Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Martinus van Harlingen]

HARLINGEN (Martinus van) werd in 1643 geboren te Nigtevecht, waar zijn vader Henricus Martini van Harlingen destijds predikant was. Zijn grootvader was Martinus Johannis Harlingensis, die van 1605 tot 1607 predikant was te Obdam en Hensbroek, vanwaar hij niet zonder quaestie¹⁾ vertrok, daarna in 1601 overkwam

1) Vgl. daarover: Reitsma en v. Veen, Acta. I, blz, 400-402.

[p. 529]

tot de gemeente van Rouveen, den 18^en Nov. 1618 om Remonstrantsche gevoelens werd ontslagen, welk besluit ondanks zijn beklag in 1619 door de Deputaten der synode te Zwolle werd bevestigd¹⁾, waarna hij van 1621 af drie jaren lang op Ameland predikte, waar hij ook herbergier en wagenhouder was²⁾.

De kleinzoon bovengen., was achtereenvolgens predikant te Renswoude (Dec. 1668), Rijswijk (1669), Amersfoort (ber. Oct. 1671), Delft (Gasthuiskerk) (ber. Sept. 1674), Hoorn (Maart 1677). In laatstgen. gemeente overleed hij den 23^en Febr. 1721. In 1719 herdacht hij zijn vijftigjarige bediening (m. 2 Petr. I:14). Kort daarop deed hij een val in zijn woning, waarvan hij de gevolgen niet meer te boven kwam, hoewel hij nu en dan nog predikte, de laatste maal op Hemelvaartsdag 1720.

Hij opende in 1695 de N. Hollandsche synode te Hoorn met een leerrede over Exod. XXVIII:30.

Hij was scholarch der Latijnsche School, en, zooals hieronder blijkt, beoefende hij ook zelf de Latijnsche dichtkunst.

Hij huwde met Susanna Salden van 's Gravenhage (ondertr. 11 Aug. 1669 ald.)

Van hem bestaat een portret ter halver lijve, rechts, staande, predikend. Met 6 reg. vers v. Q. Kleinoven. Zw. kunst door P. van Ruyven fol. (vgl. Muller, Cat. v. Portr., N^o 2175).

Verscheiden tractaatjes zijn door hem uitgegeven o.a. een Verklaring over de Urim en Tummim. Ook leverde hij een vertaling van Witsius' Vier Boeken van de verscheide Bedelingen der Verbonden Godts met de Menschen. 4^de verm. dr. 1739. 4^o.

Van hem zag verder het licht:

Heroica Belgarum expeditio, pro reparanda Protestantium in Anglia libertate sucepta auspicatissimo ductu Guiljelmi III ... Arausionensium Principis et nunc .... una cum celsissima conjuge Maria .... ad Regium Angliae .... solium evecti .... heroico carmine enarrata .... Hornae. MDCLXXXIX. 4^o. (Naar aanleiding hiervan werd v. Harlingen door Willem III bekroond met een gouden médaille.)

Ook schreef hij een Lamentatio elegiaca en een Dedicatio metrica aan het eind van: Hizkia's dood En Koninklyke-Lykstacy Uyt 2 Chron. Cap. 32 vs. 33. Verklaard en toegepast in een Predikatie op de eygen dagh der Begravenisse van .... Maria Stuart .... Door Theod. Lakeman, Dien. J.Chr. tot Hoorn. Hoorn. 1695. 4^o.

Een gedicht op het sterven van Gisb. Voetius komt met gedichten van vele anderen voor in de uitgave van Andr. Essenius' Oratio funebr. Vgl. Duker, Voetius, III, cii.

De Biblioth. v.d. Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden bezit van hem een bruiloftsdicht voor H. Duysendpond en E. de Vicq (Cat. Letterk. k. 532)³⁾.

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb. VI, blz. 67. - v. Rhenen-Voet, Pred. Utr., blz. 62, 69. - Boekz. Jrg. 1721a, blz. 245, 246. - Nav. 9^de Jrg. N^o. 6 (omslag).

1) F.A. Ebbinge Wubben, Plaatsbeschrijving der gem. Staphorst, blz. 32n.

2) Tideman, Biogr. Naaml. Rem. Broedersch., blz. 417, 418; Mr. J. Loosjes, De Geref. Kerk v. Ameland 1611-1816, blz. 15, 16.

3) Hij moet niet verward worden met Eduard van Harlingen, die blijkbaar geen predikant is geweest, maar omtrent wien geen levensbijzonderheden te ontdekken waren. Ook van dezen v. Harlingen zijn een paar gedichten bewaard, nl. een opgenomen in de gedrukte leerrede van Jacobus Tyken, pred. te Amsterdam. Gods Souvereiniteit of Vrymagtig Welbehagen soo wel in het slaan als in het zegenen van die Hy wil, voorgesteld in een leerr. over Zach. II vs. 13 in de Oosterkerk voorm. den 16 Oct. 1751. Ook in het Aanhangzel v.d. Dichtk. Cypressenbladen komen van dezen Ed. v. Harlingen dichtregelen voor (vgl. v.d. Aa, Wdb. Ned. Dicht. II, blz. 204). Ook was hij de schrijver van Christus geslagt ten Pascha. Utr. 1686. 8^o.