Dichtkonst van verscheide stoffen
(1668)–Johan Beets–
Auteursrechtvrij
[pagina 264]
| |
En dezen tijdt beschoud'; wat maekt' hy nu daer af?
Hy riep Hippocrates en Chiron van beneden,
Appolloos waerde Soon en liet hy niet in vreden
In 't Elizeisch veldt, Galenus moester by!
Ja al wat helpen kon tot deze zotterny,
Riep hy al voor den dagh, met haer bepiste glazen,
Met bossen met lancets, met kruiden ende grazen;
Vermits de Bolworm zoo de harzenpan ontstelt,
Dat meest, wat lepel likt, daer van zeer wordt gequelt.
Of liet de zotten naer Anticyras toevaren
Om Nieswortel en zoo haer zinnen te vergaren.
Maer lieve Cicero, wat breekt ghy doch uw' hooft,
De Worm is in 't gebeent, de herzens zijn verdooft,
Verblindt, verzot, verdult, verrot en opgegeten,
Zoo dat haer, wie zy zijn, al langh al is, vergeten.
Dees die meer kinders als hy hondert guldens hoopt,
En schaemt hem niet, dat hy voor twintigh duizent koopt,
Den ander staekt zijn werk, waer van zijn huis moet leven,
En neemt zijn laetste geldt voor wijnkoop dat te geven:
Koopt zoo de bollen op; de wijven porren aen,
Al zoud' de zak half-vol vaek werden toegedaen.
Wat doenten dat'er zijn daer loopen zotten onder.
Den Reeder leydt niet aen; den Chirurgijn gaet zonder
Bos in den arm, en dwaelt indachtigh over straet,
Terwijl dat zijn Patient van vuil en pijn vergaet.
Den Advokaet die heeft zijn Lessenaer versmeten,
Den Doctor onder weegh des kranken ziekt' vergeten,
d' Apteeker vol gedacht vergrijpt zich in 't Recept;
Zulx dat de krank' in 't kort geen aessem meer en schept,
(Graefmaeker tot uw' winst) 't en magh de Procureuren
't Waernemen van haer Rol ter nauwer noodt gebeuren:
Wat aen Stadthuis en Grif gekoppelt is wel vast,
Volbrenght maer zoo wat heen in tegenheidt haer last.
Het doodt verouwd' penneel wordt van de mijt gegeten:
| |
[pagina 265]
| |
De verruw' leidt verdrooght, pencelen heel versmeten.
In d' oven leidt't gebak geborsten wijt en zijt,
Waer door den Huisheer windt en kouden hagel lijdt.
De Bruydt die Troude, maer de Goutsmit maekt geen ringen.
De Pastey bakker bokt niet om wat kleine dingen.
Smidts, Kuipers, Timmerlui, en wat ooit schootsvel droegh
Die lappen 't schootsvel neer en loopen in de kroegh.
Daer zit de Snyer vast, en boven al de Wever,
Die t' huis geen broodt en liet, wordt daer de Wijnkoop-gever.
Die ronde billen had, als hy zat op 't getou,
Heeft daer een Looden aers, dat hy niet rijzen zou,
Al quam, ik weet niet wie, daer roert hy 't kinnebakken,
Daer voert hy 't hoogste woordt van dukken en van lakken;
Al stinkt hy na 't getou, en 't snot hanght in den baert,
Noch houtme Jonker Spoel het hoekjen van den haert.
Maer wat komt daer van veer? ik ziet d' een is een Koopman,
En die een Reeder Scheeps. Wat is daer een geloop an
Van de Vyanden van de Bolle-dolligheidt,
Die 't huisgezin voorstaen met wakk'ren arrebeidt,
Als Schuitevoerders, Knechts met Sjouwers, Zakkedragers,
Scheepstimmerluiden, Spijkermakers en Houtzagers,
Met fluxe Bootsgezels, beteert, besmeert, bezweet,
Die 't slend'ren overstraet wel achten 't meeste leet.
Dees klagen zoo het schijnt, de grooten schuddebollen,
En gaen recht deur te kroegh: de Bolworm is aen 't hollen,
Die daer van veer met langh en zwarte mantels gaen,
Zijn die zom wijlen op en om de Preekstoel staen;
Dees hand'len onder hants dat 's quanzuis wel zoo eerlijk,
Maer ondertusschen quelt de Bolworm haer ook deerlijk.
Haer winst moest zijn voor Godt en tot der Kerken roem,
Maer nu (laes!) zoektmen die te trekken uit een bloem.
Verd waesde Rentenier wat lost ghy uwe brieven,
Is dit alleenlijk om uw' Huisvrou te believen?
Uw' Huisvrou die met u ter wagen rotst en rent
| |
[pagina 266]
| |
Om Bloemen, waer voor ghy dan harde daelders zendt.
Eerst moght uw' Huis u niet een oogenblik ontberen,
Nu zijt ghy in de kap, nu doet gy niet dan teren,
Nu komt het met haer zin te wonder over een;
Want zoo ghy nieten gaet, zy zendt u zelver heen.
Ghy neemt de Koopmanschap in achtingh op de kamer,
Uw' Wijfje by de straet, wat kander zijn bequamer,
De wegh is zoo bezet, dat niemandt u ontglijt,
Dus komt het, dat ghy ook zoo rijk van Bollen zijt.
Dees die verkoopt zijn Landt, den ander zijne woningh,
En koopter Bloemen om. De Kay die wordt een Koningh.
