|
| |
Venvs Batava, Sive in nuptias Nobilissimi & Generosi Domini, Ioannis à Mathenesse, D. Mathenessae, Rivierae, Opmerae et Sovtevenae &c.
Curatoris Aggerum Schielandiae, et Nobilissime Virginis ac Dominae, Wilhelminae Ivdith Pieck, Epithalamium.
VIderat intrepido stipatum milite Martem
Hesperios terrere Deos, iterumque cieri
Bella Venus: toto diffundi carbasa Rheno,
Turmigerasque rates, & bellatricia rostra,
| |
| |
In Ligurum directa ducem. Si coniugis, inquit,
Arma mei placuisse queunt; nec classica Belgas,
Tympanaque audaces terrent horrentia Catthos;
Si fervet Mavortis opus, si fama paratur
Caedibus, & crudo nascentes sanguine lauri:
Me credat quoque terra Deam, nec languida nobis
Otia, & ignavas obiectent secla sagittas.
Sunt arcus pharetraeque mihi, sunt tela, facesque,
Queis noster quoque pugnat Amor, queis mite puellae
Ingenium, & victae submittunt colla cohortes,
Succumbit soror ipsa Iovis. Dum praelia surgunt,
Et Venerem sua bella manent. dum saevit in arces,
Et vesana suos repetit Bellona furores,
In Batavis Citheraea furit, perituraque bello
Nomina, & ingentes reparant mea basia clades.
Occidat hîc aliquis Telamon, mihi nascitur alter:
Si perit Automedon, redeunt vitalia per me
Pignora: si rapitur discerptus curribus Hector,
Astyanacta dabo: surgit pro Memnone proles
Altera: tercentum Fabijs pereuntibus, unus
Vagijt in cunis nostris conatibus ultor.
Quod Batavi vicere meum est: me credite Baetim,
Et Gangem spoliasse manu: mihi subditur Indus;
Nec sine me rutilum distringat Martia ferrum
Dextera, nec duros ad pugnam armabit alumnos
Odrysius, bellique duces. Mihi gignitur uni
In thalamis bellator homo: mihi corda, manusque,
Et celeres pugnare pedes, mihi mascula primum
Formatur natura virûm: lectiq́ue duello
Mars ingens orditur opus, nostroque labori
Auspicium, atque sui debet certaminis ortum.
| |
| |
Dixerat: & veteres alis subvecta Sicambros
Diva petit: niveae cingebant tempora vittae,
Pallaque discincto corpus velabat amictu,
Purpureis intexta rosis: spirabat odores
Cestus, Erythraeo fragrabant murice plantae,
Collaque Hydaspeis fulgebant candida gemmis,
Vt posses novisse Deam: certissima coeli
Maiestas documenta dabat, Superûmque notari
Et decor & facies poterant. hoc pronuba cultu
Dardaniam Spartae, Seston sociavit Abydo,
Scyria magnanimum virgo pellexit Achillem,
Victaque succubuit Pholoë. quascunque volatu
Transiit aut terras aut flumina, Cypridis aestu
Incaluere ferae, gelidisque accensa sub undis
Agmina senserunt Venerem. complexibus ulmi
Arctius impliciti molles haesere corymbi,
Arboribusque hederae. frondes genialis opacas
Explicuit platanus, lauroque intersita myrtus,
Palmaque vicinae porrexit brachia palmae.
