Het groot bescheurboek

Een bloemlezing van de tussen 1973 en 1986 verschenen Bescheurkalenders

[p. 326]

Het Lekkere Gesprek

Juinen telt één schrijver die meer dan plaatselijke bekendheid geniet. Het nieuwe boek van Hans van Bemmel - Joop Massaker's Nachtspiegel - ligt zelfs hier en daar in een boekwinkel. Jan Brokken bleek bereid Hans van Bemmel een literair interview af te nemen.

■

De rij burgermanshuisjes van de Vincent Hamanstraat doet het ergste vrezen. Een uur te laat druk ik op de plastic belknop. De vrouw van Hans van Bemmel doet open. Valt mee. Vlotte, volle, vrolijke verschijning. In de huiskamer gaat de schrijver schuil achter een afgeladen tafel. De koffie is te slap. Maar de door vrouw Anja zelfgebakken Baisertaart met vulling van bessen vergoedt veel.

‘En? En? En?’, vraagt hij, veel te luid. Op zijn voorhoofd parelt zweet.

■

Twee uur later. We zijn verhuisd naar het achterplatje. Anja en Van Bemmel slepen af en aan. ‘Nog een glaasje witte wijn?’, probeert Van Bemmel en hij schikt nog een kussentje in mijn rug. ‘Dat kruideniersbocht zuip je zelf maar.’

Anja dient haar roomflappen op met verse aardbeien. Van Bemmel heeft zijn boek demonstratief op het tuintafeltje gelegd. Ik doe of ik het niet zie. Ik heb trouwens niet eens een bandrecorder meegebracht.

■

In de achterkamer lig ik nogal krap op een tweezitsbank. Van Bemmel zet een grammofoonplaat op. Cançons de festa van Maria Del Mar Bonet. Gitaarmuziek en een rauwe stem vullen de kamer. Op tafel staan flessen whisky, pernod, wijn, jenever en een stuk of vijf glazen. Anja heeft een schaal met zelfgekweekte venkel voor me neergezet.

Ineens begrijp ik het.

Volgens mij proberen jullie me hetzelfde voor te zetten als Lucebert en Tony deden, toen ik hen in 1978 bezocht in Spanje.

‘Klopt.’

Van Bemmel trekt wit weg. Anja struikelt naar de keuken.

■

‘Wil je, voordat we met het interview beginnen, Juinen nog bekijken? We hebben hier een heel goed restaurant. De varkensoesters met ananas kunnen we aanbevelen.’

Van Bemmel blijft maar aanhouden.

‘Op weg hierheen heb ik genoeg van dit gat gezien. Toen heb ik al gegeten en gedronken.’ Ik schenk nog een campari in.

‘Hans is met schrijven de laatste tijd erg goed op dreef’, zegt Anja. Ze snijdt een plak van haar rozijnentulband.

‘Het zal me een rotzorg zijn.’

Anja en ik lachen uitbundig.

■

Tegen de avond gaan we eindelijk aan tafel. Vissoep, pompoenensoep, zeebanket, een schaal met kip, oesters, mosselen, lamskoteletten en chocoladepudding. Van Bemmel zegt het nu uit zichzelf.

‘We hadden de indruk dat het je bij Hugo Claus goed smaakte.’ Na vier uur heb ik alles op. Van Bemmel kan aan de afwas beginnen. Anja heeft mijn schuimbad klaar gemaakt. Ze serveert er Cointreau en witte pralines bij.

Het bed van Van Bemmel ligt lekker. De schrijver draait hoorbaar ongemakkelijk om en om op de grond ernaast. Ik besluit hem uit de droom te helpen.

Dat boek van jou...

‘Ja, ja, ja???’

Die titel alleen al. Joop Massaker's Nachtspiegel - dat is natuurlijk een buitengewoon kinderachtige verwijzing naar Willem Mertens' Levensspiegel van J. van Oudshoorn.

‘Je had het dus door.’

