|
| |
| |
| |
Bladt-vvyser Van alle de in-vallende Gedachten en Moraliteyten in dit Beschryf begrepen, Behelsende
Vyff Hooft-stucken met eenige zedige Sinnebelden, versiert op het leven van den mensch Midtsgaeders verscheyde Aen-merckingen, Grondt-regelen, ende Voor-beelden.
| |
Op de titel-print.
WAer-in bewesen wordt dat de seer edele Konste van Poësy de naeste erf-genaem is vande snelle Faem, om dat sy door de faem wordt roem-ruchtich ghemaeckt, en sonder de Faem niet meer en is als een stil instrument dat niet gehoort en can worden sonder aen-roeren.
Oock dat de Poësy (scheydende van haer geest-ryck leven oft vol-maeckte konst) haer selven eerst vernoeght en verblydt vind' als een Swaen, die levende treurt, en stervende singht.
Voorts dat de Poësy den toom is vanden nydt-suchtigen Berisper, van veel haetelijck verdriet, om dat haer soeticheyt (som-wyl gemenght met scherpe en leersaeme bitterheyt) de meeste konst-lasteraers doet bersten en vergaen.
Eensamentlijck dat de menschen des werelts, ghenegen zynde tot dobbel-herticheyt, valsheyt en waentrouwicheyt (gelijck een coppel sleutels, die malcanderen niet en gelijcken in verborghen wetenschap der konsten) hun altyt be | |
| |
hoorden te vreden en gerust te houden met 't gene sy verstaen, en niet en mogen vatten naer 't gene sy niet en connen begrypen. Non omnia possumus omnes.
Den AL is al te veel voor menschen te verstaen
d'Almogentheyt raeckt Godt, en gaet geen menschen aen.
Eyndelijck datter niemand' soo wys oft geleert soo arm als ryck, groot en cleyn, bot en plomp, edel en on-edel, vroom en sterck, goet oft quaet, sieck en gesont en is, oft sy moeten onder de sotten gerekent worden, om de in-geboren verblintheyt en bederffenisse vande natuer der sonden, oversulcx wordt de werelt wel te recht over-cleedt met een ydel sotte-cap om dat de menschen door de sonden meer hellen naer de sotticheyt als wysheyt, En daer-om en isser niet arger (seght Chrisostimus) als de sonde, want sy maeckt sot, die te voren begaeft waeren met verstandt en wysheyt.
| |
II.
Dedicatie oft Op-dracht-brief aen den seer Eerw: Heer Myn Heer HROSNATA CRILS, Abt der vermaerde Abdye van Todgerlo. &c.
Waer-in bewesen wordt de ydelheyt des werelts, de welcke bestaet inde becommernisse en sotte genegentheyt om tot staet en eer te comen, ryckdommen te vergaederen ende seldsaeme dingen boven natuer te willen uyt-wercken, sonder eens te bedencken dat duysent jaeren levens minder is als eenen oogen-blick by de eeuwicheyt. Vanitas vanitatum & omnia vanitas praeter amare Deum.
| |
III.
Aen-leydinge op wat manier datmen moet oordeelen en begrypen het gene eenen weet-lievenden en nieuwsgierigen Leser voor heeft om te verstaen: en hoe de Poësy verstaen en gelesen moet worden.
| |
| |
| |
IV.
Het eenich oogh-merck des Autheurs veropenbaert sich in sijn latynsche op-dracht aen den seer Eerw: Heere HROSNATA CRILS Abt van Tongerloo &c. by manier van aen-spraeck, uyt wat reden hy is aen-ghelockt dit beschryf der domme Waen-sucht des wereldts in't licht te brengen.
| |
V.
Sots-cap voor alle nydt-barende Momisten oft Achter-clappers, willende den Autheur in sijn ieverich beschryff berispen met leugen-tael.
| |
VI.
Reden waer-om den Autheur voor sijn eenich ken-teecken der Poësy (d'welck de Componisten noemen Divise) heeft ontleent het gemeyn Spreeck-woordt VVaerheyt baert Nydt. ende nu over de 28. Iaeren ghestelt onder sijn Rym-konst.
| |
VII.