Quodlibet arsit amans, propriosque Erycina furores
Omnibus impartita fuit. Non oscula conchae,
Non sua lascivus neglexit murmura turtur,
Aligerumque genus. sic totus amoribus aether
Ferbuit, & poterat solo natura renasci
Afflatu propiore Deae. Sed Geldrica postquam
Imperia, & celsae tetigit confinia Burae,
Hîc bellis fomenta meis, dignamque furori
Materiam quaeramus, ait. Gens una Sicambrûm
Auriacum, Veneremque simul sua stringere tela
Adspiciat, bellumque sequi. chorus omnis Amorum
Advolat, & manibus teneras strinxere sagittas
| |
| |
Circumfusa cohors. Iamque omnia limina lustrant
Semideûm, Procerumque domos; quae mollia flecti
Pectora; quaeque gravem virgo eiuravit amorem;
Quae dubias suspensa faces in corde volutans,
Quod speret, damnare queat; fugiatque, quod optet;
Et nolit, quod amasse velit; quae saucia caecum
Vulnus alat venis, &, quos praesenserat ignes,
Mascula dissimulet. Cunctas venerabilis inter
Pieckia coelitibus placuit, potuitque probari
Excelsae fortuna domus, castaeque decorus
Virginitatis honos, &, tot superabile divis
Ingenium, atque ipsi penè aemula forma Dione.
Illa thori impatiens (primos vix Phosphorus ignes
Extulerat, longeq́ue dies distabat ab ortu)
Foemineum tractabat opus, peplumque fluentem
Aurata nectebat acu. Iam compta nitebat
Caesaries, viridem substrinxerat aurea vestem
Fibula, Sidoniaeque sinus industria pallae
Abdiderat. stupet ipsa Venus studiumque, manusque,
Et timidam tali Nympham sermone salutat:
Quid fallis malesana diem? quam fallere noctes
Eas erat, & Paphio tenebras disperdere ludo.
Palladis hic sordet Veneri labor; altera, crede,
Iam ducenda tibi nostrae sunt stamina vitae,
Et proavùm fundenda domus. tibi sera nepotum
Progenies debere cupit, signantque maritam
Sidera. Quid vacuo ducis suspiria lecto,
Et deserta gemis? toto quam Iuppiter auro
Perpluat, & veteri cupiat praeponere Ledae.
Quin discis servire mihi, sunt mitia nobis
Imperia, & magnâ se libertate tuetur
| |
| |
Servitij sors blanda mei. Nimis anxia res est
Virginitas, gaudetque rapi: sociata marito
Tutius uxor amat: nulla est custodia formae,
Quam thalami cortina tegit: nescitque pudere,
Cui pudor est sprevisse virum: permittit amori
Multa thorus, tantumque salax in coelibe vita est.
Iam risus innupta meos, arcanaque nescis
Gaudia; & intrepidi quae sit fiducia lecti,
In quo nupta iacet: nescis, quibus artibus orbem
Continuet Natura sibi: quo iure parentis
Assignet sibi quisque decus: quae munia matris,
Iam tandem scivisse iuvet. vilescit, amicâ
Quicquid prole caret, quicquid sua subtrahit aevo
Nomina, spemque sui fatis involvit ijsdem.
Penelope, quamvis sapiens, concessit amanti:
Andromache Troiana fuit, tamen oscula fixit
Casside in Hectorea: nostris flagravit Amazon
Ignibus; &, rari quantumvis plena pudoris,
Expetijt Flaccilla virum: Cornelia donat
Scipiadas, Romamque nurus auxere Sabinae.
At quantae tibi virgo faces, ô quanta parantur
Coniugia. Ecce tuos praestans Mathenesius ignes
Hauriet, & tanto servaris Sponsa cubili.
Illum Palladias iuvenem deduxit in artes
Magnanimus genitor; ne quem Respublica tandem
Posceret, & Batavi spectarent ora Senatus,
Clamaret doctrina reum, trabeasque puderet
Vix vulgo distare rudi. Virtutibus annos
Antevenit; duris animum Constantia firmat
Temporibus; spernit populi Prudentia motus,
Dum patriae pia iura probat. generosaque quamvis
| |
| |
Nobilitas longo derivet stemmata censu,
Arduaq́ue illustres decoret fortuna penates,
Mens submissa manet: facili perfusa severo
Laeta verecundos adspergit Gratia mores,
Priscaque simplicitas, atque ista sanguine dignus
Candor, & ingenuo depicta modestia vultu.
