Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

Hoe men een enkelde Lijnpijl maken zal, die gins en weder loopt, gelijk de voorgaende.

OM soo een Pijl te maken, moet men een Vorm laten maecken, die ten minsten tien Diameters van de Boor langh moet zijn, om dat men de Pijl twee mael soo lang moet maken als ordinaris, om de voorschreven werking uit te voeren; hebbende dan soo een Vorm, met

Rollen en Stampers na behooren, moet dan men de Kardoesen voor de Pylen maken, gelijk men de andere maeckte, te weten, de lenghte van de Vorm: Neemt dan de Kardoes, en vult ze ontrent drie duimen hoogh met fijn gestooten Buskruit; neemt dan de Pijl uit de Vorm, en maeckt

[p. 58]

een teiken aen de buitezyde van de Kardoes, hoe hoog dat het gevult is: als het geteikent is, doet het dan weder in de Vorm, en doet boven de Compositie een Vingerhoed vol goed Buskruit, en zet’et met de Stamper een weinig aen; doet’er dan een goede prop op, ontrent een halve duim dik, en zet die zeer wel aen; als dan doet’er weder op die prop ontrent een Vingerhoed vol Buskruit, en set dat redelijck aen: vult dan die Pijl op, op het Buskruit, met fijn gestooten Buskruit, omtrent drie duimen hoogh: dat gedaen zijnde, neemt de Pijl uit de Vorm, en doet de Rol in de Pijl, op de Compositie, en met de Pees trekt de kardoes toe, tusschen de Rol en de Compositie, om een Laedgat te maken, en als ze toegetrokken is, bind ze in de kerf met sterk Bindgaren: ziet dan waer het teiken gemaekt is van de diepte van de eerste vulling, en boort een weinig na voren van ’t merk een gat, passelijk groot, door de Kardoes tot in de Compositie toe: neemt dan een scherp Mes, en snijd het bovenste papier door, beginnende van ’t gat dat in de Pijl geboort is, tot in de mond van ’t tweede deel van de Pijl die lest opgevult was, en recht op die liny boort een gat door den hals van de Pijl, daer ze toegebonden is, tot in de mond van ’t tweede deel van de Pijl, vult dan die openingh, die langhs de Pijl gesneden is, en ook de twee gaten, met fijn gestooten Buskruit, en vouwt het gesneden papier daer over; neemt dan een stuk papier, ontrent een quartier duims, of een halve duim breed, en smeert dat, ontrent soo langh als de Pijl is, met Stijfsel, en plakt dat papier dan over de twee gaten, en de voorschreve opening, om ’t Kruit daer

[p. 59]

in te bewaren: vult dan de mond van ’t tweede deel van de Pijl met fijn gestooten Buskruit, en plakt een papier daer over, om’er ’t Buskruit in te bewaeren: Neemt dan een Spaensriet, ontrent soo lang als de Pyl is, of het magh wel een halve duim korter zijn als de pyl, en bind de pyl op vier verscheide plaetsen vast, te weten, eerst in de kerf daer de pijl eerst toegebonden is, doe men de Kardoes maekte: ten tweeden, ontrent de teikening van de eerste vulling, doch niet op de teikening, maer een weinig na voren toe, ten derden, een weinig boven de tweede vulling met karrel Buskruit: en ten vierden, in de kerf daer ze lest toegebonden is, en ze sal klaer zijn. Nu, als men dese pijl gebruiken wil, soo moet men acht nemen, dat men de verkeerde pijl niet aensteeckt; want dan soude het een confusie maken; maer men moet de pijl op de Lijn doen met de mond van dat deel van de pijl, dat eerst drie duimen hoog opgevult was, na u toe; steekt ze dan aen, en ze sal geswind voort loopen, en branden soo langh tot dat ze by de eerste vulling van ’t Buskruit komt, en dan een slagh geven, doende met een haer werking door het gat dat men teikende, en langs het boven gesneden papier tot in de mond van ’t tweede deel van de pijl, en alzoo gezwind loopen in ’t wederom komen, en zal ook op ’t leste een slag geven. Besiet de gedaente in de vijfde Figuur, met de letter E.

A.A. Het eerste deel van de pijl.

B.B. Het tweede deel van de pijl.

C. De Prop tussen de twee deelen.

[p. 60]

D. Het Gat dat door de Kardoes geboort is, op de voorschreve teikening.

E.E.E.E. De Snee langs de pyl gemaekt, om fijn Buskruit in te doen.

F.F. Het Spaensriet daer de pijl aengebonden is.