|
| |
| |
| |
Antwerpen, bij het vertrek Conscience.
Op een afscheidsbanket voorgedragen.
Antwerpens Maegd! wat zit ge daer gebogen,
En roerloos op den oever van uw vloed?
Wat staert ge, in droeve droomen weggetogen,
De golfjes na, die zwalpen aen uw voet?
Waek op! en schud het goud der blonde lokken,
U als een rouwfloers voor 't gelaet getrokken,
Blij achteruit, op 't blanke schoudrenpaer!
Waek op! en laet de zachte roozenvingeren
Bezielend langs de harpesnaren slingeren,
Zing, Antwerps Maegd, de lente is weder daer!
| |
| |
O zie! hoe de eerste vlinders ommedansen
Langs 't groen der polderweiden, naest uw stroom!
Hoe 't vlak der Schelde gloeit van tintelglansen
En blauwend wegsmelt in den morgenddoom!
Zie! wat al zeilen op en neder klimmen,
En in het goud der uchtendzonne glimmen,
En wemelen als meeuwen in 't verschiet!
Zie, wat gewriemel t'allen kant, wat leven!
O Antwerps Maegd, ge zijt van vreugde omgeven;
Waerom toch deelt gij in die vreugde niet?
Maer dieper laet zij 't voorhoofd nederzinken;
En, wijl heur arm de harpe traeg omvat,
Wijl 't blauw en drijvend oog een traen laet blinken,
Die zwaer en wrang, de sneeuwen borst bespat;
Terwijl ontsluiten zich de droeve lippen,
En slepend laten zij een zang ontglippen,
Die, met de akkoorden van de harp gepaerd,
Dof en weemoedig klinkt, gelijk het bruisen
Der Schelde, dat zich mengelt met het suizen
Van 't oeverriet, waerdoor de nachtwind vaert.
| |
| |
‘Mijn stedekroon, - zoo zucht zij, - had de glansen
Van elken roem; geen naem, hoe hoog hij klonk
In 't rijk der kunst, of 'k toonde aen mijne transen
Er een, die nog met heller luister blonk.
Alleen, waer andren van hun letterhelden,
Van dichterzang en dichterroem vermeldden,
Daer stond ik, als een kinderlooze vrouw,
Droef, en in mijn beschaemdheid weggedoken;
Maer 'k zwoer eens dat ik haest zou zijn gewroken,
Dat ik mijn dichter ook bezitten zou!
‘Ik koos mijn lievling uit; - ik kweekte en voedde
Hem als een moeder aen mijn eigen hert;
Zijn wieg stond dag en nacht in mijne hoede,
Opdat mijn hoop door niets verijdeld werd.
Ik vulde zijnen slaep met bloemgewemel,
Met englenzang, en strael- en kleurgeschemel,
Met heel een weereld louter poëzij;
Ik liet als tooverwolken rond hem waren,
Waerin 't akkoord weêrklonk van wondersnaren,
Vol van der oude liedren melodij.
| |
| |
‘Ik leerde hem het murmelen beluisteren
Der wiegelende golfjes in den vloed,
't Geheim verstaen der zefiers, die er fluisteren,
Den jammertoon van 't onweêr, dat er woedt.
Of wel ik bracht hem midden in de bloemen,
En leerde hem ze bij hun namen noemen,
En liet hem woonen in hun bonten kring,
Als aller minnaer, aller zielsvertrouwde,
Wien elk 't geheim van heur bestaen ontvouwde,
Hoe zij ontlook, beminde en weêr verging.
‘Ik sloeg hem 't boek van 't grootsch verleden open,
En deed hem leven in der vaedren tijd,
En deelen in hun lijden en hun hopen,
En medekampen elken vrijheidsstrijd;
Opdat hem, met het bloed dier trotsche vaderen,
Hun kracht en moed ook bruisen zou door de aderen;
Opdat hij als een reus van vroegere eeuw,
Oprijzend, 't Vlaemsche volk zou doen ontwaken
Uit zijn verbastringsslaep, bij 't dondrend slaken
Van 't oude en vrije: Vlaenderen den Leeuw!
| |
| |
‘Ik liet hem d'oceaen van 't menschlijk herte
Doorschouwen; en, van wat daer hoopt, of treurt,
Of mint, of haet, of krijt in vreugd en smerte,
Heb ik voor hem den sluijer weggescheurd.
'k Heb hem gevoed van 't innigst zieleleven
Mijns volks; - 'k heb hem een kleurenkrans gegeven
Zoo als hier nooit om dichterharpe blonk:
Een krans, ontleend aen mijn twee grootste zonen,
Waervoor mijn Rubens zijne schittertoonen,
En mijn van Dijck zijn teedre tinten schonk.
