Gezangen mijner jeugd

20. De vergeefsche proefonderneming (32) ^20.

Laatst was ik bij mijn Fillis,
Zij zat een wijl te peinzen,
Maar, in het einde vroeg zij:
‘Weet gij wat of een kuschje is?’
Ik zei: mijn liefste meisje,
Dit is te Philosophiesch;
Een kuschje laat zich voelen,
Doch laat zich niet beschrijven,
Misschien, dat wy het wezen,
Als ook den aart der kuschjes, ^9-10
Door dadelijke proeven, ¹¹
Wel min of meer ontdekken.

Ik greep haar in mijn armen,

En drukte mijne lippen
Op heur bevallig mondje.

20. De vergeefsche proefneeming. In dit gedichtje blijven alle reminiscenties aan de petrarkistische minnepoëzie verre. In plaats daarvan een zuiver rococo-tafereeltje, anekdotisch van inhoud met een geestige pointe aan het slot. De dichter toont zich, zoals in dergelijke bevallige versjes gebruikelijk, afkerig van de abstrakte wijsbegeerte. Meer vertrouwen stelt hij, als man van zijn tijd, in de proefondervindelijke natuurwetenschap: de Verlichting in rococo-kostuum!

9-10 Bellamy parodieert hier de stijl van de wijsgerige verhandelingen uit die tijd.

11 dadelijke proeven: twee mogelijkheden: 1. onmiddellijke proeven; 2. rechtstreekse experimenten.

[p. 27]

 

Nu kuschten wij elkander

 

Op allerhande wijzen.

 

Ik bleef schier onbeweeglijk ¹⁸

 

Op heure lipjes kleeven.

20

Doch, na zoo veele proeven,

 

Was 't ons nog gansch onmooglijk,

 

Een kuschje te beschrijven.

 

Ik zei: mijn lieve Fillis,

 

Wij zullen 't nooit ontdekken! -

25

‘Wel zeide toen mijn meisje,

 

Laat gij de hoop reeds vaaren,

 

Wie weet! zo wij de proeven

 

Te meermaal weêr hervatten, ²⁸

 

Of wij het niet ontdekken!’ ²⁹

18 Zonderlinge tegenstrijdigheid met vs. 16-17, zoals W. Diemer, Psychologie van Bellamy, p. 341, terecht opmerkt.

28 Te meermaal: meer dan eens (misschien germanisme; cf. duits zu mehrmalen; zie ook WNT. IX, 409, dat alleen de zeldzaam genoemde vorm te meermalen kent).

29 Deze zin verbinden met Wie weet! in vs. 27.