De dood van een regisseur

[p. 90]

Zesde complex

1. Zeer vroege ochtend - exterieur - haven

Totaal van de gewone bedrijvigheid in een haven: draaiende kranen, aan de kade schepen die geladen of gelost worden, kleine sleepboten, die er schijnbaar zonder enig doel tussendoor scharrelen. De camera zoomt van dit totaalshot in op Léon Sage in zijn kano die rustig de haven inpeddelt. Voor in de wiebelende kano ligt de bromfiets.

2. Ochtend - exterieur - havenkade

Overal stapels kisten, kratten, zakken. Havenarbeiders die sjouwen of shagjes staan te draaien. Tussen twee stapels kisten vangt de camera Sage die over zijn brommer gebogen staat. Hij prutst aan een kraantje, trapt dan de brommer aan. Hij rijdt de slecht bestrate kade af waar hij aan het einde om een hoek verdwijnt.

3. Overdag - exterieur - straat

Een straat in een van de buitenwijken van de havenstad. Spelende kinderen op de stoepen, vrouwen die uit de ramen hangen, vuilnisbakken, honden.

Camera rijdt over een van de stoepen langs de erkers: gordijnen, bloemen in de vensterbanken, iemand die voor het raam staat met de krant in zijn hand, bezig zijn bril af te zetten.

Camera stopt voor een winkelraam. Etalage van winkel in religiosa: beeldjes, gewaden, rozenkransen en dergelijke.

4. Overdag - exterieur - winkeldeur

Jacques de la Porte gaat de winkel in.

5. Overdag - interieur - winkel

Het is dezelfde winkel als de boekwinkel in Spa, maar nu geheel volgestapeld met religiosa: rozenkransen, Mariabeeldjes, kerststalletjes, spreuken in gothise letters. Op de toonbank een mengeling van bidprentjes, de spellen uit de boekwinkel en een enkel exemplaar van Mein Kampf. Sage kijkt om zich heen,

[p. 91]

kucht. Boven de toonbank aan het plafond een vliegenvanger vol dode vliegen.

Achter de met donkere gordijnen gesloten schuifdeuren gregoriaanse muziek. De schuifdeuren gaan op een kiertje open en de boekhandelaar met zijn te wijde broek opgehouden door bretels komt te voorschijn. De winkelier schuifelt achter de toonbank, beroert zonder het zich bewust te zijn een paar dozen. Hij kijkt Jacques de la Porte aan. Sage trekt de portefeuille uit zijn binnenzak, haalt het paspoort van Wynston Feldman eruit en houdt het even opengeslagen voor de neus van de verschrikt terugdeinzende winkelier.

hij: - Wynston Feldman, filmproducer.

Hij bergt het paspoort snel weer in de portefeuille en haalt een paar bankbiljetten te voorschijn die hij met een nonchalant gebaar op de toonbank gooit.

hij: - Ik zoek een bisschopsgewaad.

winkelier: - Dat heb ik niet, niet in voorraad tenminste, mister Feldman.

Sage pakt het geld van de toonbank en maakt het gebaar of hij het weer bij zich wil steken.

winkelier: - Wacht eens, ik moet ergens... een bisschop die het niet heeft afgehaald... de bisschop van Tiberias en Kameroen.

hij: - Bisschop van Tiberias en Kameroen... klinkt goed... pak maar in. Hij legt de bankbiljetten weer terug op de toonbank.

hij: - Ik neem aan dat dit voldoende is.

De winkelier grist de biljetten van de toonbank en verdwijnt er gebogen tussen de schuifdeuren mee in het achterhuis. De gregoriaanse muziek zwelt aan.

6. Overdag - exterieur - vliegveld

Landingsbaan vliegveld. Toestel dat uittaxiet en stopt. Een passagierstrap wordt door een lorrie aangereden en tegen het vliegtuig geplaatst. De deur gaat open. Stewardess komt te voorschijn die iemand als eerste uit het vliegtuig de trap af laat gaan. Camera zoomt van grote afstand in: het is de bisschop van Tiberias en Kameroen, Léon Sage. Hij is gekleed in een lang bisschopsgewaad. Hij draagt een met goudstiksel bezette

[p. 92]

mijter. Met de hand trekt hij zijn gewaad wat op. Onder aan de vliegtuigtrap staan enkele fotografen die hem fotograferen.