Want daermen alle daegh wel duizent guldens wint,
Daer ist de pijne waert, dat hy ter deegh begint.
De Koopmanschap gaet aen: wie sal het meeste schrijven?
Drie hondert. Twintigh meer. Noch dertigh, 'k laet hem drijven.
Vaert wel daer meê. Midts gaet de kooper aen den haert.
Daer ist, wel deze Bol is vry wat meerder waert;
Wat zoudze zeidt Jan spoel, die staegh zat in het hoekje,
Hy blaest zijn pijpjen uit en schut zijn glimmigh broekje,
Vriendt zeit hy, zoo ghy my wilt overdoen de Bol,
Ziet daer's mijn handt, ik maek vier hondert gulden vol.
Daer teekentmen de kaets, de wijnkoop moeter wezen.
Nu mannen luister toe wat biedje nou voor deze,
Die jonghst op zeven hondert azen is geplant?
Twee duizent gulden, hoe? wel dat raekt wal noch kant.
Ik schrijf ses hondert meer. Twee hondert noch daer boven
Riep Lubbert, Albert dorst drie duizent juyst uitloven.
De Bloem die wierd verkocht om vijf en vijftigh meer,
En deze kooper won net hondert daelders weer.
Zoo gaen de zaeken voort. 'T is vry gelach voor allen,
Jae meer, men mach 't niet uit, 't bier heeft geen goet gevallen.
Loop Castelein haelt eens een frissche roemer wijn:
De wijn is zoo te kout zy moest gewarremt zijn
Zeit Piet, zoo dat 's hem recht spaert nu kaneel noch suiker:
| |
[pagina 267]
| |
Ey neemt die groote kluit en maekter van een duiker,
Zoo dat is zoet genoegh; een hallef kantje vriendt,
Of anders tot de Boom, zegt hoe het u maer dient.
Het nachtje wort verslenst, een kroegh en ken niet houden,
De Brandenburger moet in 't krieken het verkouden
Beschutten van de maeg', dat is 't gezette perk,
Daer na den gantschen dagh met eeren van het werk,
In kroegh of in het bed, men ziet geen zonne rijzen,
Noch ondergaen, men weet niet als een Bol te prijzen.
Dat 's't al in alles, na haer vreemde malligheidt.
't Is noch niet langh geleen, zoo kortlingh wierd gezeidt,
Dat thien Floristen juyst tot wijnkoop hadden t' zamen
Tzeventigh guldens, en als zy tot reek'nen quamen,
Bevontmen datter was noch tzeventigh te quaedt,
Gaet voort, zoo, dat schiet heen, vermindert niet uw staet.
Zoo, vloiter zoo wat in, schreum niet het mach wel wezen;
Want Croesus die is in uw' handel op gerezen:
Hy stroit in 't wilt in 't woest zijn rijkdom in uw schoot,
Om Flora, dien hy heeft een nacht te bed genoot,
Het onbezuist geschenk van Floraas milde pollen
Vlieght u ook door het bloedt en helpt u by de snollen,
Waer door ('t is al gebeurt) de meester geldt verdient;
Zoo dat is dobble winst, eerst Flora nu haer vriendt
Elk schiet om 't best, Barbier zoo zal u goedt wel groeien,
Zoo zal een honigh stroom uw deur in komen vloeyen.
'K geloof wel dat ghy woud dat nimmer een patient
Om pleister of om schaer uw' deur en quam omtrent,
Of zoo van 't dartel volk uw' stok wierd afgesmeten,
Ghy zoudt geloof ik vast 't oprechten weer vergeten.
Thien duizent ponden vlaems, ten is geen kleine zom,
Acht ghy uw Bollen waert, jae gaeftze daer niet om.
Maer wat speelt groore Jaep een Bolworm, om zijn ooren,
Hoe vlieght hy over straet, daer gaet geen stap verlooren,
Hy neemtze uit de nest. Wat koopt die man al goedt!
| |
[pagina 268]
| |
Ik loof schier dat hy Crassus schatten hebben moet.
Hier David, jy moet wat by deze Goliath staen,
Gy slaet ook vry wat op, en laet den handel glat gaen,
Al zoudt ghy al 't geen u bevolen is als Vooght
Op lichten, dat 's ook recht, 't werdt om profijt gedooght.
Hy hoopt hy zoo veel zal als Pietje proever winnen,
Die op een klein profijt niet meer en stelt zijn zinnen;
Maer overleidt, hoe hy 't gewonnen zal besteên
Aen Huis, Thuin, Paert en Koets, jae reekent vry wat heên.
Ghy komt wel daer gy 't vindt, 'k wed d' Allekmaersche tochten
Alleen wel ruim en rijk u al dit goedt opbrochten.
Eilaes! als Flora komt zoo opent zy haer Bloem,
Maer na een korten tijd verliest zy weer de roem,
Zoo ging' et met deez' maets, men dreef eerst grooten handel,
Maer strax gelijk Narciss' vergingh al hunne wandel.
Die eerst had Crezus schat, of Irus arremoe,
Verloor, of tast in 't geld tot aen de kneukels toe.
Wy worden by een Bloem van David wel geleken,
Vergaen ook, als een Bloem, zoo veeltijdts is gebleken,
En blijkt noch alle daegh, en meermaels blijken zal;
Ey lieve Tulpezot, blijft doch niet langer mal!
|
|