Het dagboek van de student Nicolaas Beets, 1833-1836

Amsterdam, maandag 12 januari 1835

Amsterdam 12 Januari. Maandag.

De verzameling van Hollandsche Schilderijen op het Trippenhuis⁵⁰⁵ gezien. De meesterstukken daar berustende zijn overal bekend. 't Was een zonnige dag en vriezend weer. Extra goed licht om schilderijen te zien, maar extra koud in de zalen. Het profiel van Rembrandt vooral hield mij opgetogen, maar staat hij zóó veel hooger dan mijn Haarlemschen Frans Hals ? - De bewondering der Amsterdammers bestaat in de beroemde Avondschool van Douw .⁵⁰⁶ Kaarslichten echter zijn mijn praedilectie niet.

Afscheidsbezoek aan Potgieter .

Rendez-vous met Heye in 't fransche koffyhuis.⁵⁰⁷ Met hem een paar partijen billiart.

's Avonds Duitsche Opera.⁵⁰⁸ De Don Juan van Mozart,⁵⁰⁹ koninklijk meesterstuk van diens goddelijk genie. Daar werd over 't algemeen goed gezongen. Vraagt men mij welk stuk ik immoreeler acht, de Robert le Diable of de Don Juan Ik aarzel niet te zeggen: het laatste. Want de Robert le D., wat is hij dan een schepsel der phantasie, en wat zijn daarin de toestanden dan bovennatuurlijk. De aanschouwer voelt geen sympathie met hem. Daarbij zijn de [in] het stuk gepredikte maximen niet onder het bereik van het algemeen en worden maar half begrepen. Maar wat is de Don Juan? Het goed succes van een liederlijk persoon, die misschien nog niet eens in de hel zou komen, indien hij dien steenen Gouverneur maar niet getart had.

Die den Don Juan gaat zien, ziet hij niet, zooals Barbier,⁵¹⁰ de verontwaardigde Barbier van het hedendaagsch drama zegt:

Comment font les deux mains, d'un homme qui viole,
Comment à ses transports une femme s'immole⁵¹¹

505 In het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29 te Amsterdam, was van 1815 tot 1885 het Rijksmuseum van Schilderijen gevestigd.

506 Het schilderij Avondschool van Gerrit Dou (1613-1675) bevindt zich in het Rijksmuseum te Amsterdam.

507 Het Franse Koffiehuis was gevestigd in de Kalverstraat (thans nr. 33).

508 De Duitse Opera bevond zich in de Amstelstraat.

509 Mozart's opera Don Giovanni (1787) genoot ook toen reeds een grote populariteit.

510 Henri Auguste Barbier (1805-1882). Frans hekeldichter. Vooral bekend door zijn Iambes (1831).

511 Deze regels zijn ontleend aan het gedicht ‘Melpomène’ uit de Iambes; de vertaling luidt: wat doen de handen van een man die verkracht, Hoe offert een vrouw zich op aan zijn driften (Auguste Barbier, Iambes et Poëmes, Paris 1878, p. 54).

[p. 135]

En zou de opvoering dezer Opera ook niet ten gevolge kunnen hebben dat

les femmes au bout de ces (scènes) impures,
Hale tantes encor, l'oeil en feu, les seins dures,
D'un pied lent desertant la salle solitaire
Regagnent leur foyer en rêvant l'adultère?⁵¹²

Zerlinchen is wezenlijk de type van een vrouw; 't is de liefste rol die ik ken, en de scène, waarin zij Masetto, die zoo boos op haar is, weer goed maakt, allernaïefst.

512 Deze regels volgen direct op de vorige; de vertaling luidt: na deze onreine taferelen verlaten de vrouwen, nog hijgend, met vurige ogen en harde borsten, met langzame tred de lege zaal, en keren terug naar hun eigen woning, dromend van overspel (Iambes et Poëmes, p. 54).