Het secreet-boek vol heerlijke konsten

Van de Secreten der Kruyden in ’t particulier.

Om de Lattouwe breet te doen wassen.

OM de Lattouwe breet te doen wassen, soo sal men het herte-bladt een weynige af-snijden, ende de Lattouwe verre van malkanderen setten, men salse oock op het hertebladt met aerde bedecken, soo en salse in de hooghte niet, maer in de breedte moeten uytwassen. Mizaldus.

Om de Lattouwe schoon ende wit te doen wassen.

Soo verre als gy de Lattouwe schoon ende wit begeert te hebben, soo sult gy die twee dagen te vooren eer gy die denckt uyt te trecken, boven toe-binden. Sy wordt oock wit als men Sand daer op giet. Florentinus.

[p. 174]

Om de Lattouwe wel te doen kroppen.

Als de Lattouwe een palme hooge is, soo salmen die het opperste af snijden, ende daer nae met verschen Koe-mist bestroyen, ende de jonge die daer door wassen, wederom af-snijden. Florentinus.

Om welrieckende Lattouwe te doen wassen.

Neemt een zaedtken van Lattouwe, steeckt dat binnen in een kerne van een Limoene, ende steeckt dat alsoo in d’ aerde: Ofte neemt Lattouw-zaedt, latet eenige dagen te vooren leggen weycken, in eenigh welrieckent water. Florentinus & Mizaldus.

Om Lattouwe van diverschen smake ende forme te doen wassen.

Neemt Schaeps-dreck, ofte Geyten-dreck ende gelijck die ront is, soo steeckt daer een gat in, leght daer in een Lattouwe-zaet, een Kersse zaedt, een Rakette-zaedt, een Radijs-zaedt, ofte eenigh ander zaedt dat u belieft, ende streeckt die te samen in ’t gaetjen, dat gy in den Schaeps-dreck gemaeckt hebt, maeckt daer naer een putken ontrent een halve spanne diepe, leght dan in den grondt voor eerst Schaeps-dreck, daer op een weynigh aerde, daer in steeckt uwe Schaeps-dreck, daer in dat gy het zaedt gesteken hebt, bedeckt voorts met aerde, begiet het dickmaels ende insonderheydt als ’t begint uyt te spruyten, ende daer sal uyt-wassen een

[p. 175]

specie van Lattouwe, die onder de zaden sal te samen gewassen wesen. Sommige nemen wel drie ofte vier Schaps keutels, die sy te samen tot een bolleken duwen, ende daer naer het zaedt daer in steken, ende voorts daer mede handelen als vooren geseydt is, ende alsoo krijgen sy een specie van Lattouwe van diversche specie. Didymus.

Om groote Beete te doen wassen.

Om groote Beete te doen wassen, soo bedeckt hare wortelen met verschen Koe-dreck, en verdeylt de eerste scheuten van malkanderen, leght daer op een Potken. Sotion.

Om de Koolen groot ende van goeden smake te doen groeyen.

Voor eerst sal men die zaeyen in vette aerde, en al de bladers af-snijden die in de hoogte wassen, ende men sal d’ aerde soo dicht rontom daer aen leggen, dat men niet dan het opperste en siet daer uyt kijcken. Mizaldus.

Om den Asperagus overvloedigh te doen wassen.

Om den Asperagus wel te doen wassen, soo sal men Rams-hoorns nemen, grof gestooten, oft gesneden, die men aen den wortel leggen sal ende daer na wel begieten, ja sommige meynen, dat, so wanneer men de voorsz Hoorns geheel daer aen leyde, dat sy even wel daer naer overvloedigh wassen sullen. Didymus.

[p. 176]

Om den Asperagus het geheel jaer door eetelijck te maeken.

Soo verre als gy den Spergus het geheele jaer door eetelijck hebben wilt, so snijdt hem af, tot op den wortel, naer dat gy de besien afgelesen hebt, soo sal hy wederom uytspruyten. Didimus.