Katoen van cel tot weefsel

[p. 23]

Spinnen.

Het ingepakt katoen komt nu in de spinnerij, om tot garen verwerkt te worden.

De hier gebruikte mechanieken en bewerkingen zal ik zeer vluchtig schetsen.

Baalbreker of Mengmachine
A. Stortbak. - B. Beweegbare tafel, voorzien van latten. - C. Hekelschoot. - D. Rol met 4 rijen pinnen. - E. Cylinder, die de pinnen van rol D zuivert. - F. Rol, die de katoenlaag van de hekels slaat. G. Hellend vlak. - H. Transporteertafel. - I. Ventileertafel. - J. Stofpijp.

Baalbreker of mengmachine: De machine krabt het katoen open en voert het naar de menghokken. De stortbak A ontvangt het katoen. De hekelschoot C neemt het van de aanvoertafel B. De rol D krabt de katoenbrokken uiteen. Het katoen, afkomstig van den cylinder E, valt terug in den stortbak. Rol F slaat het neer op het hellend vlak G; van tafel H wordt het naar de menghokken vervoerd.

Zelfwerkende of automatische voeder: Deze machine verdeelt en reinigt verder het katoen en verstrekt regelmatig dezelfde hoeveelheid katoen aan de volgende machine, de

[p. 24]

Zelfwerkende voeder
A. Stortbak. - B. Beweegbare bodem. - C. Hekelschoot. D. Effenaar, werpt de te groote hoeveelheid katoen in den stortbak. - E.F. Kuischrollen voor D. - G. Kamrol, die de katoenlaag van den hekelschoot slaat. - H. Rooster. I. Kanaal. - J. Aanvoertafel van een volgende machine.

Crighton-opener
A. Aanvoerbuis. - B. Kegelvormige trechter. - D. Rooster. - C. Draaibare as, waaraan zes ronde bladen zijn bevestigd en die schroefvormige uitsteeksels dragen. - E. Uitsteeksels, die een schroefblad vormen, waardoor een opstijgende luchtstroom wordt verkregen. - F. De opgeheven katoenvezels worden langs F naar het afvoerdoek gedragen. - G. Zuigtrommel, welke het zwevende stof opneemt en langs H wegvoert. - I. Afvoerdoek, dat de vezels naar een tweeden opener of rechtstreeks naar de slagmachines voert.

[p. 25]

openaar, waarmede de zelfwerkende weder schier een geheel vormt.

Openaar: De opener of openaar trekt het katoen verder uiteen, klopt of schudt het; de grofste onreinheden en korte haartjes worden er hierdoor uit verwijderd. Het katoen krijgt hier zijn veerkracht terug, die het door het inpakken verloor, en komt uit de machine onder den vorm van laprollen. Op bl. 24 wordt een speciale opener getoond, de crigthon-opener.

Horizontale openaar.

Eerste en tweede slag- of klopmachine: Hier slaan snel draaiende kloppers, D, 't katoen tegen roosters, E, die de onreinheden doorlaten, terwijl de katoenharen naar cylindrische ziften, F, gezogen worden, om er 't fijn stof te zien uit verwijderen. Een uitrekking en verdunning grijpt hier even-

Eerste Klopmachine.
A. Laprol. - B. Aanvoertafel, die de laprollen afwindt. - C. Hefboom. D. Klopper. - E. Rooster. - F. Cylindrische ziften. - G. Ventilator. - H. Drukrollen, die 't katoen samenpersen, kalanderen en onder den vorm van één laprol afgeven. - J. Laprol. - K. Rooster, langs waar de buitenlucht naar binnen gezogen wordt.

[p. 26]

Kaardmachine (Schematische voorstelling)
A. Wikkelcylinder, vanwaar het katoen tusschen de invoerrollen gaat. - B. Invoerrollen. - C. Voorttrekker. D. Arbeiders, die in dezelfde richting draaien als de afnemers. Tusschen tamboer en arbeiders wordt het katoen ontward en recht gestreken. - E. Afnemers kammen het katoen uit, dat aan de tanden van de arbeiders bleef. F. Cylinder of tamboer. - G. Deksels. - H. Wals (kamrol, afnemer, doffer), die het katoen in een dun vlies verder voert. - J. Kam, die het katoen en vlies van de wals slaat. - K. Toeloopende trechter. - L. Aftrekwalsen. - M. Kop. - N Blikken draaikan.

eens plaats, dewijl de uitvoer ongeveer viermaal vlugger geschiedt dan de invoer. En zoo is de bekomen laprol schier viermaal langer dan de aangelegde. Kaardmachine: Het dooreengeslagen katoen wordt nu tot aaneengesloten banden van gelijkliggende vezels gevormd, bevrijd van het kort stof, 't dood katoen en andere kleine onzuiverheden, waarna het in linten in blikken draaikannen, N, terecht komt. Het aldus verkregen lint is gewoonlijk 80

Kaardmachine

[p. 27]

tot 90 maal fijner of dunner dan den ingelegden wikkelcylinder of laprol.

Uitrekbanken: Zes of meer linten worden hier tot één lint gebracht, door een gedurige verfijning en een onderling

Uitrekbank
A. Kannen met linten. - B. Lintleider. - Lepelvormige hefboom of ontklingingsstelsel. - D. Lintleider. - E. Vier paar rollen. - F. Trechter. - G. Kalanderrollen. - H. Schuinsch kanaal. - I. Draaiende pot.

evenwijdig leggen. Het eindlint, dat in den draaienden pot, l, neerkomt, heeft dezelfde zwaarte als een van de zes of meer kaardelinten.

Grove, middelbaar, fijne spilbank: Het katoen draait men thans licht ineen:

a) om beter opgewonden te kunnen worden;

b) om gedurige afbraak van de wieken bij verdere behandeling te voorkomen.

Het verdunde katoenlint heet men wiek of voorgaren, dat op bobijnen naar den spinmolen gaat.

Spinmolen: Op den spinmolen voert men de volgende bewerkingen uit:

Ringspinmolen

[p. 28]

Spilbank
A. Twee rijen spillen, die snel omwentelen. B. Trechtervormige opening van den kop van den vleugel - C. Vleugelarmen. - D. Bobijnen, die afzonderlijk en los op de spillen met deze mededraaien. - E. Wagen, die met de bobijnen op- en neergaat. - F. Bascuultuig, dat den wagenloop regelt. - G. Kegelvormige trommels. - H. Riem. - I. Differentiaal toestel.

a) het uitrekken van het voorgaren tot draden van de verlangde fijnte;

b) het ineendraaien;

c) het fijnspinnen en opwinden op klossen of papieren pijpen.

Men onderscheidt twee soorten spinmolens:

a) voortdurend spinnende molens of continus, waarbij de wrong of de tors, de uitrekking en 't opwinden gelijktijdig geschieden;

b) de afwisselend spinnende molens of self-actings, waarbij een zekere lengte eerst uitgerokken en gedraaid en vervolgens opgewonden wordt. De self-acting (zelfwerking of zelfwerkende) is de ingewikkeldste en vernuftigste machine van de katoenspinnerij. Zij levert garen op spoelen voor inslag en halven ketting.

Spillebank

[p. 29]

Haspelmolen: Op een haspelmolen brengt men het op klossen gewonden garen in strengen; men heet deze bewerking haspelen. Alsdan wordt het garen in strengen van bepaalde lengte in den handel gebracht. Het gewicht van de strengen geeft de draadfijnheid aan: hoe fijner het garen des te minder de streng weegt. Een bizondere telinrichting dient, om de strenglengte automatisch te meten.