Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Een vertelling uit het Drentsche boerenleven
(1933)–J.H. Bergmans-Beins–
Auteursrecht onbekend
[pagina 11]
| |
boerin, wat dat angiet, dan kan ik 't wal oet heur zien. Die Roelfien krig, wordt er niet met bedrögen.’ En Wiecher, die dit hoort, is het er volkomen mee eens. Dat is taal naar zijn hart. Wie Roelfien prijst, komt Wiecher in 't gevlei. Hij rijdt de zware wagens naar huis en als alles binnen is, trakteert vrouw Fennechien. ‘'t Kan er wal op bestaon,’ zegt ze. ‘'t Is aal mooi inkomm'n en 't liekt best.’ ‘Nou moet wij maor is 'n dag of wat stil likg'n,’ zegt Harm, ‘eer wij met d' eerappels begunt. As Rieks is 'n dag of wat helpen kun, dan was' wij d'r gaauw deur.’ ‘Dat liekt mij best toe. Wat zeg, Roelfien, zul dien vaoder 't wachten kunnen?’ ‘Och, dat dacht ik wal, wij hebt niet veul erpels van 't jaor, dat kunt vaoder en ik in 'n goeie week wal doen en dan mag dat wal gien bezwaor weez'n. Dat mag wal kunnen.’ ‘Dan moet wij d'r vot maor vastegheid van maoken en as wij die wiedste akker dan is oetbesteedt, wat dunkt je doar van, Wiecher?’ ‘Mij best, ik zin d'r wal veur.’ ‘As Wicher dan vot met Roelfien leup, dan hadden wij daodliek bescheid,’ zegt Fennechien. Als Roelfien naar huis gaat. loopt Wiecher met haar mee. ‘Wij gaot niet weer oet kuiern,’ zegt Roelfien, ‘ik kan 't vanaovend niet wachten.’ ‘Dan laoter maor is,’ zegt Wiecher, ‘wij wilt hopen, dat er meer daog komt as vandaog, dan gao wij maor deur 't steegien liek op je hoes an.’ Rieks Frieling en Annechien zijn buiten en als zij Wiecher en Roelfien zien aankomen, zegt Annechien: ‘Daor komt Roelfien ok an en Wiecher is d'r bij, wat zul die will'n.’ ‘Dat kun wij gauw gewaar worden.’ Als Wiecher zijn boodschap doet, zegt Rieks: ‘Dat zal wal lös loop'n, as ij tenminste zoolaank | |
[pagina 12]
| |
wachten kunt tot wij oez' erpels d'r oet hebt. Wij hebt vroô riepen.’ ‘O, dat kan wal, wij hebt de vroggen op 't nij laand en dat laot wij krabb'n, as ij oes maor toe de veurstukken helpt.’ ‘'t Zal gebeur'n, zekgt maor as ij 't er an toe hebt. Wij begunt aner week met oes iegen en mij dunkt, in 'n goeie week heb wij ze d'r wal oet.’ ‘Dan haol ik ze je daodliek bij hoes,’ zegt Wicher, ‘dan kun ij ze oetzueken, as d' anern d'r oet zint.’ Wiecher blijft nog een oogenblik praten. ‘As Wiecher nog wat praot'n wil,’ zegt Annechien, ‘mussen wij in hoes gaon.’ ‘Dat ik niet langer bliev'n wil, za'k niet zekgen, maor 't is anstonds bedtied en 'k wil je niet van 't bedd' hollen. Ik gao maor hen hoes.’ ‘Zooas ij wilt, de dag is ok laank genoeg west, wij heb de slaop almaol wal verdiend,’ zegt Annechien. ‘Kwan volk, dan mot 't maor wez'n.’ Wiecher loopt het steegje door om door den appelhof naar huis te gaan. Hij loopt langzaam. Als hij over het hekje wil stappen, komt hij Jan Gerken tegen, die het paard naar de wei wil brengen. Ze blijven even staan en Wiecher vraagt naar den stand van den bouw. ‘Och,’ zegt Jan, ‘nog 'n paor daog dan zin wij d'r deur. 't Komp mooi in, haost gien drup regen en 'n goed verbouw, veul beter as verleden jaor.’ ‘Dat zeg elk. Wij hebt vleden jaor ok gien best korenjaor had. 't Is veur verscheiden maor goed, dat de rokg zoo dreug is, now kunt ze daodliek hen d' meul gaon, paartie zult wal verlet hebb'n.’ ‘Dat kun wal weez'n, met 'n groot hoesholl'n is bakkersstoet ok 'n rij eten’. ‘Maor de bakker mot ok leev'n.’ ‘Daor he'j geliek an. Gao'j 'n stukkien met of wollen ij al hen bedd'.’ | |
[pagina 13]
| |
‘Nee, zun haost heb ik niet. Ik was eem hen Rieksen west, maor Annechien had 't wal an 't bedd' toe en doe wol ik heur d'r niet of hollen.’ Samen loopen ze den weg af naar de weilanden, waar Jan z'n paard brengt. Over het hek geleund, blijven ze een poosje praten. Als de boerderij is afgehandeld, brengt Jan de ‘marken en de wichter’ in 't gesprek. Met een goeie week is het jaarmarkt in het dorp, die met een kermis gepaard gaat. Zondags te voren is 't ‘flikkerties-aovend’, dan wandelt de dorpsjeugd, ‘het jonkvolk’ op straat en worden er afspraakjes gemaakt om samen kermis te vieren. ‘He'j d'r ook nog wat bij,’ zegt Jan, ‘ankomm' Zöndag, of schaf ij je d'r of.’ ‘Nee, heur, ik heb d'r niet zooveul belang bij, moar d'r ofschaffen? Jonge, nee, dat niet, men kan 't ja nooit weten, wat je veur de voeten löp?’ ‘De wichter wordt dun, jong, wij moet er mank, as wij wat wilt, daor zint van Meitied verscheiden weggaon.’ ‘Wollen ij die dan had hebb'n? Dan mussen ij eerder west hebb'n.’ ‘Nee, dat niet, maor ik wol maor zekgen, dat 't koppeltien, waor wij oet kiezen moet, aal jaor kleiner wordt.’ ‘D'r komt aal jaor ok wellent bij, dan kies wij daor oet.’ ‘Ja, maor aal holt is gien timmerholt. 't Is je toch niet net geliek waor ij bij anholt?’ ‘Lang niet, maor d'r is nog gien ien weggaon, die ik holl'n wilt hadd', ij dan wal? Och, dat weet ik zoo krek niet, d'r zint wal wellent, daor ik 'n greep op doen wol, maor ij kunt elk toch niet nem'n.’ ‘IJ woll'n maor zeggen, dat zie je niet liek doen kunnen, of dat zie je niet hebb'n woll'n.’ ‘Aalbeid',’ zegt Jan, ‘d'r is wal ien, die ik wal | |
[pagina 14]
| |
liên mag en die mij ook wal liek doen kan, moar daor heb ik gien kaans bij en daor ik wal kaans bij hebb'n zul, daor heb ik gien zin an.’ Wiecher kijkt hem aan en zegt: ‘Sinao, daor griept wal meer mis op. Die hef wat aners in 't zin.’ ‘Dat dunkt mij ok, maor ik kan mij niet begriepen wel dat dan wez'n kan, weet ij 't?’ ‘Nee, ik niet, maor d'r is wat bij, dat gleuf ik wal.’ ‘Ik daacht ij meugen 't wal weetn, zie is ja kammeraod met Roelfien en daor wark ij 'n boel met en dan wordt er nog wal is wat verteld.’ ‘Dat is wal zoo, maor Roelfien sprek er nooit van en ik vraog er niet nao.’ ‘'t Kun 's mangs te pas komm', ik wol 't wal geern is weetn, want as zie aners wat op 't oog hef dan loop ik er niet langer achter an. 't Wordt er voor je zölf niet beter van.’ Een oogenblik staan ze over het land te kijken en zwijgen, dan vraagt Jan: ‘Heb ij ok wal is nusterij en prakkezaosies?’ ‘Nee, heur, ik prakkezeer wal is, maor niet um zwaorigheid. IJ dan wal, waor prakkezeer ij dan over? Mij dunkt, ij hadden 't wal vlak.’ ‘Vlak! Vlak! Dat moe'j zoo niet zekgen, dat liekt misschien mooier as 't is. Ik zit dik met Sinao in de kop.’ ‘Daor huef ij toch gien moezennusten um hebb'n, as ij zooveul um heur geeft, dat ij d'r niet zunner kunt, dan moe'j deurzetten en aners moe'j d'r daodliek van ofzien. IJ weet toch wal, wat of ij wilt. 't Is je eerste meid toch niet. Mij dunkt, ij weet er genog van.’ ‘Zullen ij zoo doen?’ vraagt Jan. ‘Gewis! Ien van beid'; of 'n aner. Maor gien nusties, as 't mienens is, dan moe'j ekge of rukge weet'n.’ ‘As ik ok maor zoo kun as ij, maor ik zit er aait | |
[pagina 15]
| |
met te mieren. Ik mag dat wicht gloepend' geern lièn, maor zoo kört an, dat wee 'k niet, dat giet mij rad genog.’ ‘Ik denk zoo,’ zegt Wicher, ‘as ij heur zoo geern lièn meugt, dat ij heur zunner 't ien of 't aner hebben wilt, dan moe'j toepakken, aans blieft maor in hoes. Zie kan um jow wal 'n man krieg'n, leuf dat maor van mij.’ ‘Zunner 't ien of 't aner, dat is wat veul gezegd. Ik heb liever, dat zie nog 'n buusstuver met brengt. Maor daor zit hum de kneep niet, man! Ik zin bang, dat er 'n aner achter heer zit, die meer kaans hef.’ ‘En daorum loop ij d'r um toe, as de kat um de hiete brij! 'k Wol je wiezer hebb'n, a'j niet waogt, dan win ij niet. Sinao zal zun scheitlaars zien ankomm'n!’ Jan zucht. 't Lijkt hem niet heel voordeelig toe. Kordaatheid is nu juist niet z'n grootste sieraad. Hij moet zeker zijn van zijn zaak, anders waagt hij het niet. Wiecher ziet nog eens rond en begint dan den weg op te gaan. Jan volgt hem en zonder verder iets te zeggen, gaan ze naar huis. In het steegje gekomen, stapt Wiecher over het hekje en gaat den hof door, terwijl Jan Gerken nog eens over het gesprek nadenkend, het steegje door gaat in de richting van zijn woning! Wiecher ziet hem een oogenblik na, voor hij in huis gaat. ‘Jan mus maor wat beter van anpakk'n weet'n,’ denkt hij. Hij, Wiecher, zou zooveel tijd niet noodig hebben om tot een besluit te komen. Nee, hoor, hij kan wel wachten, als 't noodig is, maar als 't eenmaal zoo ver is, dan maakt hij gedaan werk. ‘'k Gleuf nog nooit, dat Jan Sinao krig, dan mot hie al hiel wat drokker wodd'n.’ Langzaam is Wicher het huis genaderd en gaat omzichtig naar binnen, onderwijl het hoofd nog eens schuddend over de besluiteloosheid van zijn vriend. |
|