Dichtkonst van verscheide stoffen

[p. 3]

['t Vervolgh van eenige brieven van R. Hogerbeets en andere]

C. Niellius aen Jan Beets op Loevestein.

Eersame Vriendt ende beminde Broeder in Christo.

IK hebbe met groote aengenaemheit ende vermaek gelesen het gene u l. my schrijft, ende bedanke u l. seer hertelijk, soo wel voor de moeiten die u E. met sulke goethertigheit voor my neemt, als ook voor de seer goede Christelijke vertroostingen, die u l. seer bequamelijk ende stichtelijk is voorstellende. De advijsen by u l. gegeven, sal ik in goede memorie houden, om dit gewenschte middel van onderlinge communicatie soo wijsselijk ende voorsichtelijk te gebruiken, dat ik hope dat wy door des Heeren genade daer door in geen swarigheit vallen en sullen. Isser iets hier toe te maken, het zy door Smit of Timmerman, of ander Handtwerks volk, dat men haer kan laten doen, sonder dat sy weten waer toe het dienen sal. Ik wil de kosten daer van seer gaerne dragen, ende bidde u l. hier inne op een kleintjen niet te sien. Tot sulk werk hebbe ik wel een stuksken gelts, dat mijn Moertjen niet gesien en heeft, gelijk de Kinderen plegen te seggen. Of men beneden een raefstok koste laten maken, op dat men niet en behoefde te klimmen als men my een brief toe wil steken. Want sulks seer moeyelijk is. Of heeft men een ladder van doen, als men 't maer met een pretext kan bedekken dat het niet gemerkt en werde. In sulke saken en komt het op een gulden of twee niet aen. Het is seer wel ende wijsselijk bedocht, dat u l. by tijdts alles wat doenlijk is prepareert, want het onversiens soude mogen gebeuren, dat onsen goeden Heer met S.E. familie van hier soude moeten vertrekken. Ik kan nu de openinge altijdts noch groot genoegh maken, ende sal daer toe de bequaemste gelegentheidt sien waer te nemen. Op Wtrecht en hebbe ik nu ter tijdt niet sonderlinghs te schrijven, ende sal eerst antwoort verwachten van mijn Huisvrouw en van Levijntjen, op den brief die ik over veerthien dagen aen Iuffrouw Hogerbeets hadde gesonden, omme voorts te bestellen: maer Abraham quam my 's Maendaeghs seggen dat hy selfs na Gorcum gingh, ende mijn brief wel op Wtrecht bestellen soude. Soo dat ik goedt vinde mijn Huisvrouws antwoordt eerst te wachten, ende de vrienden te Wtrecht noch soo terstondt dese gelegentheidt niet te laten weten, maer schrijven liever opentlijk, om hier te meer alle na-

[p. 4]

