|
| |
| |
| |
Waerschouwinghe.
Om vast te stellen en te doen gelooven, dat het betrouwen op jonckheyt, sterckheyt en vroomheyt van den mensch, is een onseker hope van langh leven, ende een slecht-sinnigh Betrouwen.
Wie op syn jonckheyt roemt, en op syn cracht betrouwt,
En daerom clyne vrees van sterven heeft, is stout,
Jae al te onbedacht: dus dient wel afgemeten
Den ouderdom van tydt, en daer by oock te weten,
Dat Godt alleen die kent, daer wel dient op gelet
In het gebruyck van tydt, dat is als eene wet
Tot Godts Eer vast gestelt, aen ons van Godt gegeven:
Dat men geen sekerheyt sou hebben van het leven,
Maer wel de sekerheyt des doodts, en niet wanneer,
Dat maer alleen en hanght aen den wil van den Heer,
Om ons, als t' hem belieft, door de doodt te doen vallen,
En wisten wy wanneer, waer 't leven niet-met-allen,
Als stap'len quaet op quaet, te volgen onsen lust
In s'werelts ydelheyt, en noyt te zyn gerust:
Te leven sonder vrees van sterven in veel sonden,
Te loopen sonder toom van reden, ongebonden
Soo als een ongeteugelt Calf oock inder daet
Loopt, huppelt, danst en springt als 't naer de slach-banck gaet,
Niet wetende waerom. Ach! dat wy arrem menschen
(Die sonder schrick des doodts soo graegh om ryckdom wenschen
En noyt versayt en syn) meer peysden, wat dat is
Ons leven, souden meer op de gesteltenis
Van t' sterven dencken: om dat Godt ons heeft gegeven
De kennis van de doodt, geen sekerheyt van t' leven
Hoe langh dat duren sal, want soo men t'selve wist,
| |
| |
Daer wert schier al den dach in Godts gebodt gemist
Hoe dat men leven moet-t' is beter niet te weten
Om door het weten Godt als dan niet te vergeten
Soo alst' geschieden sou, om de genegentheyt
Die eenen sondaer heeft tot s'werelts ydelheyt
Meer in te volgen, en seer selden te bedencken,
Hoe en op wat manier de doodt ons eens sal wencken
En haelen naer het graf, dat niemant can voor by,
Dus is seer wel geseyt: Heden wy, morghen ghy,
Van die begraven zyn, dat sy maer conden spreken
Om dat het seker gaet, wie sou dan syn gebreken
Van veel te sondigen by tydt niet laten af,
Sy selven beteren en dencken op het graf
Gelyck het wel betaemt, om dat wy alle dagen
D'een voor en d'ander naer, naer 't duffe graf sien dragen,
Dat niet een oogen-keer voor-by gaet, oft de doodt
Den mensch doen vallen can, hoe jonck, hoe cleyn en groot,
Hoe kloeck en sterck hy schynt, de sekerheyt van sterven
Ons in geboren is: het sterven is ons erven.
Maer de onsekerheyt van d'ure onbekent,
En waer-men gaet oft staet, de doodt is daer ontrent,
Want sy woont over al in Steden en in dorpen,
Te water en te lant, het is al onderworpen
Aen hare heerschappy: het lichaems eygendom
Dat levens adem voelt, is weecker als een blom.
Die t' nader weten wil en dient maer scherp te letten
Op eene Const-schildry die-men ten thoon sal setten
Daer op den voor-grondt staet als t' leven afgebeldt
Een over oud' grys Man die op twee krucken helt
En achter hem de doodt, om ons te openbaeren
En oock te doen verstaen: dat die is out van jaeren
Het naest schynt by de doodt, en daerom wort daer by
Een jonger man gestelt in dese Const schild'ry
Wat verder van de doodt, soo alsser noch meer ander
Van minder ouderdom daer in staen by malcander
| |
| |
Soo t' schynt, want t'is maer schyn al oft het leven was,
T'gen op het leven wort alhier gebrocht te pas
Seer geestigh afgemaelt, om d'oogh te doen genieten
In de volmaecktheyt vreucht gelyck in het verschieten
Dees Const gelegen is, waer in men oock sal sien
Soo verr' als d'oogh verdraeght (soo 't schynt) noch jonger lien
Cleyn kinderen genoemt, gelijck het tweede leven,
Maer voelt eens met de hant, en tast daer maer eens neven
Den ouden, grysen man, gelooven sult als dat
D'een neven d'ander staet, te weten op het plat
Van doeck oft syn paneel, want 't is al even effen
Soo weet de Schilder-const haer selven te verheffen
Van voor, en in't verschiet al oft het leven waer,
Soo dat den Schilder is een ware logenaer ...