De bisschop met wapperend kleed, hand aan de mijter op het beton van de startbanen. Uitzoomen. De betonstroken, de wit beschilderde nummers en letters, de vlaggemasten, knipperlichten, schuin daar doorheen, bijna hollend: de bisschop van Tiberias en Kameroen, Léon Sage.

7. Avond - interieur - spiegelzaal

Totale: veel spiegels, bewerkte plafonds, een lange tafel met een biljartlaken bedekt, in een halve cirkel een stuk of dertig hoge geestelijken die bezig zijn aan een copieus diner dat door in wit satijn gestoken negers wordt opgediend, er wordt champagne gedronken uit fonkelende kristallen roemers.

Sage in gesprek met zijn buurman, een oudere geestelijke, met een getaand gezicht en een montuurloos brilletje, dat ver in het vet van zijn wangen is weggezakt.

sage: - Lambarene was goed bedoeld, maar u hebt er geen voorstelling van hoe ten hemelschreiend de ellende daar is. De missie doet haar uiterste best maar het is een druppel op een gloeiende plaat. Als u zich indenkt dat praktisch de hele bevolking ondervoed is en dus bijzonder vatbaar is voor allerlei ziektes. Het ontbreekt aan de allereerste hygiëne.

De camera rijdt langzaam weer achteruit. Iedereen luistert al etend en drinkend naar wat Sage vertelt.

8. Late avond - exterieur - plein met kathedraal

De bisschop van Tiberias en Kameroen komt de trappen voor de kathedraal af. Hij steekt het plein over. Hij stapt aan de overkant van het plein in een taxi. In zijn hand houdt hij een documentenkoffertje. Het kost hem veel moeite zich in zijn bisschopskleed in de taxi te wurmen. Een deel van zijn kleed blijft tussen de dichtklappende portier zitten en wappert in de wind als de taxi snel accelererend uit het beeld rijdt.

9. Late avond - exterieur - drukke straat

Taxi die langs trottoir stopt. Bisschop verdwijnt met zijn koffertje in een enorm met witte neonbuizen verlicht openbaar toilet. Mensen kijken toe, lopen glimlachend verder.

[p. 93]

10. Late avond - interieur - openbaar toilet

Ook het toilet is met neonbuizen verlicht en geheel betegeld. In het midden van een soort ontvangsthal zit achter een houten tafeltje een oude vrouw te breien. Voor haar een schoteltje met enige munten erop. Zij kijkt verbaasd als Sage langs haar loopt en door een deur verdwijnt waarop met grote letters gentlemen staat. Ten overvloede heeft men onder deze letters nog eens het silhouet van een mannenfiguurtje getekend.

11. Late avond - interieur - openbaar toilet

Sage komt, nu in burger, uit het toilet, het koffertje in zijn hand. Hij legt in het voorbijgaan een munt op het schoteltje van de breiende vrouw die pas opkijkt als ze het muntje op het schoteltje hoort vallen. Maar dan is het al te laat, zij ziet slechts een anonieme mannenrug die nu uit het felle neonlicht van het toilet in de donkere nacht verdwijnt.

12. Nacht - exterieur - straat met cafés, bars, nachtclubs

Lichtreclames. Een dronken man loopt zwaaiend en zingend op de camera af, probeert er zijn hand voor te houden. Sage, die zo nu en dan voor de etalagekastjes van nachtclubs blijft staan, het documentenkoffertje in zijn hand.

Close-up van zo'n kastje met bij voorbeeld de Rally-sisters (twee mollige Brabantsen). Ze staan met de dikke kontjes tegen elkaar. De voorste houdt een autostuur in haar handen. Zij kijken opzij in de camera met kwasi guitige gezichten. Bisschop Jacques Feldman die een van de nachtclubs binnengaat.

