Den sedighen toet-steen
(1689)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[Folio *2r]
| |
Gheheym-schrift op de tytel-print.Nieusgierighe sijn vaak belust om jet te hooren,
En sonderling t'gen' sy noyt wisten van te vooren
Dat aenghenaem in d'oogh, en inde ooren spelt.
Soo en ghelijck hier wort verthoont in't Tytel-belt.
Alwaer de Waerheyt spreekt, en sonder tongh can seggen
Wat dat den Schryver met syn voor-dacht uyt wilt legghen
Aen die nieusgirich sijn: slaet dan u oogh-gemerck
Op de omstandigheyt van dit ghedruckte werck:
Daer sietmen t'weldich vleesch van eene Venus proncken
Die uyt haer oogen schiet veel onbeschaemde loncken
Aen die haer maer eens toetst, en proeft van haren wijn
Met eenen naer-smaeck van Regal en heet Fenijn,
Want t'bloeysel vande sond', het voorspel van veel qualen
Jae roeyen vande straf, die sijn daer uyt te haelen,
Die onder schijn van deught, betoovert t'swack gemoedt
En thoont daer door wat druck sy inden boesem voed'
Want soo die wort gheraeckt, het hert begint te branden
In liefde, en dan smeet Cupido staele banden
Op d'aenbeld' vande lust, daer hy de siel med' boyt
Die het besuchten moet, soo geen berou en groeyt.
Van't vuyl bedreven quaet, dan laetmen sich bedriegen
Als voghels die in't net sijn, eer sy connen vlieghen:
Dus dient de werelt eerst getoetst en wel beproeft
Om haer te kennen, eermen sich te laet bedroeft,
Den toetsteen by het gout, versekeringh can gheven,
| |
[Folio *2v]
| |
Van waerheyts twijfelingh, ghelijckmen in het leven
Der sondaers speuren moet, en toetsen eerst voor al
Het aenlock vande lust eermen die smaecken sal,
En beter noyt gesmaeckt, soo wortmen noyt ontsteken
Want haere lippen sijn met suycker seem bestreken,
Seer smakelijck soo't schijnt, en vol bedriegerij
Als t'Meremins ghesangh en t'Crocodils gheschrij,
Waer van al menich mensch seer dickwils wert bedrogen
Die s'werelts borsten eens geraeckt heeft en gesogen,
Sy brenght die al te haest rampspoedelijck te schandt
Jae maecktse als een aep tot spot van't heele landt:
Dat winnen sy daer by die hunne jeught verquisten
In vuyl onnutticheyt, ghelijck de Alkemisten
Die 't gout, om winst van gout, te niet doen, winnen niet
Als rouw' voor arrebeyd' in plaets van vreught, verdriet,
Voor Rijckdom Arremoy, gelijck wel comt te blijcken
Inden verloren Soon, een Eelman die moet wijcken
Voor een steghen Boer, en kiest de slavernij
Van Verckens drijver, jae set d'Eeldom aen d'een sy
Mits hy niet langher con des werelts welde draeghen,
Waer onder hy besweeck door lust, die hem quam plaeghen:
Den hooghmoet was te groot, soo ist dat oock den val
Van sulcken volck altijdt op 't leeghste comen sal,
Soo veer tot datmen op het lest voor al sijn wercken,
Van de wellusticheyt, raeckt by den back van 't Vercken
En eet daer med' den draf, alsmen niet beter can,
Dan comter anders niet, als god'loos onheyl van,
Een walghlijck schorst van stanck dat jeder een sal haeten,
Soo wort den sondaer om sijn vuylicheyt verlaeten
| |
[Folio *3r]
| |
En stinckende vesmaet, daer dan niet van en comt,
Als datmen over al hem t'schuym der boeven noemt
Die nergens wort betront als verckens te gaen drijven
En moet een slaef voor Godt, en voor de menschen blijven.
Het hemd' hanght door de broeck, oft sonder hemd' den bil,
Syn eynde word' allend' die niemand' helpen will
Hoe seer hy roept om troost, dus moet hy qualijck varen
Ten waer hem Godt alleen geliefde te bewaeren,
Crijght hy berou van sond' daer hy te voor in viel,
Oft anders t'gen' hy comt te cort, betaelt de siel
T'is als een swemmer, die te grond' begint te sincken
En heeft den cramp in't been, hy roept ick moet verdrincken
Soo niemant hem en helpt, oft als een fellen Leeuw
Om eenich ongheval in sijnen muyl gheschreeuw
Ghevaerelijck ghetier en groot gheluyt sal maecken,
Tot datter jemand' is, die tusschen sijne kaecken
Oft tanden haelt het been van sijne proey daer uyt,
Want anders was hy doot. Ick vraeg eens tot besluyt,
Van det' ghelijckenis, wie toch soo stout sou wesen
Om soo een vreede beest (die jeder een doet vreesen
Om haeren fellen aert) sal derven raecken aen,
En haer sou helpen inden noot, t'waer stout bestaen,
Mits sulcken dieren al te wilt sijn om te temmen,
En noch veel stouter waer het, voor die niet can swemmen,
Te springen inde zee tot hulp van die verdrinckt
En datmen hem noch helpt eer hy te gronde sinckt.
Het gaet nochtans alsoo met sondaers die betrouwen
In hunnen noodt op Godt, en op sijn hulpe bouwen,
Die hun sal helpen als hun rouwich leet van 't quaet,
| |
[Folio *3v]
| |
(Soo los by hun begaen) oock diep ter herten gaet,
En dat sy dach en nacht hun sonden droef besuchten,
En de gelegentheyt van meerder sonden vluchten.
Gelegentheyt maeckt roof die mint en wort bemint
Seer licht een open deur van veel sonden vint,
Daer hy den neus in steckt, als eenen hont, die slaegen
Crijght om sijn snoeperij, die sondaers geessel plaeghen
Van haetelijcke straf voor doodelijcke sond'
Ghenaede voor berou, en soo gheneest de wond'
Daer al de Enghelen, des Hemels naer verlanghen,
Dan sal den Heer altijt den sondaer weer ontfanghen,
Die gheene sondaers doodt en soeckt: maer seyt altijt
Comt menschen vry tot my die swaer belaeden sijt.
Als ghy uyt heel u hert, en siel, en al u sinnen
Seght: t'quaet, dat is my leet, ick wil u Heer beminnen
Meer als mijn selven, want, g'alleen de liefde sijt
Ga naar voetnoot*En die in liefde blijft die blijft in Godt altijt,
Dan sult ghy inde haest van u wel vaeren comen,
Oft anders wort u inder eeuwicheyt benomen
t'Luck van u salicheyt, en daerom roept tot hem
Die u verlossen can, en seyt met eene stem
Vol Hemels soeticheyt: Ick quam te neder daelen
In Menschelijck Natuer, om selver te betaelen
De schulden vanden mensch, en roepe niet alleen
Ga naar voetnoot*Rechtveerdige, maer roep de sondaers, anders geen.
waerheit baert nydt. |