Het groot bescheurboek

Een bloemlezing van de tussen 1973 en 1986 verschenen Bescheurkalenders

Koot droomt zich af

‘Ooit moet de mens genoeg hebben gehad aan drie gezichten: een blij gezicht voor als hij Blij was, een bedroefd gelaat dat hij opzette zodra hij ophield Blij te zijn en een leeg hoofd voor alle uren gedurende welke hij Niets was. Er grepen echter steeds meer zaken plaats die zijn verstand te boven gingen en zo kreeg onze mens er als vierde gezicht een Verwonderd Hoofd bij. Deze verbaasde gelaatsuitdrukking stak hier in het Westen pas goed de kop op toen de onbegrijpelijke Middeleeuwen aanvingen en onnoemelijk is het aantal mensen dat sindsdien een permanent Verbaasd Hoofd draagt.

Intussen zijn daar nog enkele standaardhoofden bijgekomen die u zonder twijfel dagelijks meermalen zelf trekt: het Banghoofd (Ziekte, Oorlog, Natuurramp, Voetbal, Verkeer), het Genotshoofd (Sex en Drugs en Rock “n” Roll), het Weerzinhoofd (Regen, Poep, Tindemans) en het Heethoofd (Alkohol, Idealisme, Kokende Frieten).

Zoveel hoofden, zoveel zinnen en ik wil het kort houden want ik heb nog allerlei andere dingen aan mijn hoofd (draag vandaag mijn Drukhoofd), dus laat mij volstaan met een ruwe index van de moderne hoofden die er de laatste tien jaar zijn bijgekomen. Aan kop gaat het Showhoofd zoals dit praalt op de rompen van bijvoorbeeld televisiepresentatoren, kwismasters, ministersvrouwen en zangers en zangeressen van het populaire genre. Het Showhoofd is een typies Zondagshoofd, maar de drager pretendeert dat het zijn doordeweekse bek is, die hij of zij ons daar voortrekt: “ik kijk altijd zo, dit is mijn normale hoofd, en dat ik een beetje ironies blik komt omdat ik in feite een tikje medelijden met u heb omdat u op geen stukken na zo mooi en rielekst bent als ik”. Het Showhoofd bereikt zijn gewenste uitstraling voornamelijk door een soepel gebruik van de wenkbrauwen die diagonaal op het voorhoofd worden gemobiliseerd, ongeveer als volgt:



Het Walghoofd floreert in oprukkende mate onder Nieuwe Vrijof Oudere Teleurgestelden. De wenkbrauwen worden zo dicht mogelijk samengetrokken en de mond zo zuur mogelijk toegeknepen. Deswegen al nauwelijks aanspreekbaar, distantieert de drager van het Walghoofd zich definitief van iedere kommunikatie door zijn kop bovendien nog een slagje van de gesprekspartner af te wenden:

[p. 167]

Vooral in de zogeheten Betere Kringen lopen tegenwoordig duizenden Hooghoofden rond. Het Hooghoofd wil, door middel van zo hoog mogelijk opgetrokken wenkbrauwen, een permanente staat van geringschattende verbazing meedelen. Het Hooghoofd wordt, behalve door de lagere Adelstand, gaarne getrokken door Hogere Ambtenaren. Aldus penselen zij op hun gezicht een beschermend laagje afweerzin tegen een ieder die zich aan hun balie of loket verstout met per definitie domme vragen of verkeerde formulieren:

Tot zover de drie voornaamste eigentijdse hoofden waarmee u de Ander duidelijk maakt geen Trek in hem of haar te hebben of de Zin van nader kontakt niet in te zien; gelaatsuitdrukkingen die men onderling wisselt zoals men postzegels ruilt. Maar ook voor zijn relatie tot De Dingen heeft de moderne mens een paar koppen gekweekt die tot de nieuwe standaardhoofden mogen worden gerekend. Ik noem hier slechts het Drooghoofd en het Nathoofd.

Het Drooghoofd trek ik, onbewust, wanneer ik daadloos moet staan wachten tot een door mij aangesproken apparaat is uitgewerkt; een vervelende wijle lang sta je, al of niet na inworp van de vereiste muntstukken, als een machteloze slaaf der techniek naast de parkeermeter, in de schoenpoetsmachine of voor de sigarettenautomaat. Het apparaat doet zijn werk in een tempo waarop u geen enkele invloed kunt uitoefenen. Die afhankelijke toestand van verplicht nietsdoen gedaant op zijn slaafst bij de links en rechts in toiletten oprukkende heteluchtdroogapparaten ter vervanging van de handdoek. In deze gedwongen apathie zit er niets anders op dan het trekken van een kunstmatig ontspannen Drooghoofd, waarmee u zo neutraal mogelijk toeziet hoe uw handen zich zelf gehoorzaam droogwapperen in de warme wind.

Het Nathoofd daarentegen schiet mij automaties te binnen zodra ik een blikje bier of frisdrank in handen krijg: in een door tientallen spetterende knallen gekonditioneerde refleks knijp ik mijn voor de veiligheid afgewend gezicht tesamen in zoveel mogelijk beschermende rimpels en terwijl mijn wijsvinger het blikken lipje opentrekt hoop ik dat het uitgelaten koolzuur mij deze keer goed gezind zal zijn. Pas nadat het laatste sissen is verstomd doe ik mijn ogen weer open.

Dat was destijds toch Doctor Mabuse, die man met De Duizend Gezichten? Jaja. Duidelijke zaak dat, anno vandaag, de eerste de beste man in de straat die rol zou kunnen spelen. Niet vergeten op de eventuele auditie uw Showhoofd te trekken.’

Koot