Redelijck bewys van de naeckte Waerheyt in't kennen vande konst, om de selve te gebruycken voor deughdelijcke oeffeninge en gestichtige leeringe.
| |
VIII.
Het ydel sots geluyt
VVyst 's werelts cranckheyt uyt.
Inde Poësie van 24. Veersen vol sotten met een jaer-tallich ken-teecken van des werelts Sots-cap, eyndende hier mede des Autheurs voor-reden.
| |
Eerste hooft-stuck.
| Signum * Emblematum. | Numerus foliorum. |
| BEmerckinge op den Eygendom des werelts. | fol. 1. |
| Het leven is maer droom. | 13. |
| * Den haet der vyanden is sekerder als de gunst van vrinden. | 26. |
| Dat-men geen vrinden en mach betrouwen. | 29. |
| |
| |
| Weldaet verheyst danckbaerheyt. | 30. |
| Die nimmermeer in noodt zyn, zyn de gene die een ander in noodt doen blyven. | 33. |
| * Den noodt leert den gebrekelijcken. | 34. |
| 'tIs meer dievery iemants naem te stelen als gelt oft goet. | 36. |
| * Betrouwt, maer siet wie gy betrouwt. | 38. |
| * Het groot quaet vande eygensinnicheyt. | 41. |
| * Dat niemandt te bedde gaet eer hy sterft oft wacker en wordt eer hy doodt is. | 45. |
| Aen-merckinge op de voorsz. Gront-regelen. | 47. |
| Den quaeden aert vande Pluym-stryckers oft Vleyers. | 51. |
| Gebreken vande haetelijcke tonge. | 58. |
| |
Tweede hooft-stuck
| ZIelen troost in alle droefheyt en lyden. | fol. 60. |
| Lyden van Godt. | 63. |
| Lyden vanden Duyvel. | 66. |
| Lyden van den Mensch. | 68. |
| Corte Snel-dichten en Hekel-dichten. | 74. |
| Die hem verheft sal vernedert worden, en die hem vernedert sal verheven worden. | 82. |
| Die oprecht handelen worden traeghste ryck. | 88. |
| Den loff en eer gaen boven geldt en goet. | 89. |
| * Dat-men sijn selven altyt moet bereyden tot het gene goedt is. Ad omnia paratus. | 95. |
| Bewys dat al den handel des werelts niet en is als sotticheyt, onrust, en ongestadicheyt met verscheyde gelijckenissen en historien bevesticht. | 100- |
| De cracht vande liefde en jalousie oft ergh-waen, bewesen in eenige on-gemeene en seldsaeme historien met voorbeelden, | 116. 119. ende 122. |
| Vrempt voor-geval bewesen inde historie van Persiles en sigismunda, verwisselende hun naemen, te weten Periander en Auristela. | 132. |
| Verschil tussen den ryckdom en armoede | 160. |
| |
| |
| |
Derde hooft-stuck.
| DE Sots-cappe van ongestadicheyt der menschelijcker saecken, ende onsekerheyt van hunnen handel. | 169. |
| Verschil tusschen de ziel en lichaem, eeuwich en tydelijck. | 178. |
| De valsheyt van het menschen bedroch en de blindtheyt van hun sotternye. | 187. |
| Hoe quaet en perykeleus dat is den armen te verdrucken. | 192. |
| Bewys dat de twee-dracht is den onder-ganck der steden. | 195. |
| Dat de eygen baet een verwoestinghe is der gemeynte, en d'ongeregelde liefde de bederffenisse der zielen. | 197. |
| Dat de naeckheyt vanden mensch een verweckinge is van onkuysche sonden. | 200. |
| Bewys dat de gheveynstheyt is een grouwel voor Godt en schaede voor den mensch. | 204. |
| Hoe veer den duyvel kennis heeft van het quaet. | 205. |
| Hoe schaedelijck dat is een twyffelachtich oordeel. | 209. |
| Wat sonde dat is eenen quaden dienst, met meer andere leersaeme aen-merckingen. | 212. |
| Verschil tusschen de wyse ende botte wetenschap, bestaende in een oordeel sonder kennisse, en inde kennisse sonder Oordeel. | 215. |
| Wat dat schaede en schande, goet en quaet is. | 217. |
| Grondt-regelen op de seven hooft-sonden en haer eygen-dommen die daer uyt spruyten. | 218. |
| De boosheyt en het haetelijck quaet vande tonge en haren achter-clap. | 233. |
| * Dat-men sijn selven in geen gat en mach steken, oft men moet daer door sien. | 244. |
| Dat de armoede veel minder toesicht noodich heeft als den over-vloedt. | 246. |
| |
Vierde hooft-stuck.