13. Nacht - interieur - nachtclub

Schaars bezette en indirect verlichte ruimte. Tafeltjes en stoeltjes gegroepeerd rond een dansvloer. In een hoek bij een piano hangen wat musici in geblokte jasjes rond. Hier en daar aan tafeltjes eenzame mannen, veelal in gezelschap van meisjes uit de zaak. Een van schrik verlamd echtpaar uit de provincie, verzeild geraakt in de Poel des Verderfs, maar onmachtig zich van hun zetels te verheffen.

Bisschop Léon de la Porte die door de klapdeuren binnenkomt. Hij kijkt rond. Iedereen kijkt hem aan. Hij gaat snel zitten aan een tafeltje vlak bij de vloer. Hij zet zijn koffertje

[p. 94]

naast zich. Het licht gaat uit en een grote schijnwerper verlicht nu slechts het dansvloertje. De musici zetten in. Uit het donker komt een jonge vrouw met een driekwart lange luipaardmantel, zwart kortgeknipt haar, lange in netnylons gestoken benen op hoge hakken. Heupwiegend begint zij te werken.

Crosscuts tussen haar striptease en Sage die toekijkt.

Grote close-ups van hun beider gezichten, die zachter, ontspannener, glimlachender worden naarmate het meisje zich verder uitkleedt. Zij geeft al haar kledingstukken aan Wynston de la Porte, als gold het een ritueel. De netnylons die over de stoel naast hem hangen. De hooggehakte schoenen op tafel naast een tumbler met een fles champagne erin. Als zij het zwarte bh. tje losmaakt en haar borsten naarvoren springen bekruist onze bisschop in burger haar. Terwijl zij zich buigend terugtrekt klinkt er mager applaus.

14. Nacht - interieur - bar nachtclub

De nachtclub is gesloten. Obers zijn bezig de stoelen op de tafels te plaatsen. De camera rijdt in op de bar die zich bezijden de vloer en de tafeltjes bevindt. Helemaal in de hoek, bijna tegen de met zeeschepen ‘uit alle tijden’ beschilderde muur, zitten Léon en het striptease-danseresje dat nu in een trui, broek en slacks gekleed is.

Monoloog striptease-danseres. Grote close-ups-en face/en profil - zoals Léon haar ziet, die off-screen soms iets zegt, een vraag stelt, hummend instemt. Door de monoloog heen sfeergeluid: de obers die luidruchtig de stoelen op de tafels plaatsen, glaswerk opruimen of breken.

zij: - Ja, ik heb veel mannen gehad. Zoveel dat ze zeggen dat ik nymfomaan ben.

hij (off-screen): - Ben je dat... ik bedoel, vind je dat zelf?

zij: - Nee... ik... misschien klinkt het gek... maar ik ben op zoek naar de grote liefde.

hij (off-screen): - Met hoofdletters?

zij: - Met hoofdletters. Zoveel van de meisjes die ik ken... ze trouwen altijd met de verkeerde man... omdat ze geen geduld hebben, niet lang genoeg zoeken, ze krijgen een kind... ze worden ongelukkig.

[p. 95]

hij (off-screen): - Je bent romantisch.

zij: - Het is een kwestie van leven of dood... het is het enige wat je hebt.

Het licht wordt onder deze voorlaatste zin even uitgeknipt en gaat weer aan na de laatste zin.

Een zeer grote close-up van het prachtige lege gezicht van het danseresje.

15. Nacht - interieur - kamer danseres

Dit is weer dezelfde kamer als in het vierde complex scène 13. Het meisje gekleed in een streeppyjama die haar te groot is zodat de uiteinden van de pijpen op haar voeten hangen. De mouwen heeft zij opgerold. Zij smeert boterhammen op de lavabo. Sage alias Wynston Feldman ligt in bed. Hij bekijkt foto's die hij uit een schoenendoos haalt, die naast hem staat. Naast het bed zijn diplomatenkoffertje.

hij: - Je hebt ook als naaktmodel geposeerd?

zij: - Ja, maar het verdiende slecht.

Ze draait zich om en heeft in haar handen een dienblad met twee borden met gesmeerde boterhammen erop. In de te grote streeppyjama waarvan het jasje loshangt, zodat haar borsten soms te zien zijn, haar ogen met de doorgelopen mascara en haar korte verwilderde haar, ziet zij er aandoenlijk uit. Sage pakt het blad aan. Ze gaat in kleermakerszit op het voeteneind van het bed zitten.

