Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 232]

Conterfeytsel / Afcomste / ende Commissie van Don Ian van Oosten-rijck, Gouverneur van Neder-landt/ Anno 1577.

[1577.] NAe de doodt van Don Loys de Requesens/ is de regieringhe der Neder-landen / gelijck te vooren verhaelt is / bevolen ende in handen gestelt/den Raden van Staten/d'welck ontrent een jaer lanck gheduyrt heeft. De Coninck heeft om de Neder-landen te regieren vercoren Don Iohan d'Austria, des Keysers Caroli V. Bastaert-sone. Sijn Moeder was een Duytsche Vrouwe. Om dat sy de beste fame niet en hadde/dede hy die uyt Neder-landt vertrecken / ende sondtse nae Spaenien/ daer hyse in een Clooster bestelde / in het welcke sy wel conde eerlijck leven. Tot haerder bewaringhe ende dienst bestelde hy sijn Voester by haer. Dit heeft de Moeder so seer verdroten/datse/ soo eenige schrijven/ Don Jan eenen anderen Vader gheven woude/segghende dat hy van den Keyser niet gheprocreert en was. Hoe het hier om sy / en wil ick my niet seer becommeren / maer dit weet ick wel / dat niet sonder groote reden de Oude gheseyt hebben / het is een wijs Kindt dat sijnen Vader kent.

Don Johan was ontrent dertich jaer oudt/doe hy in Neder-landt quam / hy was van middelbaere stature / een fraey / cloeck / ende geestich Man / Hoofs ende courtois / maer seer hooch-moedich ende vermetel/ hem selven inbeeldende / dat hy weerdich was Monarcha te wesen. Hy hadde eer hy in Neder-landt gesonden wert/betoont ende doen blijcken sijn cloeckheyt ende ervarentheyt in den Crijchs-handel/want als Anno 1571. (na dat den Turck de Venetiaen hadde afghenomen het Coninckrijcke van Cyprus) de Paus/Coninc van Hispanien/de Jtaliaensche Princen/ende Republique van Venetien een verbont t'samen gemaeckt hebben/ghenoemt Sancta Liga, ofte/het Heylighe Verbont, te hoope brengende hare macht van Schepen/Galeyen/ende Crijchs-volck/ om Cyprus [1577.] wederom te gaen winnen/so is Don Johan tot Generael ofte Overste van dese Scheeps-armade ende volck ghestelt. D'welck seker geen geringes en was/ want daer zijn by een ghecomen CCVIII. Galeyen/ VI. groote Galeassen/ elck ophebbende LVI. stucken Geschuts/ende VIC. Man: Noch XXV. groote Schepen/ ende XL. Fregatten of Jachten/ op welcke alle gaer waeren XXVI. duysent Soldaten / boven het Scheeps-volck ende Slaven. De Turcksche Armade lach met drie hondert Galeyen en̄ Schepen in Lepanto, Iacobus VI. Coninck van Groot-Britanien schrijft van CCLXX. Oorloch-schepen / ende seyt / dat op de selfde gheweest zijn 14000. Janitzeren/ behalven het over groot getal van andere Turcksche ende vreemde Soldaten. Dese twee Vloten zijn malcanderen ontmoet in een enghe Zee/die heden ghenoemt wort den schoot van Lepanten/ vloeyende aen de slincker sijde van den oever van oudt Peloponesus, dat nu Morea genoemt wort. Den sevenden Octobris zijn dese beyde Armaden aen malcanderen ghecomen/ ende hebben wel drie uyren lanck/tot den avont toe/dapperlijc met malcanderen ghevochten/en̄ hebben eyndelijc de Christenen (door de hulpe Godes) de victorie behouden/ met verlies van xvii. Galeyen/ende wel 7650. Mannen/waer onder eenighe treffelijcke Crijchs-overste waren. Maer aen der Turcken sijde blevender doodt wel xxx. duysent/daer vele van hare treffelijcste Hoofden onder waren/ende ontrent vi. duysent warender gevangen/ofsoo Iacobus VI. schrijft 25150. doot/3846. gevangen. Daer hebben de Christenen ghecregen wel CCCC. metalen stucken Geschuts/ende verlosten wel xii. duysent ghevanghene Slaven/meest Christenen/ ende sy cregen over de 130. Turcksche Schepen/ ende

[p. 233]

(77)
IOANNES AVSTRIACVS PRINCEPS FRANCAEVILLAE, GVBERNATOR GENERALIS IN BELGIO.

