Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

Om een ander Waterbal te maken, die op vijf verscheide reisen andere Pijlen uitschieten zal.

LAet een Bal maken van licht Hout, en ontrent een voet Diameters, als het rond gedraeit is; boort in den Centrum van die Bal een gat van ontrent anderhalve duimen Diameters, en ontrent tien of elfdehalve duimen diep; neemt als dan die Bal en hakt ze ter zyden vijfkantigh, in vijf gelijke deelen; boort dan tussen de hoeken van de vijf kanten, en het gat in den Center van de Bal vijf gaten, soo groot, als ze ’t eenigsins lyden mag, en hold de platte zyden

[p. 144]

van de Bal net in ’t Kruis uit, om’er pylen in te leggen, als ze uitgehold zijn, soo moet gy op de selve platte zyden vijf stukken Hout passen, en met Houte Pennetjes vast maken, en die Houten, soo vast gemaekt, moet gy een Draeijer weder laten rond draeijen, op dat de Bal haer fatsoen weder hebben mag; als het dan rond gedraeid is, soo teikent de voorseide Houtjes, die ter zyden den Bal vast gemaekt waren, en neemt z’er alle af, en legt ze apart; neemt dan vijf Waterpylen, en bind ze aen malkanderen, gelijck men de Radpylen doet; vult dan eerst het gat in den Center van de Bal met Water-Compositie, en set het wel aen met een Stamper, die’er toe past; als dat gat gevuld is, dan moet gy een klein gat boren door een van de vijf groote gaten, tot in de Compositie van ’t middenste gat, om’er een loopend Vuur in te doen, op dat, als de Compositie in ’t midden van de Bal verteert is, het de pylen, die in ’t groote gat zijn, dat in een van de vijf hoeken geboort is, daer soude doen uitvliegen; neemt dan de vijf pylen, die aen malkanderren gebonden zijn, gelijk men de Radpylen doet, en leght de mond van de eerste pyl aen de kant daer de pyl eerst uitvlieght, hebbende te voren een klein gaetje geboort in die uitgeholde kant, tot in den Bodem van dat gat, daer de pylen in gesteld zijn, die’er eerst sullen uitvliegen, om dat, als’er die pylen uitvliegen, de eerste pyl, aen de kant van de Bal gestelt, aen brand soude geraken; lijmt dan die pyl aen de kant van de Bal vast, en aen de tweede hoek, die aen de Staert van dese pyl is, moet gy ook een gat boren, tot in den bodem van ’t gat daer de kleine pylen in gestelt zijn, die

[p. 145]

’er de tweede reis sullen uitvliegen; en doe so met de derde, vierde, en vijfde; en tusschen de eerste en de leste pyl, die aen de kant gestelt zijn, moet gy een stuk Koper of dun Yzer insteeken, om dat de eerste pyl de leste niet aen brand mag steeken, en alsoo een confusie make; Als al de vijf pylen aen de Bal soo gestelt en vast gelijmt zijn; neemt dan de vijf stukken Hout, die op de kanten gepast zijn, en set elk stuk op zijn teikening, en lijmt ze aen de Bal vast; daer na neemt ontrent dertig kleine pylen, of meer, soo men’er meer in kan krygen, en bestooit de Bodemen van de vijf gaten, die rondom den Centrum geboort zijn, en steekt in elk gat ses pijlen, hebbende de monden van al de pylen gevult met fijn gestooten Buskruit; doet dan tusschen de pylen een weinigh geplukte Katoen, om ze van schommelen te bevryden, en plakt op yder gat een stuk Papier; als dan past een Plugghe in des Centers gat, en maekt ze vast met een Yzere Plaetje, als voren, en boord door de voorseide Plugge een gat van ontrent van een halve duimbreed wijd, om ze daer door aen braed te steeken; doet daer dan weder een klein Pennetje in, om het te stoppen, tot’er tijd toe, dat ghy het gebruyken wilt: En als gy het gebruiken wilt, soo vult het voorseide gat met Water-Compositie, en steekt het aen; als het aen brand is, werpt dan de Bal in ’t Water, en ze sal een tijd lang seer helder en klaer branden, tot dat ze verteert is; en dan sal ze een ander uitwerpen, en meteen de pylen, die aen de kant van de Bal gestelt zijn, aensteeken; daer na sal de Bal rond draeijen op het Water, tot dat de pyl verteert is, en dan weder ses kleine pylen uitwerpen, en met een

[p. 146]

de tweede pyl, die aen de kant gestelt is, aen steken; en soo sal ze haer motie continueren met rond draeijen, en pylen uit te werpen, tot dat ze allegaer verteert zijn. De gedaente van dit Rad staet in de seventiende Figuur, geteikent met de letter F.

A.A. De Kloot, vijfkantig gesneden.

B.B. De vijf Stukken die op de vijf kanten gepast zijn.

C. Het gat in den Center van de Bal.

D.D.D. De vijf Gaten, aen de vijf hoeken gemaekt, om kleine Pijlen in te doen.

E.E.E. De uitgeholde kanten, om de pijlen in te leggen, die aen de kant komen.

Dese kloot soo gemaeckt, moet gy niet vergeeten overal met Pik of ander goed te smeeren, om het voor ’t bederven te bevryden.