Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat joncheer Frans van Bredenrode in Hollant quam ende becrachtichde die stede van Rotterdam. Ende hoe heer Jan, burchgrave van Montfoorde, mit listen innam dat starke slot tot Woirden; ende hoe die Roomsche Coninc in Hollant quam.
Dat LXII capitel.

Dit orloge dus hangende tusschen den hertoge Aelbrecht van Zassen in den name des Roomschen Conincs ende tusschen den Vlamingen, so hebben hem die Vlamingen starc opter zee gemaect; ende namen te bate ende te hulpe alle die si gecrigen mochten, als zommige ballingen uut Hollant ende anders waer si quamen, sodat si tlant van Hollant vele scaden deden, ende sonderling den poorteren van Leyden, die si een groot, swaer goet benamen van vellen ende wolle, comende van Calijs. Ende op dese tijt is een jonger broeder van Bredenrode, genoemt joncheer Frans van Bredenrode, mit enige ballingen uut Hollant mede in Vlaenderen getogen, ende is oec een capitein ende hooftman ghemaect van tlant van Vlaenderen, om tselve lant te bescermen ende bystant te doen, ende op tlant van Hollant te orlogen. Dese joncheer Frans heeft een deel geselscap van knechten ende ballingen te samen vergadert ende ist scepe gegaen, ende is op Sinte Lijsbetten avont int jaer van LXXXVIII ghecomen voir die Delftse haven ende deden een lantgange doir dat dorp van der haven, ende sijn mit gesamender hant voirtgegaen na de stat van Rotterdam, ende hebben die stat sonder stoot of slach oft zonder enige weer te bieden ingenomen; dair op dye tijt alten swaren goet, alreley comenscap bevroren lach, ende zijn in deser manieren die stat machtich geworden, ende hebben se lange tijt tegen dat hele lant ghehouden ende veel quaets op die platte landen gedaen. Ende omtrent XIIII dagen dairna zijn si van Rotterdam te scepe gegaen mit een menichte van volc ende quamen voir die stat van Scoenhoven, in meninge dat inne te nemen, ende hebbent mit macht bestormet ende angevochten. Mer die ingeseten hadden hem vroemlic, ende sloegen se van de muren ende toornen, dat si dair vele doden lieten, ende veel werter gequest. Ende sijn ten lesten mit scanden

[p. 400r]

wedergekeert, afterlatende veel van hair scepen, overmits dat die vloet ghegaen was. Dairna VIII dagen ghingen een deel van den knechten uut Rotterdam ende verbranden de Delfse haven mit zommige buchen ende scepen de voir in de haven lagen. Hierna, tusschen Sinte Stevens dach ende Sint Jansdach in die Heilige Kersdagen so wert dat starcke slot te Woirden beclommen van heer Jan, burggrave van Montfoert, ende van heer Sweer van Montfoerde, zijn oom, mit meer ander, dye mit subtijlheden hem over die graften bregden, ende sijn also op thuys gecomen; want heer Aernt, dye bastert van Yselsteyn, ridder, doetertijt castelein van tslot van tslants van Hollants wegen, ende en³⁵³ hadde gheen volc van wapenen opten huse, ende hiltet also, datter mer een man opt tslot en waecte, die tallen uren mer eens om en ghing. Ende dit heeft de heer van Montfoorde vernomen aldus te wesen, ende heeft wake dairop doen houden, also dat hi dit starke slot, dat onwinlick was, machtich geworden is; dat wel bi sculde van tlant van Hollant was, gemerct datter soe groten belanc ende macht an leyt, ende een slotel van den lande is, datmer niet bet toe en sach: want dair grote renten ende gaigen toe staen om tselve slot mit volc ende anders te onderhouden, dat also niet bewairt en was; ende also men seide dat dieselve heer Aernt, ridder ende casteleyn, die profijten van dyenselver ontfangen ende tot sijnder oerber opgesteken ende gebruyct heeft, alst kenliken is. Ende heer Aernt wert op tslot lange gevangen gehouden, want hi op sijn bedde by sijn wijf lach ende sliep, doen sijt beclommen, ende waren in sijn camer eer hijt wiste. Ende aldus is die heer van Montfoerde binnen Woorden gecomen, uut welke plaetse si veel quaets gedaen hebben op die dorpen ende platte landen daer omtrent. Ende dair gescieden veel rovingen, branden ende brantscattingen ende ander dingen, als men in sulken feyten van orlogen plach te gebruken van scepen ende scuiten de na der Goude ende Uutrecht voeren te beroven ende te bescadigen. Ende alle dye dorpen ghelegen tusschen Leyden, Haerlem ende Amstelredamme mosten allegader meest brantscattyngen gheven, dair hy alten groten swaren goet of creech. Dese tidinghe in den steden van Hollant comende, was dair een grote commocie ende beroerte, want dye knechten van Rotterdam ende die van Woorden grote scaden deden in den landen van Hollant, als men wel dencken mach. Want dye knechten nyet gaerne stille en legghen also langhe alsser wat te halen ende te roven is, wairomme dat die steden van Hollant grote garnisoenen gheleyt hebben in hoir steden ende die starc ghemaect; ende hilden scarpe wake ende saghen naerstelick toe³⁵⁴, verduchtende altijt om meerder verlies van enighe steden oft sloten inne te nemen, overmits dat die knechten van Rotterdam ende Woorden oeck seer naerstich waren om enyghe meer ander steden ende sloten in te nemen. Corts hyerna, omtrent XIII dach in den jaer van LXXXIX, is dye Roomsche Coninck in Hollant ghecomen ende tot allen steden ghetogen, verclarende ende beclagende sijn achterwesen, scande ende verdriet van tlant van Vlaenderen ende sommighe steden in Brabant, ende heeft an den steden begheert dat si hair steden wel bewaren wouden ende hem wyselyck houden tot sijnre ende sijns zoens behoef, ende dat sy ymmers wachten wouden voir vreemde knechten ende zoudenieren in te nemen, dair alle dye steden willych toe bereyt waren also te volbrenghen. Ende op dese tijt quam die Roomsche Coninck binnen der stede van Haerlem, dair oeck quamen alle die ander steden van Hollant, hem beclaghende voir den coninck van die stede van Haerlem, die tot noch toe in alle dit oorloge stille gheseten hadde ende noch in meningen waren dan doen, dat dander contrarie meenden³⁵⁵ dat also niet en behoerde. Mer die van Haerlem hebben hem doechtlyck excuseert, declarerende, alsoe alst een neringlose stede is, ende noch grotelyc ten achteren waren van torloge van Uutrecht, ende oeck mitten horen rustelick binnen der stede noch toe gheseten hadden, meenden ende verclaerden, men soude hair armoede ansien. Ende gaven dit den coninck selver in persone mit goeder manieren te kennen. Die coninck heeft mit desen goeden ende doechtliken onderwise mit der stede van Haerlem op dit passe tevreden geweest, ende hebben een ofcoop gemaect van een zomme

353 ende AB.

354 to AB.

355 meeenden AB.

[p. 400v]

van penningen; mit welker zomme si stille gheseten hebben, dair si een acte of cregen mittes conincs handt geteykent. Mer hebben hem altijts gepresenteirt naer uutwisingen haerre privilegien, tot wat tyden dye prince selver in persone te velde toghe, dat si alsdan mit hair bannier ende mit hair poorterie mede te welde comen wouden, naer toebehoren ende ouder ghewonten, ende den grave van den lande te dienen alst betaemde.