| Vruchteloosen rouw vande voornaemste eygendommen van een ongerust houwelijck. | 248. |
| |
| |
| Ontdeckinge van t'geluck en voorspoet, ramp' en ongeval des houwelijcx. | 263. |
| In-vallende gedachten vande soberheyt, sterckheyt, hope ende fortuyn. | 280. |
| Duytse Epigrammata op den tydt, en het misbruyck van den costelijcken tydt. | 282. |
| Waer in dat gelegen is de onnooselheyt, botticheyt en armoede. | 284. |
| Verschil tussen de victorie ende den crygh. | 286. |
| Vande straff oft plaeghe. | idem |
| Verschil tussen vrindt en vyandt. | 287. |
| Wat dat lof en eer is. | 288. |
| Mengel-rym op de veranderingh vanden tydt. | 290. |
| Schade sonder profyt. | 291. |
| In-vallende gedachten met ander hekel-dichten op 't leven vanden mensch. | 292. |
| |
Vyfde hooft-stuck.
| Bewys dat-men in voorspoedt en tegenspoet altyt stantvastich en getrouw moet blyven. | 299. |
| Dat de kettery den oorspronck is der Nederlandtsche allenden. | 306. |
| Het haetelijck quaet van verscheyde valsche leeringen der ketteryen. | 324. |
| Loff vanden heyligen Patriarch Norbertus. Aerts-Bisschop van Maeghdenburgh Apostel van Antwerpen, & flagellum haereticorum, oft sweep der ketters. | 317. |
| Den overlast die de stadt van Lyer in Brabant verscheyde reysen heeft moeten uytstaen, soo door cryghs-volck als andersints. | 319. |
| Cort verhael vande leste furie tot Lyer geschiet door het veraderlijck innemen der hollanders op den 14. October anno 1595. | 322. |
| Den onsterffelijcken loff vande ghewillige Cloeckheyt en | |
| |
| |
| getrouwicheyt der borgerye van Lyer. | 322. |
| Vermaendicht op de ongetoomde furie, verraderye, en het vervloeckt quaet dat daer uyt volght. | 334. |
| Den lof vanden heyligen Ridder Gommarus patroon der voorschreve stadt Lyer, ende de verheffingh van sijn heylighe gebeenten, | 336. |
| Bewys hoe crachtich dat sijn de gebeden der mistroostige en bedruckte menschen, om in hunnen uytersten noodt verlost te worden door vast betrouwen op Godt. | 342. |
| Dat de doodt der heyligen costelijck is, in het gesicht van Godt met verscheyde redenen uyt de Schriftuer versterckt. | 345. |
| Mondt-slodt voor alle vierspouwende ketters, die Godts lieve heyligen verachten en niet en kenne. | 346. |
| Redenen waer-om dat-men den peys en vrede behoort te beminnen, en den oorloogh en tweedracht te schouwen. | 348. |
| Hekel-dicht op de quade gesintheyt der menschen, meer genegen sijnde tot de welvaert der vyanden van hunnen wettigen Coninck, als tot het gemeyn best van hun eygen Vaderlandt. | 354. |
| Bewys waer in dat de sotte wysheydt gelegen is, met een cleyn proefken van het miraculeus leven van den heylige Maria Magdalena de Pazzi en ander redenen. | 358. |
| * Het gelt maeckt de man. | 374. |
| Eyndelijck hoe de menschen leven af-gemeten en bepaelt moet worden. | 380. |
| |
Sluyt-gebedt.
| Tot meerder lof, eer, en glorie van onsen oppersten Heere en Salichmaker Jesus Christus, altyt gebenedyt. |
VVaerhydt baert nydt.
EYNDE.
|
|
Auteursrechtvrij