Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[François Corneille Jean van Goens]

GOENS (François Corneille Jean van), gesproten uit het geslacht van den Gouverneur-Generaal Rijklof en den bekenden hoogleeraar en staatkundige Rijklof Michaël van Goens, is geboren te Amsterdam den 15^en Februari 1816 als zoon van Mr. Cornelius Joannes van Goens en Catharina Cornelia Willet. Eerst opgeleid op het instituut van den heer Moll te Amsterdam, studeerde hij daarna te Leiden, waar hij zich den 2^en Mei 1832 liet inschrijven, en promoveerde aldaar den 20^en Apri 1838 tot doctor in de theologie op een proefschrift, getiteld: Disputatio historicotheologica de Aurelio Augustino apologeta secundum libros de Civitate Dei (Amst. 1838). Den 14^en Maart van datzelfde jaar had hij een beroep ontvangen naar de Waalsche gemeente te Leeuwarden, waar hij op 24 Juni intrede deed. Den 5^en October 1842 nam hij van haar afscheid, om den 30^en d.a.v. te Rotterdam bevestigd te worden, dat hem op 20 Juni 1842 beroepen had. Vanhier ging hij naar Leiden (beroepen 14 Maart, afscheid te Rotterdam 18 Juni, bevestigd te Leiden 8 Augustus 1847) en te vergeefs koos Amsterdam hem den 2^en Januari 1850 tot leeraar: hij bleef te Leiden werkzaam tot zijn emeritaat, dat hij ten gevolge van ziekte en smartelijke verliezen met ingang van 1 October 1873 vroeg en verkreeg. Eerst vestigde hij zich te Lausanne en in 1879 te Parijs, waar hij op 30 November 1892 overleed.

Van Goens, in het rechtzinnig geloof opgevoed en het eerst van harte belijdend, veranderde door zijn verblijf en omgang te Leiden, vooral onder invloed van Scholten, geheel van overtuiging en legde hiervan openlijk getuigenis af in zijn geschrift La Foi ancienne et la Foi nouvelle. Toch eerde hij de gevoelens van andersdenkenden en op den kansel onthield hij zich strikt ervan, die meeningen af te breken; zijn denkbeelden legde hij neder in artikels, die in wetenschappelijke tijdschriften gaarne werden opgenomen. Zoo werkte hij mede aan de Critique religieuse, bijvoegsel van de Critique philosophique de Renouvier, aan La Renaissance, Le Protestant, La Revue d'histoire des religions en vooral aan de Revue de théologie et de philosophie de Lausanne, waarin eenige studies werden opgenomen, die tevens afzonderlijk verschenen, nl.:

Le Christianisme libéral. Deux conférences prononcées a Lausanne le 10 janvier et le 21 février 1876 (Lausanne 1876).

Essai sur l'authenticité du IV^e évangile (Laus. 1878).

Le rôle de la liberté humaine dans la prédestination Paulinienne (Laus. 1884),

alsmede een vertaling van J.H. Scholten's Vrije Wil, als: Le libre arbitre (Laus. 1875). Het belangrijk artikel La Doctrine du Royaume de Dieu (1892) is niet afzonderlijk uitgegeven.

Behalve het bovengenoemde verscheen van zijn hand in druk:

Le prix de la Réformation. Sermon sur Apoc. III:11, prononcé le 2 nov. 1851 (Leyde 1851).

Levensbericht van Josué Teissèdre l'Ange (Lb. Letterk., Jaarg. 1853, blz. 43 vv.)

Mededeeling betreffende de Parijsche Bijeenkomst van het Evangelisch Verbond, in Aug. 1835, uitgebragt in de Vergadering der Predikanten-Vereeniging van Zuid-Holland, den 22 Augustus 1855.

[p. 281]

De Bijbel en de waarheid. Toespraak aan de Algemeene Vergadering der Afdeeling Leiden van het Ned. Bijbelgenootschap (Leiden 1858).

Voorheen en nu. Historische beschouwing over de ontwikkeling der Christelijke maatschappij (Leiden 1866). Verschenen in de Bibliotheek van Moderne Theologie.

Bovendien heeft hij in de Godg. Bijdr., Jaarg. 1857, blz. 483 v.v., Colani's preekmethode bij het Nederlandsch publiek ingeleid.

Als pastor was Van Goens bijzonder geliefd, daar hij de plichten, die zijn ambt hem in dit opzicht oplegde, zeer getrouw waarnam. Hij was gehuwd met Angela Margaretha Charbon. Zijn fotografisch portret bevindt zich in de Bibliothèque Wallonne, terwijl een gegraveerde afbeelding is opgenomen in T. VI van het Bull. Egl. Wall.

Litteratuur: G. Bonet Maury, F.C.J. van Goens (Bull. Egl. Wall., T. VI, p. 216-220). - Sepp, Pragm. Gesch. Th., blz. 282. - Id., Bibl. Kerkgesch., blz. 78. - Bull. Egl. Wall., T. III, p. 59, 64, 113; T. VII, p. 124, 125. - Cat. Bibl. Wall., p. 11, 178; 1^e Suppl., p. 28, 33, 36; II^e Suppl., p. 117; IV^e Suppl., p. 100. - Cat. Letterk., dl. II, kol. 516. - Vorsterman van Oyen, Stam- en Wapenb. van aanz. fam., dl. I, blz. 319, 320. - Alb. Stud. L.B., kol. 1295. - Cat. Burgersd. en Niermans, blz. 212. - Boekzaal, Jaarg. 1838a, blz. 613.