Waer uyt men leeren kan, en oock wel mach onthouwen
Dat niemand' sich op syne jonckheyt moet betrouwen
Hoe sterck en vroôm men is, gesont en wel te pas,
Als hem de doodt genaeckt hy smilt gelijck het wasch
Op eenen oogenblick: Al die zyt jonck van jaeren,
En gelooft nimmermeer, schoon ghy schynt wel te varen
Om langer leven als een oud' man t'onderstaen,
Men siet meer Calv'ren als Ossen ter slagh-banck gaen,
In vergelijckenis van dese komt te blycken
Dat niet een plaets (die wort bewoont) in alle Rycken
Des werelts, oft de doodt haer heerschappy daer heeft
Om te doen sterven al dat op de wereldt leeft:
Een reden dat daerom geen menschen moeten vragen
Om t'ondersoecken met een vrees en groot mis-haegen;
Wat de gelegentheyt des doodts of sterven is,
Daer niemant tegen kan, t'is seker en gewis
Dat soo geschieden moet: dus moet-men geen sermoonen
(Die daer van spreken) en het selve connen thoonen,
Naer luyst'ren, op dat wy 'tgelooven souden, neen
Men moet alleenelijck het Kerck-hof maer betreên
En sien de beenderen, daer-men van die gestorven,
| |
| |
En langh begraven zyn, af-geten en bedorven,
Geen menschen meer van kent, om dat-se zyn vergaen,
Jae niemant wie het is, hun meer can spreken aen.
Schoon 't Predicanten zyn der waerheydt sonder spreken
Soo als in het Sermoon van Paulus heeft gebleken,
(Prekende van de Doodt) die soo terstont op-hiel,
Als iemant van ons hoogh slaep-lustich neder-viel
En brack soo hals en been: Paulus hem siende leggen
Plat op de aerde doodt, dacht, hier valt niet te seggen
Wat van het sterven is, hy gingh daer mede voort
En liet syn preken daer, naer dat hy was gehoort
Van groot getal des volckx: dit doet te kennen geven
Dat 't aensien van de doodt doet schudden ende beven
Om dat sy seker is, en voor een spiegel dient:
Peyst op de doodt dan die syn salicheyt bemint
Vlucht vuyl gelegentheydt van quaet,
Soo leeft-men sonder vrees en haet.
Als de gelegentheyt van sonden u ontmoet
En te doen vallen tracht door hittigh onkuys bloet,
Dat u tot eenen lust van Venus tracht te trecken,
Vlucht gelijck Joseph heeft gedaen: geen vuyle vlecken
Van de oneerbaerheyt en sullen uwe ziel
Swert maken door de sond', als David, die eens viel,
En daerom groote straf op d'aerd heeft geleden
En al te suer betaelt, wel kennende de reden
Dat sulckx geschieden moest vervolgens het gebodt
Geschreven in het Boeck des Levens, daer ons Godt
Wel duydelijck verbied geen overspel te plegen,
Op straffe van doodt-sond': die daer toe zyn genegen
Verdienen 't helsche vuur: had' David dan geen têen
Te suchten als hy dat gebodt had' over-trêen,
Tot de boetverdigheyt syn selven te begeven
| |
| |
Soo als hy heeft gedaen, om dat een onkuys leven
Stinckt voor den Troon, van Godt: wee dan die niet by tydt
Ontvluchten sulcken quaet, en als een peste mydt
De vuyl gelegentheydt, als die comt voor te vallen
Gelijck aen Joseph bleêck, die achte niet med'allen
'T gestreel van syn Meesters: en liever haer verstiet
En met gewelt ontliep als hy den mantel liet,
Om niet te sondigen, en Godt soo te vergrammen,
Och oft de menschen, die gelijck als heete vlammen
Branden en blaken in de lust van't minne-vuur,
Eens wel bepeysden hoe ellendigh, bitter, suur
En droef sulck een misdaet daer naer hun op sal comen.
Tot nadeel van de ziel, ick meyn als is genomen
De vreught van sulcken vuyl corte genegentheyt
Tot Venus dertelheyt vol van lichtveerdigheyt,
Die Joseph schoude, en had' liever te verkiesen
De vlucht, als door de lust syn eere te verliesen,
Daer groote straf naer volght als 't quaet is uyt gewerckt
Van den onkuyschen wil, maer Joseph was versterckt
Met eene vreese door de gratie des Heeren
Dat hy Godt had vergramt: daer wy uyt moeten leeren
Dat-men moet wederstaen de vuyl gelegentheyt,
Die ons lockt tot de sond' en soo veel listen leyt
Om een onnoosel ziel, in wellust te doen, vallen,
En soo te vangen als sy wilt met Venus mallen,
Die-men wel schouwen mach, dus wort dan wel geseyt,
Als men niet vallen wilt, vlucht de gelegentheyt.
En hebt in tegenspoet geen spyt oft ongedult,
En leert: dat de beloften maken eysch van schult.
Al wat-men wenschen can op d'aerd, heeft cleynen duur
Hoe soet dat 't is, daer volght gemeynelijck wat suur,
Gelijck naer 't duyster licht, en naer de hitte kou,
Naer drooghte nat, en naer veel blijschap dickwils rou.
|
|
Auteursrechtvrij