Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Henricus Hermannius]

HERMANNIUS (HERMANNI, HERMANI) (Henricus), geboren te Bremen, werd, na tot proponent bevorderd te zijn, den 9^en Juni 1645 bij de classis van Groningen bevestigd als predikant aan de Hollandsche gemeente te Fernambuco in Brazilië²⁾. Hij bleef aldaar negen jaar lang, voor de W.-Ind. Compagnie ter Kamer van Stad en Ommelanden, zijn ambt waarnemen; daarop keerde hij ‘vermits het overgeeven en verlies van die glorieuse Koninglyke Conqueste’, gelijk hij het zelf uitdrukte, met zijn gezin binnen Groningen terug. Aan de Synode van Stad en Lande richtte hij in 1655 het verzoek zijn achterstallige tractement te mogen ontvangen en tevens recommandatie om in eene of andere gemeente beroepen te worden. Als eerste predikant van Veendam werd hij den 16^en Dec. 1655 bevestigd. Hij hield de allereerste preek in de ‘Veenen’; als bedehuis diende een schuur; voor stoelen en banken gebruikte men hooi-, en stroobulten, voor preekstoel een oud vat. Een ‘looper’ riep tot den dienst op. De tekst was Mt. IX:1 v.v. De beide door hem gehouden leerredenen ter inwijding van het kerkgebouw en later van den preekstoel zijn herdrukt in den hieronder genoemden bundel; aan de eerste leerrede gaat vooraf (blz. 1-8) een door hem gestelde ‘Opdragt’ aan de Gedeputeerde Staten van Stad en Ommelanden. Ds. H. Janssonius, die beide meer dan eeuw daarna uitgaf (samen met drie predikatiën van zichzelf) had ze ontdekt ‘in de Huisbezoeking’ zonder hij van het bestaan dier leerredenen wist.

2) De Classicale Acta van Brazilië afgedruk in de Kronyk v.h. Hist. Genootsch. (1873) eindigen met het jaar 1644.

[p. 746]

Henr. Hermannius was gehuwd met Margaretha Hardenberg.

Portretten zijn van hem niet bekend.

De beide leerredenen van Hermannius zijn getiteld:

Veendammer Kerk Ingewyet. Of eerste Predikatie, gedaan in voorzeide Kerk, den 5 Oct. 1662. Uit Exod. XX:24 (blz. 9-57). - Veendammer Predikstoel. Of eerste Predikatie gedaan op voorschreven Predikstoel, den 26 Apr. 1663. Uit Neh. VIII:5-7 (blz. 60-115). Beide zijn te vinden in een bundel, die tot opschrift draagt: Een Vyftal van Leerredenen, De twee eersten behelzen de Inwying van Veendammer Kerk en Predikstoel, gedaan door Henrikus Hermannius, Eerste Predikant aldaar, De drie laatste vervatten, Veendammer Jubeljaar, Veendammer Kerk vergroot En Wildervank in rouw. Het Voorberigt houd (sic!) in een onderzoek naar den Aart en oorsprong dier Veenen. Nevens eenige Aanmerkingen op het werk over de Sacramenten, v.d. WelEerw. Heer Rud. Ottinga, Rustend Pred. te Moerkapelle, door Hillebrandus Janssonius, Pred. te Veendam. Gron. 1772. 8^o.

Litteratuur: v.d. Aa, Biogr. Wdb. VI, blz. 208. - Brucherus, Gedenkb., blz. 232. - v. Abkoude-Arrenberg, Naamreg., blz. 225. - Boekz. Jrg. 1771b, blz. 736.