Poésies

[p. 3]

Voorwoord

‘De stad waarin Beltjens geboren werd en stierf, en waar hij zovele jaren woonde, mocht er eindelijk wel eens toe overgaan de nagedachtenis van haar dichterlijke zoon te eren. In Juli 1891 had zich in Sittard een comité gevormd om Beltjens te herdenken. De bedoeling was een bronzen borstbeeld op te richten op zijn graf, dat nu zelfs door geen eenvoudige steen wordt aangewezen. Men wilde ook een uitgave bezorgen van al zijn gedichten. Van dat alles is niets gekomen. Later, in 1932, zijn eveneens plannen voor een huldiging gemaakt. Zij leidden evenmin tot succes. Misschien zou men in 1940, vijftig jaar na Beltjens' dood, tot stand kunnen brengen wat vorige malen niet is gelukt. Drie dingen zouden kunnen geschieden, de dichter waardig. Een borstbeeld of een medaillon, geplaatst in het park van Sittard, zou de herinnering aan hem levend houden; een keurbundel van zijn gedichten zou de aandacht in wijder kring op de vergetene vestigen. En waarom kan niet een belangrijke nieuwe straat of laan naar hem worden benoemd, of een oudere naar hem verdoopt? Deze wensen lijken mij, met enige goede wil, niet moeilijk te verwezenlijken.’ schreef P. Valkhoff in 1940 in De Gids.¹

De Sittardenaren hadden op 20 juni 1940 echter wel wat anders aan hun hoofd dan te mijmeren over een vergeten Limburgs Romanticus. Toen op 2 mei 1982 niemand eraan dacht de 150ste geboortedag te herdenken, lag inmiddels wel al een Charles Beltjenslaan in Sittard. De aanzet om de dichter op een waardige wijze aan de vergetelheid te ontrukken werd gegeven door Jos Daniels en Harry Strijkers, toen dit duo in 1987 de Stichting Charles Beltjens in het leven riep. De bestuursleden van deze Stichting stelden zich ten doel: het realiseren van publicaties die anders niet het licht zouden kunnen zien, èn het waardig herdenken van de dichter Charles Beltjens in 1990, honderd jaar na zijn dood.

Naast de suggesties van Valkhoff - een borstbeeld en een keurbundel van zijn gedichten - streefde de Stichting ook naar het houden van een literaire avond en het publiceren van een educatieve uitgave. Het plotseling overlijden van voorzitter Jos Daniels in januari 1989 en het traag draaien van ambtelijke molens veroorzaakten een grote stagnatie in de ontwikkeling van de plannen^2..

1 P. Valkhoff, ‘Een vergeten Limburgs Romanticus’, in: De Gids 104 (1940) 309-323, p.323.

2. Zo maakten de Gedeputeerde Staten van Limburg op 12 december 1989 in een schrijven aan de Stichting kenbaar dat men niet hoefde te rekenen op een provinciaal subsidie voor de uitgave van het werk van Charles Beltjens. De uitgave was, naar het oordeel van de Staten, niet van provinciaal belang: ‘De uitgave kan immers primair worden gekenschetst als een plaatselijke/regionale aangelegenheid, die - hoe waardevol op zichzelf beschouwd - toch in de eerste plaats met plaatselijke middelen kan worden gerealiseerd.’ Victor Hugo dacht er in 1866 overigens anders over.

[p. 4]

De literaire avond werd gehouden op 21 juni 1990. In 1991 verscheen de bundel Charles Beltjens herdicht met poëzie van Hans Berghuis, Frans Budé, Leo Herberghs en Wiel Kusters, geïnspireerd op het werk en de persoon van Beltjens^3.. In 1993 componeerde Hardy Mertens zijn Requiem for the captive condor en bezorgde Ger Theunissen een educatieve uitgave van Le Condor Captif. Voor de onthulling van een monument voor Beltjens van de Sittardse kunstenaar Gjus Roebroek en de presentatie van de Verzamelde Gedichten heeft men moeten wachten tot januari 1995.

De verzamelde gedichten van Charles Beltjens worden door twee inleidingen voorafgegaan, die gebaseerd zijn op de op 21 juni 1990 gehouden voordrachten. Prof. dr. P.J.A. Nissen belicht het leven en werk van Beltjens tegen de achtergrond van het culturele en literaire klimaat in het negentiende eeuwse Limburg. Prof. dr. J.H.W. Kusters vergelijkt Beltjens' Le Condor Captif met het werk van tijdgenoten van de Sittardse dichter^4.. De gedichten werden door ondergetekende geselecteerd uit de collectie Beltjens in het gemeentearchief van Sittard. Gekozen werden de reeds eerder gepubliceerde - en dus ook door Beltjens zelf publicabel geachte - gedichten. Als curiosa werden twee slechts in manuscript bestaande gedichten uit Beltjens' jeugd toegevoegd. In de Koninklijke Bibliotheek Albert I te Brussel werden nog enkele in La Revue Belge verschenen gedichten aangetroffen. Het is mogelijk dat in La Tribune Liégeoise, l'Impartial de Nice of soortgelijke periodieken nog enkele gedichten van Beltjens terug te vinden zijn; wij hebben dit niet kunnen nagaan. De in de bundel Nox in 1881 aangekondigde uitgaven En travers la vie en Le Sphinx hebben wij niet kunnen terugvinden, en evenmin de in de bundel Inferno in 1886 aangekondigde gedichten: Le Protêt de Satan en Symphonie militaire.

De teksten zijn door Prof. dr. J.R. Smeets kritisch doorgenomen en rekening houdend met diens kanttekeningen heeft drs. G. Theunissen het typoscript met de originele teksten gecollationeerd. De correcties in

3. De schreeuw van de condor van Frans Budé is ook gepubliceerd in diens bundel De onderwaterwind, Amsterdam 1991

4. Reeds eerder gepubliceerd in: Dietsche Warande en Belfort 138 (1993) 512-520.

[p. 5]

het typoscript zijn aangebracht door ondergetekende, die daarmee ook de verantwoordelijkheid voor eventuele onnauwkeurigheden draagt.

Wij hopen met deze uitgave van de verzamelde gedichten het werk van de naamgever van onze stichting iets meer toegankelijk gemaakt te hebben^5..

A.M.P.P. Janssen,

voorzitter Stichting Charles Beltjens.

5. De uitgave is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van de zijde van de Nicolaas Reubsaetstichting en de Stichting literaire activiteiten Sittard.