Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Johannes van Dorth]

Dorth (Johannes van), geboren te Sluis, werd na voleindigde studie als proponent den 1sten November 1638 beroepen in zijn geboorteplaats, om er den dienst waar te nemen zoowel in de Nederlandsche als in de Fransche taal. Den 3den Maart 1639 aanvaardde hij aldaar de bediening. In 't laatst van 1653 werd hij beroepen te Goes, waar hij in het voorjaar van 1654 werd bevestigd. Van af den 1sten Febr. 1655 nam hij er ook op verzoek van de regeering met toestemming van den kerkeraad om de veertien dagen in de Kleine of Gasthuis-Kerk een Franschen dienst waar, waarvoor hem in het volgende jaar f 100 per jaar werd toegekend. In Nov. 1658 werd deze Fransche dienst overgebracht naar den Zondagavond in de Groote kerk. Van Dorth vervulde dien tot den 28sten Januari 1661, toen te Goes een Waalsche gemeente werd gevestigd met een afzonderlijken predikant. Als bekwaam en ijverig voorganger bleef hij in zijne tweede gemeente werkzaam tot zijn dood den 22sten Januari 1692. Uit zijn hieronder genoemde geschriften blijkt zijn voorliefde voor het catechiseeren. Zijne Vragen voor de kleyne kinderen zijn vaak ten onrechte aan Borstius toegeschreven. In 1750 verscheen hiervan een 8ste Hollandsche uitgave te 's Gravenhage, in 1728 reeds de 9de Zeeuwsche te Middelburg. In de voorrede legt hij sterk den nadruk op de noodzakelijkheid van het catechiseeren, en somt hij de gelegenheden op tot dit laatste in de gemeente te Goes.

Van Dorth was tweemaal gehuwd. Eerst met Maria Parent, oudste der twee dochters van M. Parent, predikant te Kruiningen; na haar dood hertrouwde hij te Goes den 26sten Mei 1677 met Anna Gruywarth (wed. Jan van Stapelen), die in Nov. 1695 overleed.

Hij gaf uit:

Huisselyke Onderwyzinge in de Christelijke Religie ofte Eenvoudige Verklaaringe over het klein Boekjen, genaamt Den weg ter zaligheid. Middelburg, 1656. 8^o. (Tot 1728 negen maal herdrukt, veelal met het volgende werkje erachter).

Bruiloftskleet, of Eenvoudige Onderwysinge om godvruchtiglyk te gebruycken het Heijlige Avondmaal. Met vragen en antwoorden. Goes (1656) met houtsn. op den titel. 12^o.

Honderd uitgelezene Schriftuurplaetsen.

Heilige Harmonien. 8^o.

[p. 568]

Kerkelijke Historie. 8^o.

Vragen voor de kleyne kinderen.

Litteratuur: v.d. Aa, a.w.i.v. - Glasius, a.w.i.v. - J. ab Utrecht Dresselhuis, Naamlyst der Herv. Predikanten te Goes, sed. het begin der Herv. t.h. jaar 1848, met Opheld. en Aanteek. v. histor. aard, p. XIV-XVI. - v. Alphen, N.K. Handb. Jrg. 1909, Bijl. Q, blz. 129, 147, 141. - F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen (verv. op P. de la Rue, Gelett., Staatk. en Heldhaft. Zeeland) I, blz. 166. - Bulletin de la Commiss. pour l'hist. des Egl. Wall. T. III (1888), p. 225, 232. - v. Abkoude, Naam-Reg. v. Nederd. Boeken. Dl. I, St. III, blz. 59. - De Navorscher, Jrg. XV (1865), blz. 281, 282; XIX (1869), blz. 210; N. Serie XXIV (1891), blz. 199.