Het dagboek van de student Nicolaas Beets, 1833-1836

Leiden, dinsdag 24 november 1835

Leiden 24 Nov.

Veertien dagen nog al ziek geweest. Catharale en nerveuse ongesteldheid; hoofdpijnen; koortsen. Onder behandeling van Dr. v. Kaathoven,⁸²¹ die er mij met emollientia,⁸²² resolventia,⁸²³ voetbaden en strenge dieet doorhielp. Hij verklaart mij dat ik op het punt gestaan heb zwaar ziek te worden, en vertelt, naar ik verneem, aan belangstellenden dat hij mijn zenuwgestel zeer onderdrukt en lijdende gevonden heeft, en brengt het in verband met eene door hem vermoede gemoedsstemming, melancholie, diepdenken, aantrekkelijkheid en poetische overspanning. Dit heeft mijn reputatie bijzonder veel goed gedaan, zonder zeer waar te wezen. Maar och lieve Hemel! Wat gaat er nu weer voor praat! Men wil weten dat ik in den persoon van Kuser mijzelven geschetst heb, dat Aleide niemand anders is dan de schoone C.⁸²⁴ wiens engagement met V.⁸²⁵ mij wanhopig maakt. Allerliefst, Maar Kuser was vóor dat engagement geschreven, en lang voor dien tijd gedacht.

Veel vriendschap heb ik gedurende die ongesteldheid genoten. Veel eers mij weder-

821 Cornelis Willem Hendrik van Kaathoven (1796-1879). Geneesheer te Leiden.

822 emollientia: verzachtende middelen.

823 resolventia: de spanning wegnemende middelen.

824 Vermoedelijk Constantine Adrienne van Gorkum (1811-1883).

825 Vermoedelijk Jan Viruly (1814-1876), op 20 juli 1836 gehuwd met Constantine Adrienne van Gorkum.

[p. 205]

varen: van Tollens ,⁸²⁶ van Bogaers ⁸²⁷ ‘vleiende’ brieven, over Kuser ; maar van Van Lennep een gedicht waarin hij mij al te hoog tilt, en eindigt met de verklaring dat hij zich ‘gelukkig zal achten, indien de nazaat om mij hem vergeet!’....⁸²⁸

Wat heb ik gedurende mijn ongesteldheid nog uitgevoerd? Weinig. Uit Bilderdijk historische Aanteekeningen voor een toekomstig Verhaal gemaakt.⁸²⁹ Sheridan's School for scandal⁸³⁰ gelezen, waarvan mij alles bevalt behalve de intrigue. Proeven van den Almanak gezuiverd. Aan de Prinses van Oranje geschreven ten geleide van een presentexemplaar van Kuser.

‘Vorstin! En jong dichter geeft zich de eer Uwen Hoogheid een voortbrengsel van zijn aansprakeloos talent aan te bieden in het poëtisch Verhaal eener gebeurtenis, waarvan het tooneel onder Hare oogen is. Hij hoopt niet te vermetel in zijne wenschen te zijn, wanneer de gedachte hem streelt, dat Uwe Hoogheid niet geheel zal verloren achten de oogenblikken, die Zij zich verwaardigen zal aan de inzage van zijn werk te wijden. Met verschuldigden eerbied’ enz.⁸³¹

826 Brief van Tollens 8 november 1835. UBL Ltk Beets Correspondentie. Tollens had Kuser nog niet gelezen; hij schreef o.a.: ‘Afgaande op hetgeen mij vroeger van Uwen kunstarbeid onder het oog is mogen komen, stel ik mij een paar aangename uren van de kennismaking met Uwen Kuser voor. - Met innig genoegen zie ik de eer onzer vaderlandsche poëzij door meer dan een ontluikend talent tegen alle verval en vermindering beveiligen, en ik verheug mij hartelijk in de ontginning van elken nieuwen grond, die ons dichtbloemen van een nieuw schakeersel geeft te plukken.’

827 Brief van Bogaers 11 november 1835. UBL Ltk Beets Correspondentie. Bogaers schreef: ‘WelEdelgeboren Heer! Ik ben zeer gevoelig aan de vriendelijke attentie, mij betoond door de toezending van uwen Kuser. Met buitengewoon genoegen heb ik dit dichtstuk gelezen, hetwelk (gelijk alles wat uit uwe pen vloeit) de duidelijkste blijken draagt van uwen echt poëtischen aanleg. Zigtbaar is het, dat Gij een bewonderaar van Byron zijt. Wie, die hem verstaat, kan nalaten het te wezen? Moogt Gij, op het zoo gelukkig ingeslagen spoor voortgaande, al meer en meer slagen om zijne energie in de schildering der hartstogten in uwe verzen over te brengen en alzoo uwen reeds behaalden roem nog zien vermeerderen. - Met opregte hoogachting heb ik de eer te zijn UwwelEdGeb. DW Dienaar A. Bogaers.’

828 ‘Aan den Heer N. Beets’, in: Tesselschade 1838, p. 205, gedateerd: ‘Woestduin, 18 November 1835.’ Het door Beets geparafraseerde fragment luidt daar: ‘[...] mijn hart zal juichen in uw pogen, / Zal juichen, als, om u, de nazaat my vergeet.’

829 Beets doelt hier misschien op Guy de Vlaming , dat geschreven werd in de zomer van 1836 en in 1837 in druk verscheen. Bilderdijks Geschiedenis des Vaderlands verscheen in 13 delen te Amsterdam tussen 1832 en 1853; eind 1835 hadden 8 delen het licht gezien. Het verhaal van Guy de Vlaming kan Beets niet aan Bilderdijk ontleend hebben, maar in de ‘Aanteekeningen en Bylagen’ (p. 81) verwijst hij wel naar Geschiedenis des Vaderlands, deel 4, p. 3., waar Bilderdijk zich uitlaat over de houding van Jan van Poelgeest, vader van Aleide, ten aanzien van de Kabeljauwse partij.

830 Richard Brinsley Sheridan (1751-1816). Engels toneelschrijver. Het blijspel The School for Scandal (1777) wordt als zijn meesterwerk beschouwd.

831 Brief aan de Prinses van Oranje: niet gevonden.