[p. 234]

[1577.] daer warender over de 80. in den grondt gheschoten: Met de reste ontquam Oluzaly, den Vice-Admirael. Dese victorie heeft heel Christenrijck sonderlinghe deucht ghedaen/want hadde den Turck hier victorie bevochten / hy soude wat groots teghen den Christenen aenghevangen hebben. De Coninck van Groot-Britanien Iacobus VI. heeft dit Scheeps-ghevecht te Lepanten in Schotschen rijm seer aerdich beschreven.

Anno 1574. heeft den Turck / wel ende ghenoechsaem gheinformeert zijnde/met wat eenen hartneckighen yver ende wreedt voornemen den Spaenjaert den Crijch in Neder-landt voerde / gemeynt sijn profijt daer mede te doen: Want hy voor seker houdende/ dat sy in hare grimmighe obstinaetheyt teghen de Neder-landers souden volherden/soo heeft hy die occasie waerghenomen/ende heeft alle ghereetschap gemaeckt om het Coninckrijcke van Tunis in te nemen/ om van daer bequamelijck Spanien/ Jtalien / ende andere omligghende Landen te moghen beoorloghen met sijn Galeyen. Hy heeft toegherust hondert ende tsestich Galeyen/ met vijftich groote Schepen / versien met een groot getal Crijch ende Scheeps-volck. Jn het Coninckrijcke van Tunis was Gouverneur in des Coninck van Spaniens naem/eenen Gabriel Serbellion, die met Duc d'Alve hier in Neder-landt gheweest was/ ende het Casteel van Antwerpen verordineert hadde. Hy hadde tusschen de Stadt Tunis ende het Fort Goletta een seer groote Fortresse ghemaeckt/hopende den Turck daer soo lange op te houden tot dat hy ontset crijghen soude. Don Iohan d'Austria is van weghen den Coninck van Hispanien derwaerts ghesonden / met een goet deel Schepen ende volck/ hopende dat de Potentaten van Jtalien oock van ghelijcken doen souden/maer sy hebben het afgeslaghen / midts dat sy elck selfs den Turck op haren hals te verwachten hadden/daer toe sy haer gelt ende [1577.] volck moesten sparen: Soo dat Don Jan hem niet sterck genoech en kende / om hem ter Zee te begeven. Orchially den Turckschen Admirael is voorts ghevaren/ende heeft de Stadt Tunis ende het Casteel ingenomen/ ende stracx daer nae la-Goletta met sestich stucken gheduyrichlijck sonder ophouden beschoten/ ende gheweldichlijck inghenomen: Stracx daer nae heeft hy oock de nieuwe Sterckte bevochten ende inghecreghen / alles doodt slaende: Serbellion wert by den baerde daer levendich uytgesleept/ende nae Constantinopolen ghevoert. De Turcken zijn in xxxvi. daghen meesters gheworden van het gheheele Coninckrijcke van Tunis, d'welck de Keyser Carolus V. tot sijnen grooten lof/ghewonnen ende den Turcken afghenomen hadde Anno 1535. daer mede voor de Turcken bevrijdende Jtalien/ Spanien/ende de Eylanden. De Coninck van Hispanien heeft nae dese Nederlaghe moeten trefuis aen den Turck versoecken. Daer wert in die tijden dit Rijmken ghemaeckt op de drie voornaemste Hoofden ofte Beleyders deses Crijchs/

Del Duca di Sessa la gotta,
Del Don Iohan la paletta,
Del Cardinal la bragetta,
Hano perdito Tunis & Goletta,

Dat is:

Het flerecijn van den Hertoghe van Sessa/het palet-spel of onachtsaemheyt van Don Jan / de broeck ofte wellust des Cardinaels van Granvelle / hebben verloren Tunis ende Goletta.

Dit heeft Don Jan gedaen eer hy in Neder-landt quam/ nu sal ick gaen vertellen hoe hy sich in Neder-landt ghedraghen heeft.