Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 1

[Lambertus van Bolhuis]

BOLHUIS (Lambertus van), geboren te Groningen, den 19^den Nov. 1741 als zoon van Michiel, bezocht de Latijnsche school in zijn geboorteplaats en werd reeds op veertienjarigen leeftijd, in 1755, als student ingeschreven. Tot 1765 volgde hij de lessen van verschillende professoren en werd in dit jaar, den 11^den Juni, door de classis Groningen, praeparatoir geëxamineerd. Hij was achtereenvolgens predikant te Marsum (13 April 1766-17 Mei 1767), te Noorddijk (14 Juni 1767-2 Aug. 1772), te Oostwolde (23 Aug. 1772-28 Sept 1783), te Leeuwarden (12 Oct. 1783-9 April 1786), te Groningen (23 April 1786). Hier t.p. is hij voortdurend werkzaam gebleven tot den 21^sten Sept. 1823, toen hij, met 2 Cor. VI:1 zijn ambt neerlei. Bijna 85 jaar oud stierf hij, den 16^den Aug. 1823. ‘Behalve den arbeid, dien hij met de uiterste naauwgezetheid aan zijne gemeenten besteedde, verwierf hij zich geene geringe verdiensten, ten opzichte van de vaderlandsche- burgerlijke- en kerkelijke oudheden, de Nederlandsche taalkunde, het schoolonderwijs en de vorming van onderwijzers; verdiensten, erkend en vereerd door de Leidsche Maatschappij van Nederl. Letterkunde, de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, het Koninkl. Nederl. Instituut’ (Boekzaal 1826b blz. 398).

Bij gelegenheid van de plechtige inwijding van het nieuwe kerkgebouw te Oostwold, den 12^den Oct. 1777, sprak hij over Jesaja 66:1 en 2 (zie uitvoerig bericht over deze kerkinwijding in de Boekzaal van 1777b blz. 779-781), welke rede later het licht zag met die over Haggai I:14, door Bolhuis gehouden den 2^den Mei 1777, bij het sluiten der part. Gron. synode, onder den titel: Tweetal van plechtige redevoeringen, enz. Ook zag van hem het licht een leerrede over Handelingen

[p. 479]

26:22 en 23, uitgesproken in de avondgodsdienstoefening van den 14^den April 1816, toen hij zijn vijftigjarige ambtsvervulling herdacht. Buitengewoon groot waren bij deze gelegenheid de blijken van liefde en toegenegenheid, die de ruim 75 jarige predikant van zijn gemeente ontving, wat tot een bewijs mag strekken, hoe zeer men op hem gesteld was en hoe hoog zijn arbeid werd gewaardeerd (Boekzaal, 1816a blz. 515-517). De leerrede zag het licht te Groningen in 1816.

De benoeming tot lid van de Maatsch. der Nederl. Letterk. had plaats in 1782 en in 1793 werd hij door de Maatsch. tot Nut van 't Algemeen bekroond met een gouden medaille, wegens de beantwoording van een door haar uitgeschreven prijsvraag, welk antwoord gedrukt werd onder den titel: Beknopte Nederd. spraakkunst 1793. Dit geschrift werd tweemaal herdrukt.

Correspondeerend lid van de 2^de der Koninkl. Holl. Maatsch. later het Nederl. Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten, werd hij den 28^sten April 1809.

Met zijn vriend Wester, heeft hij verbazend veel gedaan tot verbetering van het onderwijs, aan welk vak hij zich vooral wijdde en waarvan hij zich buitengewoon goed op de hoogte hield. Hij is een van de medeoprichters geweest van de kweekschool voor onderwijzers te Groningen, waarvan hij, evenals over de liefdeschool, jaren lang het medetoezicht heeft uitgeoefend. Vóór en boven alles was hij een taalman en behalve de door de Maatsch. tot Nut van 't Algemeen uitgegevene beantwoorde prijsvraag, verscheen nog in 1776 te Groningen van zijn hand: Beknopte aanleiding. enz.

Bolhuis is een zeer verdienstelijk man geweest op veel en velerlei gebied, die, behalve zijn predik-ambt, dat hij met ijver en nauwgezetheid waarnam, verbazend veel gedaan heeft voor de ontwikkeling en beschaving des volks.

Litteratuur: van der Aa, ll. dl. II, blz. 798-800, aangevuld met wat over hem te vinden is in de geciteerde jaargangen van de Boekzaal.