denken te benemen, wijl ik sie dat men doch op mijn brieven seer nauwe is lettende, gelijk in 't Apostille van mijn Soons requeste den Luitenant scherp wierde belast, wel toe te sien, dat hy geen brieven af noch aen en broght. Daerom als ik niet en hebbe te schrijven dat secreet behoeft te blijven, sal ik Abraham mijn brieven al geven, ende laten mijn Huisvrouw al mede opentlijk antwoorden, bedankende Iuffrouw Hogerbeets seer hertgrondelijk voor hare E. goede affectie. Sy zijn doch aen my gewoon dat ik opentlijk dikwils schrijve, ende ik behoude die gewoonte te liever, om haer alle ander nadenken te benemen. Want het schijnt dat zedert het overlijden van onsen goeden Poppius saliger gedachtenisse, wiens lieffelijke geheuchenisse my noch alle dagen, ja by-na alle uren, voor de oogen des gemoets is, ik arme knecht doch de quaetste Man moet zijn, daer men alletijdts na om te sien heeft. Voorleden laer moghte mijn Soon my maer spreken terloops, in bywesen van getuigen, ende noch stondt in de Apostille dat men wel toe soude sien, dat het Landt door sulke schoone besoekinge doch geen ondienst en geschiede. Wel is het Landt bewaert, nu de Regeerders soo voorsichtigh zijn. Ik en koste niet wel laten, of ik moeste van dese wijse voorsichtigheit een woordt stellen, in een brief die door des Luitenants handen passeerden aen mijn Schoon-suster. Waer over hy wat dede murmureren door Abraham, doch wiste niet waer hy 't best op vatten soude. Nu was 't wederom, dat mijn Soon maer drie dagen moeste by my wesen, ende in 't komen soo wel als in 't wegh-gaen, moeste men na alle scherpe bevragingen noch sijn sakken besoeken. Dit en deed my noch soo wee niet als de valscheit, die men tegens my heeft gebruikt. Ik hadde tot twee of driemael brieven geschreven aen mijn twee jonghste Sonen tot Elburgh in de Schrijf-school, wonende by Meester Ian de Vos. Ik gaffe Abraham met gelt daer by, om op Amsterdam te doen bestellen. Se wierden by den Luitenant gelesen, ende als ik hem daer na vraeghde seide hy my, de brieven waren wel bestelt, de Luitenant hadde geen swarigheit gemaekt in de selve voort te laten senden. Ook hadde ik my gewacht een eenigh woordt daer in te stellen, dat eenigh vroom mensch soude hebben mogen misnoegen veroorsaken, ten waren maer vermaningen tot naerstigheit in 't leeren, wel besteden van haren tijdt, tot deughdt, ende tot eerbiedinge aen haren Meester. De brieven en zijn noit t'Amsterdam gekomen, wat sy daer mede gedaen hebben is my noch tot deser uren toe onbekent: maer dat kan ik goedt-doen, datter niet een woordt in en stondt dat eenigh mensch die de borgerlijke deughdt maer bemindt, al ware hy Turk of Heidens, soude mogen mishagen. Men liet ons te Haerlem voor ons examen, ook in 't heetste ondersoek over de conspiratie, meer vryheits toe, ja ongelijk meer, aen onse Huisvrouw en Kinderen te schrijven dan men hier doet. My gaf doe dikwils groot wonder, dat men eenige dingen liet passeren, die ik met groote vry moedigheit aen mijn Huisvrouw schreef, niet soo seer voor haer, wiens verstandt het te boven gingh, als voor andere, die het souden mogen komen te lesen. Dat men ons nu soo veel vryheits gaf te schrijven, als wy doe voor onse sententie hadde: ik en soude niet seer becommert zijn, om na buiten eenige brieven secretelijk te senden. Maer het gaet met dese luiden na het seggen des Wijsen-mans: De boose vreest, daer geen oorsaek van vreesen en is. Doch mijn meeste troost is, dat de boosheit niemandt schade en doet, als daer se in is: ende dat alle die Godt lief hebben alle swarigheden ten goede mede-werken. Ik geloof vastighlijk de leere die in den eersten Psalm kortlijk is vervaet, ende de gantsche Bibel door verspreit is, de welke als het herte is, ende het fundament van alle salighmakende leer: Dat die gelukkigh is, ende alleen gelukkigh die de vreese Godes ende sijn liefde

[p. 5]

bemindt ende van herten na tracht. De tegenspoet kan sulke geen quaet doen, gelijk den godloosen geen voorspoet noch werelts goedt kan baten noch helpen, soo lange hy het doodelijk vergist in sijn eygen boesem ende in 't binnenste sijner Zielen is dragende. Hier voor wille ons de Heer genadigh bewaren, ende ons vast doen gelooven, dat wy gelukkigh zijn, als wy liever een quade naem hebben als een quade conscientie, ende liever in 't lichaem lijden als schade doen aen onse Zielen. Ik beveel u l. sijne Vaderlijke bewaringh ende zegen, met hertelijke groetenisse: mede aen u l. Ouders als ghy haer schrijft. In haest, desen Sondagh, 28. Iunij. uyt Loevestein.

UL. geaffectioneerde vriendt ende Broeder

C. NIELLIUS.

Belieft u l. Dinghsdagh eens weder te komen, dan soude ik hier wel aen eenige mijnder waerde medegevangens iets senden. Ofte Woensdagh soo het u beste gelegen komt: mijn saken zijn soo haestigh niet, zijn ook van kleine gewichte. Dit bygaende gelt komt Juffrouw Hogerbeets toe.