Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

Hoe men een Lantaern met Vuurwerken maecken zal.

LAet een Houtje draeijen, van ontrent twee duimen Diameters in ’t ronde, en een halve duim dik, en aen wedereinden plat, en in de Centrum van dat houtje moet men een dop stellen, sulk een als men tot de Compassen gebruikt: in de kanten van dat houtje moet men zes gaeten booren, in gelijke deelen, in die gaten moet men wieken, of vleugels stellen, en vast lymen, van dun hout gemaekt; welke wieken scheef moeten geset worden, om dat ’er de rook van de Vuurwerken door kan speelen; en boven op het gezeide houtje moet men twee Latten kruisgewijs vast lymen, elck Lat van ontrent veertien duymen lang; Neemt dunne Spaen, en buigt daer een rondte van, so groot, dat twee Latten, die in ’t kruys op ’t houtje vast gelijmt zijn, daer net en wel in passen; lijmt dan de twee einden van de Spaen aen malkander, en als dat dan droog is, lijmt dan die omgebogen Spaen aen de vier hoeken van de Latten; neemt dan noch een Spaen, en buyght die mede rond, en net soo wijd als de voorgaende; en maeckt die dan aen de eerste vast, en dat op dese manier; neemt een stuk Spaen van ontrent een duim breed, en buigt die soodanig, dat ze net in de geseide omgebogen Spaen past; smeert dan de buitezyden van die smalle Spaen met

[p. 65]

lijm, en steekt het in de eerste omgebogen Spaen, de helft van de breedte; en neemt dan de tweede omgebogen Spaen, en set die boven op de eerste, soo sal dan de smalle Spaen de tweede mede vast houden; want de scheiding van de twee omgeboghen Spaenen, sal net in ’t midden van de smalle Spaen zijn: Neemt dan nog een Spaen, en buight die om, gelijck de voorgaende in een zelfde wijdte, en lijmt ze op de tweede, in voorgaende order, als de drie omgeboghen Spanen aen malkanderen gelijmt zijn, neemt dan Potlood-pen, en teikent rond om de eerste Spaen Schepen of wat anders, na ’t believen van de Liefhebbers, als ook op de tweede, en derde; en in die teikening moet men met een gloeijende yzere Priemgaetjes maeken of branden, om dat’er geen rouwigheit of braem aen de gaten wesen soude; neemt dan een stuk van een Sparre, en slaet in het bovenste einde van de zelve een kopere Priem, en vijlt dan de punt van de Priem scherp, omdat de geseide dop daer op spelen mag; hangt dan die Lantaarn boven en op de Pen, en stelt ze dan recht waterpas, dat ze rondom even zwaer is, en teikent op de Sparre, hoe diep dat de Lantaern aen de Sparre reickt, en boort ontrent vijf duimen beneden ’t teiken een gat, om’er een Houtje in te steken van ontrent vier duimen lang, en boort ontrent een halve duim van ’t einde van ’t Houtje noch een gat, om’er een ander Houtje in te steken, dat rond gedraeit, en net van die groote moet zijn, dat’er de Kas, die’er op moet staen, seer net op sluit; neemt dan een Rol, die net soo groot is, als het gedraeide Houtje, en rolt daer drie Kassen op, elk Kas by na

[p. 66]

soo lang als de breedte van een van die omgeboge Spanen; plakt dan de buitekanten van de kasten met Stijfsel vast, en vult ze alle drie met de vlammende Compositie: Neemt dan een stuk Papier, soo lang als de drie gevulde kassen zijn, en rolt alle de drie kassen seer stijf en net in dat Papier; plackt dan de buite kant van ’t Papier vast, en voegt aen de bovenste gevulde kas een stuck geprepareert katoen, zoo lang als de drie kassen zijn, set dan de sparre vast in de Aerde: en set het Papier met de drie gevulde kassen op het rondgedraeyde houtje, dat aen de sparre vast is, en set de Lantaern boven op de Pen; steeckt dan met een Lont het einde van den geprepareerden katoen aen brand, dat dan opwaerds branden sal, tot dat het boven op de eerste ghevulde kas komt, en ze aen brand steeckt; dan sal het soo helder branden als een kaers, en de teikeningh door de gaten gesien worden, en de roock van de Vuurwerken sal de Lantaern bewegen in een ronde mosy, altijd omdraijing; en als de eerst gevulde kas verbrand is, sal ze afvallen, en de tweede aen brand steken; en dan sal men de teikening van de tweede klaerder sien, tot dat ze verteert is, als wanneer ze afvallen, de derde aensteecken, en de derde teikening mede vertoonen zal; en onder aen de derde kas kan men een Slag voegen, die, als de werking gedaen is, een slag sal geven. Besiet de gedaente in de vijfde Figuur, met de letter D.

A. De Lantaern.

B. De Pael daer de Lantaern op draeit.

[p. 67]

C. De drie Kassen boven op malkanderen.

D. ’t Katoen dat ze aen brand steeckt.