Niet naar de maan gaan

112.

Aanhangsel II

Onze veiligheidsofficier bij het Staatsbedrijf der Posterijen heeft op mijn instructie in de eerste weken na de dood van V. de post van M. naar het buitenland in de hand gehouden. Er was slechts één brief, bestemd voor dr. Ysbrand Wietse te Amsterdam. Ter informatie van Uwe Excellentie volgt hier de vertaling. De oorspronkelijke brief hebben wij vernietigd omdat hij na ge-

[p. 135]

bruik niet meer te verzenden was. Zoals Uwe Excellentie weet is deze methode niet gevaarlijk. Er gaat in ons land zeer veel post verloren. Zowel onze eigen landgenoten als de vreemdelingen zijn eraan gewend. Brieftekst volgt:

‘Goede Broeder Ysbrand,

In een van je laatste brieven vraag je waarom ik niet met Veronica en met mijn zonen terugkeer naar mijn land. Ik moet je teleurstellen. Met Veronica terugkeren kan ik niet meer; zij is gestorven, nu tien dagen geleden. Bespaar mij vragen en bespaar mij rouwbeklag. Jij zelf hebt immers voorspeld hoe mensen kunnen omkomen, hoe zij zullen omkomen. Neem nog eenmaal van mij aan dat ik alles heb gedaan wat in mijn bereik lag. Wanneer ik in Nederland mocht komen, zal ik je een getrouw verslag doen.

Laat mij nu schrijven over de onmogelijkheid van mijn terugkeer. Het is de enige zaak waarmee ik mij nu in ernst kan bezighouden. Hierover met jou spreken geeft mij de kracht die ik nodig heb. Ik keer dus niet terug. Waarom?

Met Veronica zou ik hebben kunnen terugkeren als zij dat gewenst zou hebben. Wellicht wenste zij het ook, hoewel zij het nooit heeft uitgesproken. Maar zij wist eveneens dat een terugkeer geen baat zou brengen, noch voor haar noch voor mij. Terugkeer zou hebben betekend terugvluchten naar de beschermende gemeenschap, terugvallen op de zekerheid van een geregeld leven, zich láten leven door de eisen van een moderne maatschappij, leven ook in de voortdurende leugen van de Nederlandse leegte. Zeker, Veronica zou het zo niet hebben geformuleerd, zij zou simpel hebben toegegeven dat zij terug wilde naar het verleden, naar de stam, naar de burcht van geborgenheid, die zij toch wel eens in haar kinderjaren moet hebben ge-

[p. 136]

kend. Maar ik herhaal: zij heeft de wens niet kenbaar gemaakt omdat zij waarschijnlijk verkoos persoonlijk verantwoordelijk te blijven.

Mijn redenen zijn dezelfde. Waarom moet ik mij nuttig maken in jullie utility-leven? Waarom moet ik mij aanpassen aan de tirannie van jullie meerderheid? Waarom moet ik weer voorgeven te geloven in jullie burgerlijke utopia? Waarom, mijn beste vriend?

Want ik vraag op mijn beurt: wat doen jullie, waarmee zijn jullie bezig, is hetgeen jullie doen zó belangrijk voor de mensen dat ik eraan moet meewerken? Je schreef in een van je brieven over de nieuwe wereld die op komst zou zijn. Goed, dat neem ook ik aan, maar mijn wereld van morgen verschilt hemelsbreed van jouw nieuwe aarde.

Zeker, jullie hebben de oude goden onttroond, jullie hebben de oude angsten ontzenuwd, jullie hebben de oude chaos (bijna) bedwongen en jullie hebben de oude aarde geleid naar de zekere banen van de toekomst. Dat dénken jullie, dat gelóven jullie!

