen wech sullen navolgen.

Hier uyt leeren wy, dat de droefheydt ende de blydschap den Geloovigen Christen eyghen is, ende wesentlycken toebehoort.

De droefheyt is hem eyghen, soo wanneer hy overdenckt wat hy gheweest is, noch is, ende geerne wesen soude.

Noch onweder-geboren zijnde, was sijnen wille alle sonden overgegeven: ende selfs na dat hy al verlicht is geworden, bevint hy sich Godt menichmael vertoornt te hebben: Dit bedenckt hy, heeft rouwe ende leetwesen hier van, ende begheert met suchten vergevinghe der misdaden. Aenmerckt hy synen teghenwoordigen staet: + siet de oude Slange gaet om hem als eenen brief-schenden Leeu, soeckende hem te verslinden, ende op alle manieren ten val te brenghen. Hy bevindt in sich selven den harden strijdt des vleesches tegens den Gheest: ende eenen Wet in + sijnen leden, die daer strijdet teghens de Wet des gemoets: alsoo dat hy bevindt, soo wanneer

hy 't goede begeert te doen, dat hem 't quade gestadelijcken aenhanght: Dit ghevoelende, doet hem met den Apostel uyt-roepen: Ick ellendich mensche wie sal my verlossen van dit lichaem des Doodts? Ten anderen aenmerckende nevens hem selven, de boosheyt der menschen kinderen, sal hy met + Loth, syn rechtvaerdige ziele quellen, ende met David uyt-roepen: Wee my, dat ick in Mesoch + blyve, ende in de Tenten Kedars woone: Mijn ziele heeft al te lange gewoont by den genen die den vrede haten.

Daer-en-boven bevindt sich een Christen hem selven met alle Geloovighen op alle manieren benaudt, verdruckt, bestreden ende aenghevochten van de vyanden der waerheydt: Hy siet de Kercke Gods als een Lelye onder de Doornen, ende als een arm Schaepken onder de grijpende Wolven. Dit doet hem met Nehemia bedroeft wesen, + om dat hy sijnes Vaders Stadt moet sien woest leggen. Dit doet hem de tranen (met Ieremia) nacht ende dach vlieten over de onruste + Ierusalems.

Ten derden: soo wanneer een Christen overdencket syne aen-staende verlossinghe, uyt desen tranen-dal, hy begeert met Paulo ontbonden te wesen, ende met Christo te + zijn: Hy suchtet met de Creatuyren, verwachtende de Openbaeringhe der Kinderen + Godts, op dat hy met haer van de ydelheydt, ende de dienstbaerheydt des verderfs verlost werde.

Dese dingen alle (wel aengemerct ende overwogen zynde) zyn den Gheloovigen wel (als gheseydt is oorsaken der droeffenisse: Maer des niet tegenstaende, dienende hem oock tot een waerachtige vaste ende eeuwighe blydtschap: want het fondament is Godt de volheyt aller blijdschap, ende de Fonteyne der vreuchden: Welckers gevoelen een crachtige ende ware blydtschap werckende is, bestaende in een inwendighe vreucht, in plaetse dat alle wereltsche blydschap inwendich met droefheyt ende quellinge overstolpen is.

Dese blydtschap duyrt oock altydt, ende niemant can de selve van den geloovighen weeren: ja sy duyrt eeuwich, overmits sy hier maer een beginsel neemt, die door 't ghevoelen der lieffelycker wel-daden Godes allencxkens is wassende ende toenemende, ende den Christen doet uytroepen met den Conincklycken Prophete + David: Ick hebbe dijne getuygenissen (o Heere) als een erf-deel genomen voor altijdt: Ia ick hebbe soo grooten vermaeck daer in ghehadt, als in alle rijckdommen des Werelts. Ende ghelyckerwys Sara haer verblyde over den Soone haer van den Heere gegeven, Soo verblyden veel meer haer de Geloovighe ove alle genaden-rycke gaven ende gheschencken Godts, die sy inwendich in haer ziele gevoelen. So dat wy, (als te vooren geseydt is) selfs in onse droefheyt vele vreuchden ende blydschap gevoelen, waeromme wy