‘O, niets van wat hem boven elk verheven,
En mijnes roems en mijner liefde waerd
Kon maken, of ik heb het hem gegeven,
Of 'k heb het kwistig op zijn hoofd vergaerd!
Zelfs heb ik hem het lijden niet onthouden,
Waerin, als goud in 't vuer, zijn krachten zouden
Hard en gelouterd worden voor altijd;
Zelfs niet dien laetsten stempel aller grootheid,
Het adderspog van lasterende snoodheid,
Het knagen van den magteloozen nijd!....
| |
| |
‘Ook, als hij in de vaderlandsche chooren
Voor de eerste mael zijn stem weêrgalmen liet,
Toen leenden allen, diep-getroffen, de ooren,
Verstommend voor dat wonder-krachtig lied.
En land bij land kwam luistren naer zijn toonen,
En vorst bij vorst wou hem zijn dank betoonen;
En altijd hooger, verder rees zijn faem;
En nu hoort gansch Europa opgetogen
Naer hem; en noemt niet dan in 't hert bewogen,
Vol liefde en eerbied mijn conscience's naem.
‘En zie! daer rukt het lot, doof voor mijn smerte,
Dien zoon, dien lieveling, dien 'k aen mijn zij
Zoo trotsch opgroeijen zag, mij plots van 't herte,
En voert hem verre, verre weg van mij!
Kost gij, o Heere! zonder mij te treffen
Met zulk een slag, hem niet in eer verheffen?
Waerom die afstand tusschen mij en hem?
Waerom aen 't bardenchoor, dat hij hier wekte,
En in welks lied zijn stem ten grondtoon strekte,
Op eens den steun ontnomen van die stem?’
| |
| |
Doch, wijl nog heure laetste woorden ruischen,
Wijl nog het laetste treurig harpakkoord
Niet gansch is weggesmolten in het bruisen
Van 't Scheldegolfje opkrullend langs haer boord:
Daer strijkt in eens, op breed-ontploken veder,
Een glansende Engel aen heur zijde neder.
Het is de Geest van 't Vlaemsche Vaderland.
Kracht straelt hem om het voorhoofd, vuer uit de oogen,
Maer glimmend thans door 't vocht van zoet meêdoogen,
Daer hij haer troostend vastgrijpt bij de hand.
‘Bedroefde, - fluistert hij, - ja, moeders weten
Alleen hoe pijnlijk 't moederherte bloedt,
Als daer een zoon wordt van den schoot gereten,
Waer hij zoo lang in liefde werd gevoed.
Maer 't lot is zoo! in 't nestje niet een vogel
Of hij moet eens op eigen, vrijen vlogel
Door 't mateloos azuer omzwerven gaen:
In huis geen zoon, of hij moet eens, gedreven
Door eigen wil, naer eigen pligten streven,
En de aerd bewandlen op zijne eigen baen!
| |
| |
‘Zoo vele jaren mogt gij dezen 't edel
En grootsche werk, dat in uw schoot begon,
Daer voort zien zetten, en om uwen schedel
Heel d'oogst van lauwren vlechten, die hij won.
Weet gij dan niet, dat een als hij, zijn werken
Niet bij uw engen omtrek kan beperken,
Maer dat zijn oorlogszweerd, zijn vlammend woord,
Vóor u, der zaek, wie hij zijn leven wijdde,
Vóor u der tael en heuren heilgen strijde,
Vóor u den vaderlande toebehoort?
‘Sla nog eens een terugblik in die tijden,
Wanneer hij, needrig jongeling, ten spot
Aen domheid en verbastering, zijn strijden
Begon, slechts steunend op 's volks regt en God;
En zie het heden! zie, wat duizendtallen
Van zielen, waerin 't zaed is neêrgevallen,
De vonk ontbrand, eens uitgestrooid door hem!
Zie wat een heer, bereid om voor de regten
Van de eigen tael, met d'eigen moed te vechten,
Wat hoeft gij dan zijn kracht nog en zijn stem?
| |
| |
‘Neen! thans moet hij naer Vlaendren, 't droef-ontaerde,
Opdat hij 't weêr oud Vlaendren worden leer!
En, is die taek, die 'k hem voor 't laetst bespaerde,
Vervuld, dan keer' hij tot zijn moeder weêr!’
Aldus de Geest. En Antwerps Maegd, heure oogen
Afwisschend, sprak op eens, van trots bewogen:
‘Welnu! hij ga, waer hooger pligt hem wenkt,
Hij ga, en strijde ook ginds zijn strijd in vrede!
Hij ga, en neem' mijn moederzegen mede!
Genoeg is 't, zoo hij mijns nog soms gedenkt!’
|
|
Auteursrechtvrij