De grammatische functie

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van het proefschrift De grammatische functie. Methode van grammaticale analyse, aan het Nederlands gedemonstreerd van Frida Balk-Smit Duyzentkunst uit 1963.

 

redactionele ingrepen

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, VI, VIII, X, *2 en *4) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

DE GRAMMATISCHE FUNCTIE

 

[pagina III]

DE GRAMMATISCHE FUNCTIE

METHODE VAN GRAMMATICALE ANALYSE, AAN HET NEDERLANDS GEDEMONSTREERD

ACADEMISCH PROEFSCHRIFT

TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR

IN DE LETTEREN

AAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM,

OP GEZAG VAN DE RECTOR MAGNIFICUS DR. J. KOK.

HOOGLERAAR IN DE FACULTEIT DER

WISKUNDE EN NATUURWETENSCHAPPEN.

IN HET OPENBAAR TE VERDEDIGEN IN DE AULA DER UNIVERSITEIT

(TIJDELIJK IN DE LUTHERSE KERK, INGANG SINGEL 411)

OP DINSDAG 26 FEBRUARI 1963 DES NAMIDDAGS TE VIER UUR

DOOR

FRIDA BALK-SMIT DUYZENTKUNST

GEBOREN TE AMSTERDAM

J.B. WOLTERS / GRONINGEN / 1963

 

[pagina XI]

INHOUDSOPGAVE

Inleiding			1
I.	De Nederlandse taaltekens		7
	1.	Het object van onderzoek	7
	2.	Toepasbaarheid van Reichling's woordtheorie op het teken	9
	3.	Bruikbaarheid van Van Dale als criterium voor Nederlandse taaltekens	18
	4.	Het standpunt van ‘de’ taalbeheerser	22
	5.	Betekenis en optimale genoemdheid	28
	6.	Criterium voor Nederlandse taaltekens	31
	7.	Ontleedbare en onontleedbare taaltekens in hun verhouding tot ‘het Nederlands’	31
	8.	‘Het Nederlands’ een geheel van semantemen	36
II.	De taaltekens en hun grammatische functies		43
	1.	Toepasbaarheid van Reichling's woordtheorie op het semanteem	43
	2.	‘Zaak’ en genoemdheid	49
	3.	Betekenis en betekenistoepassing	57
	4.	De zelfstandigheid der betekenis	62
	5.	Betekenisovereenkomst en betekenisidentiteit.	65
	6.	Verschillende toepassingen van één semanteem	71
	7.	Betekenis en functie	74
	8.	De functie in verhouding tot taal en taalgebruik	77
	9.	‘Het Nederlands’ een systeem	79
	10.	De niet-linguale ervaring blijft buiten de linguïstische beschouwing van genoemdheden	82
	11.	Het vaststellen van semanteemklassen	85
	12.	Feitelijke en potentiële functie	87
	13.	Functie-onderscheiding voorondersteld. Functie-oppositie noodzakelijk	93
III.	Beschrijving van enkele grammatische functies		99
	1.	De hiërarchie der functies. Zelfstandig naamwoord tegenover zelfstandig voornaamwoord	99

 

 

[pagina XII]

	2.	De eigennaamsfunctie	102
	3.	Het bijvoegelijk naamwoord. De vastlegging der termen. De volgorde der beschrijving	109
	4.	Het distinctivum	113
	5.	De persoonsvorm	115
	6.	‘Zaak’ en ‘feit’. Ruimte en tijd in de grammatische functies	119
	7.	‘Tijd’ als grammaticale term. De oppositie praesens/praeteritum	124
	8.	‘Ruimte’ als grammaticale term	136
	9.	De plaats van ‘vorm’ en ‘betekenis’ in de linguïstiek	142
IV.	De grammatische functie en de grammaticale traditie		149
	1.	Semanteem, woord en morfeem	149
	2.	Woordbenoeming en zinsontleding	155
	3.	Woordsoortelijke functie en syntactische functie	158
	4.	Morfeem, woord en syntagma van elkaar onderscheiden volgens één criterium	165
	5.	Het chaotisch karakter der traditionele terminologie. Verdere vastlegging der termen ‘woord’, ‘syntagma’ en ‘morfeem’	168
	6.	De zin. De hiërarchie der ‘werkelijkheid’-constituerende functies	170
	7.	Afsluiting. ‘Taal’ gedefinieerd in grammatisch-functionele termen	174
Samenvatting			177
Summary			179
Geciteerde werken			180
Zaakregister			181