Vix ea dicta dedit: tacitas sub pectore flammas
Excitat, & blandum venis instillat amorem
Alma Venus. Spolia illa mei sunt ampla laboris
Aliger, inquit, Amor. Nunc, quà fecunda Batavus
Arva colit, fessusque suas immergit arenis
Rhenus aquas, placidusque excelsas alluit arces
Doesa, viam flectamus, ait. quò fulgida postquam
Atria, & augusti subijt penetralia tecti,
Insignes Procerum vultus, laudataque Cypris
Adspicit ora virûm, suspensaque lumine laeto
Heroum similachra legit: qui clarus Athenis
Cattigenûm mandata dedit, quo vindice frontem
Barbaricos inter strepitus & murmura belli
Explicuit Phoebaea cohors, cui Belgica concors
Imperij surgentis onus, nostrasque curules
Credidit, & dubios commisit patria casus:
Et qui Cantabricos eludens Douza furores
Fati iura domat; sed non bellacia qualis
Carbasa, & ingenti rapuit vexilla Philippo:
Quique senex Batavum Dux Duvenvordius aequor
Classibus asseruit, totique minacia ponto
Iussa dedit, potuitque trucem sibi subdere Thetyn.
Hos ubi per vultus solertia lumina duxit,
Tum regina Paphi: Magni clarissima patris
Progenies, quâ sola manet spes fulta nepotum;
| |
| |
Te propter Paphias arces, Cyprumque reliqui,
Idaliumque nemus. geniales pronuba redas
Ipsa puerque mens ferimus. quid lenta moraris
Vota? nec attentae Veneri solennia solvis
Iura thori? posco sobolem, ne stemmate in isto
Destituat rector Batavos: patriaeque, tibique
Iam Citheraea vacat. nec solum blada voluptas,
Et peritura mihi petitur. respublica natos
Exigit, &, regni qui librent pondera, Belgas.
Vna, Deûm monitis, nunc ardet amoribus absens
Pieckia, tota tuis absens in vultibus errat,
Atque exul iam facta sui est. suspiria Rheno
Conscia transmittit Vahalis, peregreq́ue moratur
Mens curis intenta meis. non dignior ulla
Te poterit meruisse virum. Si gratia formae
Quaeritur, exuperat longè reverentia morum:
Si census aequare velis, rarissima longè
Vincet opes pietas: si tantae virginis ortus,
Et claros arcessis avos, praeconia poscet
Ingenitus maiora pudor. Si sidera mutet
Iuppïter, haec medijs virgo radiabit in astris.
Dixerat: ille Deae levibus violabile telis
Pectus, & insolitae laxat praecordia flammae,
Imbibiturque effusus amor. Iam pristina sordet
Vita viro, curaeque graves, & dura facessunt
Otia, nec fremitus, aut colla superba moratur
Quadrupedantis equi Non iam venabula torquet
Venator, lustratque vagos indagine saltus,
Latrantesque adigit per inhospita rura molossos,
Totque canum explorat genios: quis cursibus Eurum
Ante volet, quis nare sagax vestigia doctè
| |
| |
Caeca notet. non iam delapsum nubibus agmen
Inclusisse plagis gaudet, coelique cohortes
Vult praedam servasse sibi. largitur amori
Omnia, se spolium, praedamque Cupidinis esse
Sentit amans. quin iam tardos procedere Soles
Autumat, & calidos promissae virginis ignes
Differri spes aegra putat. Si vesper Olympum
Claudat, & aethereos properans Aurora iugales
Allevet, antè oculos dominae versatur imago,
Antè oculos nova nupta subit. sic victa fatiscit
Nobilitas, figitque suas in virgine curas.