Welk een zelfbedrog, welk een menselijke waan, mijn goede Ysbrand. De koningshoven zijn afgeschaft, maar jullie hebben reeds nieuwe hoven in het leven geroepen: de grote ondernemingen met hun stoet van nieuwe hovelingen, nieuwe schriftgeleerden (zie mijn satire: De Jargonauten) en nieuwe onderdanen. Jullie hebben de klassenstrijd opgeheven in jullie volmaakte overlegorganen waarin geen strijd mogelijk is maar evenmin een overwinning. Jullie hebben de godsdienstige moraal teruggebracht tot een absoluut minimum, maar jullie hebben een duizendmaal dogmatischer, een duizendmaal onverdraagzamer maatschappijmoraal tot maatstaf van jullie handelen gemaakt waartegen niemand van jullie zich redelijk kan verzetten omdat de nieuwe moraal voorgeeft de verdraagzame vrijheid en de vrije verdraagzaamheid zelve te zijn.

[p. 137]

O, jullie hebben zoveel bereikt. Niemand is bij jullie nog verantwoordelijk, daarvoor hebben jullie colleges en commissies. Niemand is bij jullie nog scheppend werkzaam, want jullie dwingen iedereen in een ploeg te werken aan een vooropgezette voordelige taak. Niemand kan op jullie aarde nog dwaas doen, want jullie ladderstatus verbiedt de dwaas een trap hogerop te gaan. Kortom, jullie zijn hard op weg om van de mensen stamboekvee te maken, nuttige en goed doorvoede runderen die mechanisch en automatisch gemolken worden “ten algemenen nutte”.

Laat mij vooral één zaak niet vergeten: zelfs jullie perfectionistische structuurmaatschappij heeft een god nodig. Het spreekt vanzelf dat jullie de oude God niet meer nodig hebben. Jullie gebruiken zijn naam alleen nog als voorwendsel waarmee jullie de enkele domme mensen, die er op jullie aarde over zijn, chanteren Het Nieuwe Systeem te aanvaarden. Maar de werkelijke god van jullie nieuwe wereld is Het Systeem zelf. Het Systeem is jullie Deus ex Machina. Jullie hebben een oud geloof verworpen ten gunste van een nieuwe en onmenselijke ketterij.

Jullie kunnen je gang gaan. Jullie baan leidt naar de technische ruimte in de buurt van de maan. Jullie zekerheid is in handen van de Grote Boekhouder, Plaatsvervanger op Aarde van Het Systeem. En jullie hemel is Luilekkerland voor de Verminkten...

Mijn beste Ysbrand, natuurlijk is dit alles geen verwijt aan jou persoonlijk. Je hebt voorwaar de beste bedoelingen gehad toen je mij aanbood mij terug te halen naar mijn land. Maar je weet nu waarom ik niet kom. Veronica is dood omdat ik niet in Het Systeem geloof. Ik blijf dus hier, hier is zij begraven.

Je raadt nu ook wel waarom ik liever onder een dictatuur leef dan in een “vrije democratie”. Een dictatuur is herkenbare tiran-

[p. 138]

nie, tegen haar verzet zich de mens van nature, zijn beste krachten besteedt hij aan de bestrijding van deze dwingelandij. Maar Het Systeem is niet herkenbaar als dwang. Integendeel, Het Systeem heeft het welzijn van de gemeenschap op het oog! Wie zou zich daartegen verzetten?

Misschien, mijn goede vriend, keer ik eenmaal naar mijn land terug. Ik weet niet wanneer dat zal zijn. Maar als ik kom, dan kan mijn komst maar één doel hebben: weerstand tegen Het Systeem, verzet tegen de god met de lemen voeten.

Ten slotte: mijn nieuwe wereld is een aarde waarop mensen méér mens zijn, bewust vrij en bewust gebonden aan de ander. Maar mijn nieuwe wereld verdraagt niet de dwang van jullie waan.

Dank je, helper in de nood, voor de wijze waarop je mij bewust hebt gemaakt van de redenen voor mijn weigering terug te keren.

Mijn zonen maken het goed.

Genegenheid voor jou en de jouwen, Mark D.’

Uwe Excellentie moge overwegen of maatregelen op grond van politieke onbetrouwbaarheid tegen M.D. getroffen moeten worden.

Met Aanhangsel II is mijn rapport aan Uwe Excellentie voltooid. Met verschuldigde eerbied verblijf ik, Pedro de Puerco Hermoso.