En bezat het nu maar een greintje van Van Oudshoorns talent, dan was het nog niet zo erg. Maar jouw hele boek is een slap aftreksel van het oeuvre van Willem Brakman, A. Koolhaas, Olaf J. de Landell en Adriaan van der Veen. En het slot heb je gegapt uit Een Huis in de Rij van Top Naeff.

‘Sorry. Volgende keer beter.’

■

Anja komt dicht tegen me aan liggen. We luisteren even naar het onderdrukt gesnik van Van Bemmel.

Haar hand nadert nu mijn opwindendste zône.

Wat kan interviewen toch lekker zijn.

Jan Brokken

1954

‘Zo had ik het vroeger altijd over Boemwas.’

‘Boenwas?’

‘Nee, juist niet. Ik zei dus Boemwas’

‘Oja. Dat had ik met Rododendrons.’

‘Rododendrons?’

‘Rododendrons ja, maar die noemde ik dus Rode Dendrons. Ik dacht dat het Dendrons waren, die Rood of Wit of weet ik veel konden zijn. Rode Dendrons.’

‘Circunsen. Ik dacht dat het Circunsen waren. Circunsen waar Kunsten werden vertoond. Dus Circunsen.’

‘Ik heb jaren over Echte Soep gepraat. En dan bedoelde ik dus Erwtensoep.’

‘Broterham. Zeker tot mijn tiende vroeg ik mijn moeder om een Broterham. Brood, Broterham. Logies.’

‘Wil jij nog iets drinken?’

‘Ja, doe mij nog maar een keer het zeldere.’

Stel '85

Gedurende hun hele huwelijk heeft zij altijd gedacht dat hij 1 meter 80 lang was, want dat had hij haar toen zij daar naar vroeg, bij hun eerste ontmoeting verteld. In werkelijkheid, en dat wist hij zelf heel goed, was hij nooit boven de 1 meter 76 gekomen. Nu is hij tot onder de 1 meter 70 gekrompen. Maar zij is altijd van hem blijven houden en zegt soms zomaar ineens tegen bezoekers, terwijl ze tevreden glimlachend in de richting van haar man knikt: ‘Hij is wel wat kleiner dan vroeger hoor. Vroeger was hij 1 meter 80!’

[p. 327]

De Dames en De Heren

Hij doet zo lang mogelijk over het trekken van zijn schoon handdoekdeel, om de meneer die bezig is in de spiegel zijn haar te kammen de tijd te geven het Herentoilet te verlaten.

‘Dat doe je nou nooit’, overpeinst hij. ‘Op De Heren wissel je hooguit een zinnetje over het weer, boven de schaamschotten uit, maar echt gezelligheid is er verder niet bij. En àls ze wat tegen je zeggen dan doen ze dat bijna altijd om hun krachteloos geklater te maskeren. En tegelijk met een andere man je haar kammen, in de spiegel? Daar is helemaal geen denken aan!’

Terwijl er op De Dames, had hij wel eens gehoord, een permanente uitgelatenheid heerste. Dat lachte en kwetterde zonder enige gêne en daar verdrongen ze zich soms wel met vier vrouwen tegelijk voor de spiegel! Ze leenden zelfs elkanders lipstick! Mocht hij maar op De Dames.

Zomertijd

Zij heeft vanmiddag met opzet een uurtje geslapen en vanavond ekspres wat later gegeten.

Toen de boel aan kant was, was het tegen negenen.

Ze had, van de week al, in de Gids aangestreept wat er vanavond op de Radio was en voor ze het wist was het twaalf uur. Die uren tussen twaalf en twee waren even moeilijk, maar toen heeft ze nog maar een potje thee gezet. Of zou het ook gewoon morgenochtend kunnen en hoefde ze er helemaal niet voor op te blijven?

Vroeger kon ze al die dingen aan haar man vragen.

Ze dommelde een paar maal in slaap maar schrok steeds weer wakker en eindelijk was het dan drie uur in de nacht. Ziezo. Nu moest ze de klok op de schoorsteen en haar horloge en de wekker een uur achteruit zetten en dan als de wiedeweerga naar bed.