Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Wilhelmus Eswijler]

Eswijler (Wilhelmus) werd den 11den Februari 1672 geboren te Hoorn, waar zijn vader Jan Willemsz., bekend als schrijver der Ziels-eenzame Meditatiën¹⁾, oefenaar was en binnenvader in het Burgerweeshuis. Hij bezocht de Latijnsche School in zijn vaderstad en studeerde daarna te Utrecht en Leiden (zijn naam

1) De volledige titel van dit in 1685 verschenen mystiek-ascetisch geschrift luidt: Ziels-eenzame Meditatiën, Over de voornaemste Waerheden des Evangeliums, vertonende hoedanig een Ziele op vrije genade, door den geloove op den Heere Jezus zal leven. Het werd door een deel der Voetianen met graagte gelezen. Een herdruk van dit werkje, in 1734 bezorgd met approbatie der Classis van Schieland, deed een strijd in Z.-Holland ontbranden, die zich weldra over de geheele Kerk uitbreidde en licht een scheuring had kunnen veroorzaken. Over een en ander ziet men: Ypey en Dermout, Gesch. der Ned. Herv. Kerk, III, blz. 82, 83, 322 v.v. - J.Ch. Kromsigt, Wilhelmus Schortinghuis, Eene bladzijde uit de geschiedenis van het Piëtisme in de Geref, Kerk v. Nederland. Gron. 1904, blz. 194, 195, 209, 210, 219. - H. Heppe, Geschichte des Piëtismus und der Mystik in der Reform. Kirche, namentlich der Niederlande, S. 383. - L. Knappert, Gesch. der Ned, Herv. Kerk ged. de 18e en 19e eeuw, blz. 27, 28. - G.D.J. Schotel, Kerk. Dordrecht, II, blz. 417. - Chr. Sepp, Joh. Stinstra en zijn tijd, I, blz. 100.

[p. 98]

komt in de Alba Studiosorum dezer Universiteiten niet voor). Hij volgde de lessen o.a. van de Hoogleeraren Leydecker, Witsius en à Marck, en werd in 1694 proponent in de Classis Hoorn. Beroepen te Haringkarspel den 25sten Juli 1696, werd hij hier den laatsten Zondag van genoemd jaar bevestigd. Zijn predikdienst heeft hij ‘met enen ongemenen ijver en vlijt waargenomen’. ‘Hij herdacht zijn vijftig-jarig ambtsfeest den 1sten Januari 1747 met 2 Petr. 1:13, 14, en deed zijn laatste predikatie den 12den Februari. Den 23sten Maart van laatstgenoemd jaar overleed hij. Ds. Egbertus Cappelhof uit Zuidzijpe hield den 26sten Maart de lijkrede, naar aanleiding van Hebr. XIII:7.

Van hem bestaat in druk een preek: Het Droevigh en Ontijdigh afsterven van ... Willem de IIIde .... In een Lijk-reden ... gedaen op den Algem. Vast- en Bede-dag den 31 May .... door Wilhelmus Eswijler .... enz. Hoorn, 1702.

Tegen de bovengenoemde uitgave van het bekende werk zijns vaders kwam behalve de Z.-Hollandsche Synode, die er hare maatregelen tegen nam, ook in verzet de Rotterdamsche predikant J. du Vignon in een geschrift Onderrigt. Hiertegen deed W. Eswijler verschijnen: Klaagbrief over een gehoonden vader, door zijn zoon, tegen Ds. J. du Vignon, Amst. 1738.

Litteratuur: Boekzaal 1747a, blz. 693-97. De hier voorkomende levensbeschrijving wordt gevolgd door twee grafschriften (het eene van vier, het andere van zes regels) afkomstig van Wilhelmus Melchior Veeris, student in de Letteren en 's mans kleinzoon. - v. Alphen, N.K. Handb. jrg. 1908, Bijl. P, blz. 117.