Laetior intereà levium gens omnis amorum
Advolat, & primo testatur gaudia plausu,
Coniugij praesaga novi. pars flammea Sponsae,
Pars tedas, ignesque parat: pars myrtea gaudens
Tegmina circumdat capiti: pars nectare limen
Irrigat, & medijs fragrantia cinnama tectis,
Per sarumque adolet lucos, & missa Sabaeis
Balsama. Paestanis aliquis vel Adonidis hortis
Narcissum, violamque, & purpureum chrysanthum
Advehit, & donum festis solennibus adfert.
At puer Idalius genialia fulcra Cupido
Apparat, & thalamis velamina pulchra futuris,
Barbaricasque insternit opes: non talia Marti
Straverat ipsa Venus, tunc cum Lipareius amantes
Falleret, & doctis captiva cubilia vinclis
Spectarent cupida ora Deûm, quae vellera Seres,
Quos cultus fert dives Arabs; gemmisque coruscis,
Et picturato distinctas murice vestes,
Deposuit largitor Hymen. Non Gratia lecto
Abfuit, & geminas texens Aglaia coronas
| |
| |
Implicuit natos Zephyri spiramine flores,
Non tactos Borea, rabidique caloribus Euri,
Perpetuo sed vere novos. At praescia fati
Iuno vetat steriles istis rorescere noctes
Sedibus, & quicquid fecundi fallere posset
Spes uteri, toto dominans proscribit Olympo.
Iamque aderat festiva dies, poscensque maritum
Emicuit lux alma polo. disperserat omnes
Ipse pater Divûm nebulas, quò clarius orbem
Virgineus collustret apex, Solemque lacessat
Vultus, & in rutilo maiestas fulgeat auro.
Iunxerat una domus geminos, flammaque calebant
Iam propiore duo: veluti post frigora brumae
Incaluit terrae gremium, laxataque Phoebo
In Venerem natura ruit. sociantur in uno
Vota viri, Sponsaeq́ue thoro. Vix ille pudoris
Frena sui retinet; vix illa arcana caleris
Dissimulat fomenta sui. sic nutrit amorem
Alterius vicinus amor, suaque ignis ab igni
Pabula laeta capit. flammaeque incendia flamma
Ventilat, &, proprijs dum sperant pignora bustis,
Vitales arsere faces. Ferventia cernas
Atria, conscriptos longis discumbere mensis
Battaviae proceres, & nobilitatis avitae
Nomina magna, deos. primaevae gloria pubis,
Stant iuvenum, spestantque chori, quam fulgeat inter
Cognatas hîc Sponsa nurus; quantum ille decorus
Emicet, & nullo diffundat lumina fastu.
Vt thalami patuere fores, & conscia lecti
Virginitas timuit, quae mox sperare maritam
Fas fuerit; placido generosa Batavia gressu
| |
| |
Ingreditur: iuxtà musco velatus & alga
Laetior adstabat Rhenus, Doesamque trahebat,
Et Zilam, famulos. dextram capit illa puellae,
Inde viri, firmansque sua connubia voce,
Sic infit veneranda parens: Dî coepta secundent
Foedera, & aeterno connectat pectora nexu
Intemerata fides; etiam post funera mentes
Iungat amor, dirimique vetet. non fulva metalli
Pondera, non Pelopis gazas, non iugera Crassi,
Quaeque dedit fortuna, precor. Mathenesia vobis
Succrescat foedunda domus: sudate nepotes;
Vos credat Catheraea suos: agnoscat alumnos
Omniparens natura novos: hoc sanguine surgant,
Qui terris dent iura meis, securaque praestens
Imperia, & lapsis norint succurrere rebus.
Alter avus nobis redeat, quo sospite sospes,
Et legum tutela fui, quo Praeside nuper
Ad Batavos spretis Pallas migravit Athenis.
Dixerat ore gravi. Tum Iuppiter omina firmans
Mitiùs intonuit, coelique à parte serena
Maximus in thalamo splendor cum lumine fulsit.
|
|
Auteursrechtvrij