dan oock met Paulo besluyten: Al ist dat + op't wel-doen verdriet volght, nochtans in de meeste beproevingen der verdruckingen sal onse blijdtschap voervloedigh zijn. Siet dit is de vreuchden-rycke droefheyt dien den kinderen Godes eygen is, ende door welcke sy leeren lydsaem zyn ende op den Heere te hopen. Ten desen aensien isset, dat ic, somwylen met de overdenckinghe deser dinghen besich zynde, hebbe de penne inder handt genomen ende eenige Rymen (na myn cleyen gave) door Godts genade in gheschrifte ghestelt: den welcken voor desen onder den Tytel van Christelijcke bedenckingen ende consideratien des staets eenes Christen mensches, zyn inden Druck uytgegaen. Maer terwyle de Rym-conste in Christelycke bedenckingen so aentreckende soet is, dat de snoeperie der selver (myns bedenckens) alle andere soeticheden komt te overtreffen, overmits twee hert-verheughende smakelyckheden daer inne te samen komen, te weten: De Meditatie der Zielen ende des Geestes over haren geluck-saligen stant inder ghenaden Godts: ende de lieffelijcheyt des schrijvens der selver, 't zy dan in prose oft eenich soet vloeyende gedicht. So heeft my tusschen wylen de lust der selver getergt ende door voorvallende gelegentheyt in handen gegeven, de voorgesz. bedenckingen eens wederom te oversien ende te herstellen, tusschen voegende het ghene my dochte ter sake dienstelycken te wesen.

Ende op dat dit als een cleyn Handt-boexken van Christelijcke Gedichten soude moghen wesen, hebbe noch eenighe Rymen ende Liedekens daer by gevoecht betreffende een ende de selve sake.

Dit dan mynen Leser lesende, sal believen te weten, dat ick my selver met dit eenvoudich schrijven geensins wil rekenen hier over eenighen prys behaeldt te hebben, ten aensien soo vele treffelycke Lichten in deser sake so loffelyc geproset ende verheugelyck gerymt hebben: maer gelyck de eerst-beginnende Leerlinghen der Mathematische consten altyt genegen, zyn der selvers Instrumenten te handelen ende te gebruycken, al ist datse 't gebruyc der selver noch niet ten vollen en verstaen: also gaetet my mede, die hier in deser saecke beyde ten aensien der materie ende der forme als noch onervaren comende ben, nochtans my geneghen ende als aengheporret bevinde om tot vermaeck des inwendighen Gheestes, ende stichtinghe mijns naesten, myn Sang-Goddinne te laten spelen.

Voorder wil ic dat mynen Leser recht-sinnich wete, dat ic 't zy leerende, straffende ofte vermanende, my selver inder eerste plaetse stelle, ende geensins en verschoone, gelijk ick oock sommighe deser Ghedichten ende Liedekens als voor my selver alleen gemaeckt ende gherymt hadde, weynich denckende dat de selve t'eeniger tydt in't licht souden gheraken.

Ick weet oock ende belyde rondelyck, dat ick, om andere te leeren ende bequamelyck te stichten, niet genoech begaeft en ben, nochtans niet tegenstaende stelle het cleyne talent (my vanden Vader der Lichten mede-gedeelt) op woecker, of Godt gave gelyck ic van herten wensche, ende welcke oock de eyndlycke oorsake mynes wercx is) dat yemant hier door eenichsins ghestichtet, ghetroost ofte in den gheest vermaeckt mochte werden. Voorwaer, de materie (daer wy van handelen) is ghewichtich, noodtsakelyck ende het alder-costelycste: is daeromme geensins te verachten, dat een yegelyck op alle behoorlycke manieren sich hier in oeffene ende beneerstighe: Ende waerom dan soo wel niet in Gedichten ende Lof-sangen de selfde gebruyckt, gesonghen ende ghespeelt, als in prose door Schriften ofte Redenen voorgestelt? Ende meenen wy, dat ons Godt dese conste anders elders toe heeft bekendt ghemaeckt als door een recht ghebruyck der selver, synen Name te loven ende groot te maecken? Voorwaer neen: Maer de H. Gheest vermaent ons veel meer tot deselve, segghende by den Apostel: Die vrolijck ende goets moet is, singe + Psalmen, Lof-sangen ende Geestelijcken Liedekens, singende ende Psalmende den Heere in sijner herte.

Hier van hebben wy een besonder Patroon ende exempel in dien Sangher Israëls + den Conincklijcken Prophete David die aller-

weghen in syne Psalmen hier van vermaninghe doet, ende menichmael selfs den Heere gesongen, gespeelt, Jae gedanst heeft: ons tot een exempel ende aenporringe om altydt na 't rechte gebruyck deser dingen trachten.

Eyndelyck hebbe ick hier achter by gevoegt eenige Rijmen ende Liedekens, den Bruyloften toe-geëygent, op dat dit myn werck (in een vermakelyck besluyt eyndigende) des te begeeriger gesocht ende te aengenamer ontfanghen mach werden: aengesien men gemeenlyck inde Bruyloften yets tot vermaeck, lof ende stichtinghe des Houwelijcx plach voort te brengen.

Godt die rijck is in genaden wil ons met sijnen H. Gheest verlichten ende verstercken, op dat het ghene van my geschreven, ende van u (mynen Leser) gelesen werdt, in ons niet ledigh en zy: maer bequame vruchten mach voortbringhen, tot Godes eere, stichtinghe onses naesten ende onser eygener salicheyt, Amen.


Vorige Volgende