De schat der gezondheid

[p. 122]

Nier- en blaasaandoeningen: het Steenstuk

Inleiding

Leert, burgers, Hollands burgers, leert
hetgeen opnieuw u wordt vereerd
door een die alles wat hij weet
gedurig tot uw dienst besteedt;
die uw gezondheid, 't beste goed
dat op de aarde wordt ontmoet,
met lust bezorgt, en al het zeer,
dat ons het lichaam slaat terneer,
zoveel hij vermag, tegengaat
en 't onheil uit den velde slaat.
Hij leert u zelf het medicijn,
hij leert u zelf uw meester zijn,
hij opent heel de mens, hij wijst
waarin, waaruit het letsel rijst;
in welk gewricht, aan welke kant,
de vaste steen, het losse zand
zijn oorzaak, voortgang, voedsel heeft,
hier is hij die de reden geeft.
Niet naar een anders zeggen, niet
zoals men 't lang beschreven ziet
en eertijds leerde, maar gelijk
de wijdberoemde Beverwijck
het zelf, niet aan een vreemde strand,
maar hier bevindt, in 't vaderland.
Waar Plijn, noch Aristoteles,
Galeen met zijn Hippocrates,
ik laat de binnendelen staan,
geen mens van buiten zagen aan.^*
Een ieder volge als 't hem lust,

* Plinius, Aristoteles, Galenus en Hippocrates zagen nooit Nederlandse mensen van buiten, laat staan van binnen.

[p. 123]

 

ik stel: ik voele mij gerust

 

(in zaken waar men zorg voor draagt,

 

ja, waar het lijf en leven waagt)

 

op hem, die 't niet en hoort of las,

 

maar zelf de ondervinder was.

Al maken de klassieke artsen slechts gewag van stenen in de nieren en de blaas, toch hebben latere ondervonden dat ook in andere delen van het lichaam steen groeit. Zo heb ik dikwijls bruine steentjes gezien in de galblaas, witte onder de tong en hagelachtige, opgehoest uit de longen. Een overzicht ervan kan men bij Schenkius en Sennert vinden. De meeste stenen groeien echter in de nieren en de blaas. Dit komt in ons vaderland vaak voor en kost velen het leven. Ofschoon er al wel over gepubliceerd is, heeft nog niemand deze aandoeningen volledig onderzocht en beschreven; daarom zal ik hier verslag doen van mijn bevindingen uit de praktijk en die toetsen aan de opmerkingen van klassieke en moderne artsen. Om het betoog te verduidelijken, beeld ik hier eerst de ligging van de blaas en de nieren in het menselijk lichaam af.