16. Ochtend - interieur - kamer danseres

Zij helpt hem slap van de lach in zijn bisschopskleed. Het zwarte koffertje met zijn burgerkleding erin ligt open op het opengeslagen bed.

zij: - Hoe... hoe... kom je daarbij?

hij: - Gewoon, een weddenschap... dat ik mij gemakkelijk in de hoogste geestelijke kringen kon indringen.

zij (terwijl ze hem de mijter veel te diep op zijn hoofd drukt): - Bisschop van Tiberias en Kameroen!

17. Middag - exterieur - straat

Bisschop de la Sage nagekeken door mensen. Sommigen knikken hem vriendelijk en eerbiedig toe; mannen die hun hoed

[p. 96]

afnemen, kinderen die een knix maken. Léon deelt minzaam hier en daar een kruisje uit. Een oud vrouwtje dat zijn handen grijpt en ze kust.

18. Middag - interieur - boekhandel

Grote boekhandel. Sage die een missaal koopt. Hij haalt zijn portefeuille te voorschijn en betaalt. Close-up opengeslagen portefeuille. Bovenop twee naaktfoto's van het danseresje. Hij stopt ze haastig in het missaal dat daarna door de niets ziende verkoopster (bril/platte borst) wordt ingepakt.

19. Overdag - interieur - klaslokaal

Een oplopend universiteitslokaal. Bisschop Léon Feldman achter lessenaar. Het gehoor bestaat uit een groot aantal jonge priesters, dat aandachtig luistert naar wat Sage vertelt.

- Er gaat geen week voorbij waarin niet zeker twintig kinderen door verwaarloosde ooginfecties, geheel of gedeeltelijk blind worden. En ik kan u verzekeren dat de missionarissen in Kameroen, het zijn er nu maar 20, blijmoedig dit zware werk verrichten, nochtans met een geweldige handicap: geldgebrek.

20. Nacht - interieur - kamer danseres

Het bisschopskleed hangt op een knaapje voor het raam. In de vensterbank voor de gesloten gordijnen: een uitgebloeide geranium. Zij zit in slipje en bh. op bed en telt geld na. Hij ligt in bed.

hij: - Nou?

zij: - Drieduizend honderd vijf, zes, zeven... 3000 gulden en nog wat, 3157 gulden!

Ze gooit het geld de lucht in, maakt een rondedans door het kamertje en werpt zich dan op Sage, kust hem hartstochtelijk.

zij: - Je bent een held.

21. Avond - interieur -kathedraal

Léon bezig de mis op te dragen. Aan de tussenshots van giechelende koorknapen, fronsende priesters, is duidelijk dat er iets niet in de haak is. Léon staat bij het altaar, kust het en draait zich, met missaal in de hand om naar de mensen in de kerk.

hij: - De heer zij met U

En met uw geest.

[p. 97]

Op dat moment fladderen de foto's uit het missaal op de grond. Ze zijn voor de mensen op de eerste rij duidelijk zichtbaar. Niemand durft echter het misritueel te onderbreken. Als een andere priester heeft gezegd: laat ons bidden en als iedereen op de knieën valt en zijn ogen sluit kruipt de bisschop van Tiberias en Kameroen snel naar de foto's toe en stopt ze weer in zijn missaal. Hij holt het middenpad door, de biddende kerk uit, verdwijnt achter een pilaar uit het gezicht.

22. Avond - exterieur - kathedraal

De massieve deur gaat open en een hollende bisschop komt fladderend de trappen af. Hij houdt een taxi aan. Taxi rijdt weg. Twee jonge priesters komen een ogenblik later de kerk uitgehold. Ook zij houden een taxi aan. De achtervolging wordt ingezet.

23. Avond - interieur - taxi

Sage met angstig gezicht achterin. Hij kijkt achterom, ziet dat hij gevolgd wordt. Hij kijkt weer voor zich, onrustig, verbeten.

24. Avond - exterieur - straat met bars, cafés, nachtclubs

Taxi komt van rechts beeld in rijden, stopt. Jacques Feldman stapt uit, zijn mijter onder zijn arm. Taxichauffeur die hem met open mond nakijkt, daarna zijn schouders ophaalt.

