De warachtighe historie van doctor Johannes Faustus

Vraghe in wat ghedaente den verstooten engel geweest is.

DOctor Faustus begost wederomme met den boosen gheest te sprecken ende hy vraechde hem, op wat maniere zijn heere Lucifer in den hemel verciert¹¹ was, ende hoe hy aldaer ghewoont heeft. Zijnen geest badt hem op die tijt dat hy hem drie dagen daerop mochte bedencken ende hy ghaf hem den derden dach dese antwoorde: ‘Mijn heer Lucifer die nu-ter-tijt alsoo ghenoemt wort vanwegen zijne verstootinghe uut het clare licht des hemelrijcks, die tevoren eenen enghel Gods ende eenen cherubin was, die alle schepselen Gods in den hemel ghesien heeft, die was in alsulcken ciraet¹², in alsulcker gedaente, pompe¹³, authoriteyt, weerdicheyt ende in alsulcken wooninghe, dat hy boven alle schepselen Gods, boven gout ende edelghesteente, ende van Godt alsoo verlichtet was, dat hy der sonnen ende der sterren glans teboven ghinck. Want soo haest als hem Godt gheschapen hadde, soo sette hy hem op den berch Gods ende in de regeringhe van een vorstendom sodat hy in alle manieren volmaeckt was. Maer soo haest als hy hem begoste te verhooveerdighen ende boven het oosten hem wilde verheffen, so wierdt hy van Godt uut de wooninghe des hemels

11 vereerd

12 opschik

13 staatsie

[fol. 11r]

verstooten, ende van zijnen stoel afgeset in eenen viersteen¹, die in der eewicheyt niet uutgeblust en sal worden, maer eewich branden sal. Hy was verciert metter croonen aller hemelscher pompe. Ende mitsdien hy alsoo wetens ende onwetens teghen God gheweest is, so heeft hem Godt op zijnen richterstoel² gheset ende hem tot der hellen verdoemt ende verordeelt, daeruut dat hy in der eewicheyt niet ontwijcken en mach.’

Als nu Doctor Faustus den gheest alsoo van dese dinghen aengehoort hadde, soo ghinck hy daerop speculeren op menigherley opinie ende gront. Hy ghinck ooc also stilswijghens van den gheest wech in zijn camer, leyde hem te bedde, begost bitterlick te weenen ende te suchten, ende in zijnder herten te schreyen ende op dese vertellinghe des gheests te dencken. Hoe dat de duyvel ende den verstooten enghel van Godt so eerlick³ verciert was, ende soo verre als hy niet so spijtich ende hooveerdich teghens Godt gheweest hadde, een eewige wooninghe in den hemel ende een hemels wesen⁴ soude behouden hebben, ende nu van God eewich verstooten is. Hy sprac: ‘O wee, wee mijner in der eewicheyt! Alsoo salt met my oock gaen, want ick ben oock een schepsel Gods ende mijn overdadich vleesch ende bloet heeft my aen lijf ende siele in der eewicheyt de verdoemenisse toegebracht, my door mijn eyghen vernuft⁵ ende sinnen ghedreven dat ick als een schepsel Gods van hem geweken ben ende my van den duyvel so hebbe laten verleyden dat ick my aen hem met lijf ende siele overghegheven ende vercocht hebbe. Daeromme dat ick gheene genade meer te verhopen en hebbe, maer moet worden ghelijck Lucifer ende in de eewige verdoemenisse ende in een eewighe quale⁶ verstooten worden. Och wee, wee, in wat elende⁷ hebbe ick myselven ghebracht?! Och hadde ick noyt geboren gheweest!’ Dese beclaghinghe dede alsoo Doctor Faustus ende hy en conde gheene hope noch geloove meer ghecrijgen, opdat hy door boete tot de ghenade Gods mochte ghebracht worden. Want so verre als hy gedacht hadde: ‘de duyvel heeft my bedrogen, maer ick wil wederomme tot Godt mijnen ghenadigen Heere keeren, denselven om ghenade bidden ende aenroepen ende my wederomme tot Christum ende tot zijner christelicken kercken

1 vuursteen, nl. het vuur in de hel

2 rechtersstoel

3 heerlijk

4 bestaan

5 verstand

6 rampzaligheid

7 ellende

[fol. 11v]

bekeeren’, soo haddet met hem noch goet moghen worden ende den boosen gheest dese maniere moghen wederstaen, nietteghenstaende dat hy hem met lijf ende siele hadde overghegheven. Maer hy was in alle zijne opiniën ende meyninghen twijfelachtich, ongheloovich ende wanhopich.