25. Avond - exterieur - straat uit 24

Hij gaat de nachtclub binnen. De deur wordt voor hem opengehouden door een boom van een portier die hem eveneens met open mond nastaart.

26. Avond - interieur - nachtclub uit scene 14

Het danseresje is bezig aan haar striptease en geeft nu haar kledingstukken aan een andere man die aan hetzelfde tafeltje zit als waaraan eens de Bisschop van Tiberias en Kameroen deze eer te beurt viel. Zij blijft doorstrippen maar ze schrikt als de bisschop binnenkomt, zijn mijter nog steeds onder zijn arm geklemd.

De pianist veroorlooft zich in zijn begeleiding een paar akkoorden uit het Ave Maria. De bisschop die tussen de tafels en

[p. 98]

stoelen doorscharrelt. Net als Sage zit en een ober zich aarzelend in zijn richting beweegt stormen de twee jonge priesters door de klapdeuren naar binnen. Sage springt op, rent over de dansvloer waar het danseresje, haar ene been omhooghoudend, haar netkous losmaakt. De twee priesters wringen zich tussen de stoeltjes door. Ze struikelen over het been van de striptease - danseres. Dan worden de geestelijken opgepakt door de uitsmijter en een ober en spartelend naar de uitgang gedragen.

27. Avond - exterieur - straat

Dit is een straat aan de achterzijde van de nachtclub. Uit een grijze deur komt onze bisschop te voorschijn. Naast de deur staan enige vuilnisbakken. Hij blijft even staan, kijkt om zich heen en rent dan rechts het beeld uit.

28. Nacht - exterieur - straten

Snelle rijers laten zien hoe Jacques de la Porte vlucht. Zijn mijter is hij in de nachtclub kwijtgeraakt. Hij rent een straat in. Een eindje verder snuffelt een hond in een goot, vlak bij de plaats waar een vuilnisbak is omgevallen. Halverwege de straat blijft hij staan als hij in de verte, onder het licht van een lantaren, twee zwarte figuren ziet opdoemen. Hij draait zich om en rent weg. De zwarte figuren rennen nu ook op de camera af. Sage verdwijnt uit beeld. De agenten, nu dichterbij, hebben hun revolvers getrokken en schieten. Ook zij verdwijnen op de camera afrennend uit beeld.

De nu weer stille straat. Nergens is een schutting te bekennen. De huizen zijn niet wit maar grijzig. Het is bijna een achterbuurt

29. Nacht - exterieur - straat

Sage op zijn buik onder een lantaren liggend in het brede om hem heen geplooide bisschopskleed. Op zijn rug wordt langzaam een rode plek zichtbaar. De agenten, ieder aan een kant gehurkt naast hem. Ze draaien hem om.

agent 1: - Het is de verkeerde

agent 2: - Een bisschop - Jezus Christus.

Agent 1 zoekt onhandig en gegeneerd in de plooien van het bisschopskleed naar een binnenzak. Hij trekt er ten slotte een

[p. 99]

portefeuille uit. Close op portefeuille en handen van agent die twee naaktfoto's en drie paspoorten uit de portefeuille te voorschijn halen. Close op lijk.

agent 2 (off-screen): - Léon Sage - vertegenwoordiger

Jacques de la Porte - boswachter

Wynston Feldman - filmregisseur

Nog steeds close op lijk.

agent 1 (off-screen): - Wie van de drie is het?

agent 2 (off-screen): - Misschien geen van allen?

agent 1 (off-screen): - Hoe bedoel je?

agent 2 maakt klakkend geluid met zijn tong. De camera rijdt achteruit. De twee politiemannen die de dode bisschop oppakken en met het lijk tussen twee huizen verdwijnen.

De camera registreert voor de laatste maal het beeld van de straat, die in geen enkel opzicht lijkt op de straat die in het hoofd zat dat nu met een plons (off-screen) onder water verdwijnt. De onzichtbare agenten staan hijgend aan de kant. En met dit gehijg komt het einde van het leven van Léon Sage, Jacques de la Porte, Wynston Feldman, de Bisschop van Tiberias en Kameroen en de film.