Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat die hertoge Maximiliaen in Hollant quam ende hoe dat stedeken van Asperen mit een groten oplope ende seditie van binnen geplaecht wert.
Dat XXIIII capitel.

In den jaer M CCCC ende LXXX en hilden de steden van Leyden, Haerlem ende Amstelredam niet op ende vervolgden seer aen den prince omme een anderen stathouder te hebben, daer alle andere steden van Hollant hem teghen setten ende vervolgden ter contrarie. Soe heeft dan die prince hem dairtoe ghevoecht ende is ghecomen in Hollant omtrent Onser Vrouwen Lychtmisse, ende quam in dye stede van Gorichom,

[p. 378r]

om desen twe partijen te verenighen ende in vreden stellen ende an den Gelressen te bedwinghen die daghelicxs in Hollant quamen, doende veel scaden van roven ende branden. Dye prince binnen Gorichom wesende, sandt een bode tot joncker Otte van Hokelom, dat hij binnen sijnder stede van Hokelom ontfanghen woude sijn cappeteyn mit sine knechten om die stede te bewaren teghens den Ghelressen, dwelck also ghesciet is. Nu so leyt die stede van Asperen opten frontieren ende palen van den lande van Hollant, ende is een ghedeelde heerlickheyt; want dat ene deel van der stede mit dat huys streckende na Hollant toe, behoerde Wessel van Boetselaer, heer Rutgheers zoen van Boetselaer, heer van Asperen, van Langheraeck; ende dese faveerde seer den Hollanders. Dat ander deel van der stede, oeck mit een slot, behoerde Ghijsbert Pieck, Aernt Pieckenzoen; ende dese faveerde den Ghelressen, wanttet den Ghelressen naest gheleghen was.

Des tsjaers hier te voren, als die Ghelressen eerst begonnen op te staen teghens den Hollanders, screef de prince an Wessel van Boetselaer dat hy hem sijn huys ende stede openen wilde, omme den Ghelressen dairuut te resisteren ende weder te staen, na inhout sijnre leenbrieven; want men dat ene deel van der stede mittet slot van der graeflickheit van Hollant te lene hout. Ende indien dat hy dat niet en dede, so woudet dye prince an hem wreken, datter een ander exempel an nemen soude. Doen screef Wessel den prince wederom, dat hy bereyt ware tot allen tiden ende uren wanneer den prince beliefde selver in persone te comen of dat die ghemene stede van Hollant quamen: sijn huys stont open. Mit welcker antwoert dye prince nyet tevreden en was, mer wouden dat hi ontfinge ende sine stede opende denghenen diet hem beliefde dair te senden, oft anders soe woude hi die ghehele heerlicheit van Asperen gheven den maerscalck van Bourgondien. Want hier tevoren hadde Ghijsbert Pyeck mit recht ende mit vonnesse sine helfte van der voorscreven heerlicheit verloren, ende was hem bi sentencie ofghewesen. Nyettemin doir hulp ende bistant sijnre vrienden ende maghen hadde hi dat weder recupereert ende vercreghen van den prince in allen schijn ende manier, alst zijn vader te ghebruken plach, mer hy moste dairvoir betalen M gulden; ende die zomme en was noch op dese tijt niet al betaelt. Als nu die prince ghecomen was tot des sHertoghenbossche om te comen tot Gorichom, soe sant Ghijsbert Pyec sine scout tot Wessel ende dede hem vraghen, indien die prince quame voir die stede van Asperen, oft dat hi screve om die stede openghedaen te worden²⁸⁶, wat sijn opinie ende goetduncken dairvan ware. Doe ontboet hem Wessel weder, dat hi sinen here den prince die stede openen wilde, als hi sculdich ware van doen, naer inhout sijnre leenbriven. Ende als die prince tot Gorichom ghecomen was, ontboet hi hem aldair by hem te comen of zijn ghedeputeerde te senden van zijnre weghen. Doen sandt Wessel sine gedeputeerde daer bi den prince om te tracteren, of die prince soude te vreden willen wesen mit een sekere zomme van penninghen, ende datter ghene knechten binnen der stede en quamen, ende dat hi ende Ghijsbert Pyeck mochten bliven in hoir oude possessien ende besitten, sonder die ghemeenten te beswaren mitten vreemden knechten. Doen gaf die prince Ghijsbert Pyeck saveconduyt ende een vast gheleyde om tot Gorichom te comen ende te besien wat hi verwerven mochte. Ende als hi enen notabelen deputeerden dair gesonnen hadde, hadde dye prince allen den last van desen bevolen den heer van Chantraij, heer Rembolt ende Lambert Millinck. Dese toghen mit omtrent dusent knechten uut Gorichom, ende quamen voir Asperen. Dye prince hadde oeck den poorteren van Asperen bevolen op die verboernisse van alle hoirre privilegien dat zij sine zoudenieren ende knechten innemen souden. Ende dese cappiteynen mit hoeren knechten stonden voir die poorten van der stede omtrent vier oft vijf uren lang, ende dair wert vast tracteert tusschen hemluden ende den poorteren ende mitten twe heren van der stede, dat men se mit vrientscappe inne nemen soude. Ende alle hoer saken ende voernemen quamen tot enen goeden eynde, ende werden rustelick ende vre-

286 de e met verkortingsstreep erboven is vrijwel geheel weggevallen in AB.

[p. 378v]

delick concordeert. Ende onder alle andere articulen so wert mede concludeert ende ghesloten dat Ghijsbert Pieck soude besitten ende hebben die halve heerlycheyt van Asperen ende die heerlicheit van Beest ende van Zulichom voer die somme van XV C ghulden; mer si discordeerden dairin, dat si soe vele knechten op thuys legghen wouden van den Bourgonssen als hi van sijn selfs weghen dairop legghende hadde. Ende dit en woude Ghijsbert Pyeck nyet admitteren noch toelaten, ende liep mit eenen toernigen moede wech, ende liet die clocke cleppen omme die poorters int harnas byeen vergaderen. Ende terstont liepen X oft XII knechten van Claes van Haeften van Ghijsbert huys of om Wessel doot te slaen, ende vervolgden hem so snellicken, dat hy nauwelicken sijn huys ghecrighen konde. Dit anmerkende die poorters vielen terstont an Ghijsberts partije, ende scoten mit allen seer op de Bourgonsse knechten, roepende ende crijtende: 'Laet ons desen Hollanderen wederstaen ende horen hulperen, want ons comen II dusent Ghelressen te baten'; dwelck nochtans also niet en was. Als Wessel dat sach ende hoerde, liet hi dat Bourgonsse heer passeren ende ontfing se op sijn huys; ende de Gelresse mitten poorteren, scoten mit allen seer op hemluden om te impedieren ende beletten dat si op thuys niet comen en souden. Mer ten baten hem niet, want die capeteynen mit horen knechten ghinghen vromelick van den huse in die stede, ende dair geviel een scarpe scermutsinghe tusschen hem beyden, ende sloeghent al doot dat hem gemoete, ende vielen al gelijck voir Ghijsberts Piecken huys, ende bestormden dat. Die poorters liepen om hem te salveren ende bescutten int cloester van den Cruysbroederen, ende bleven dair III of IIII dagen lang, ende lyeten hair kinderen, wiven ende al hoer goet in der knechten handen. Ende die knechten, bysonder van den here van Chantray, spolieerden ende pilgeerden die stede, violerende ende scofferende over de L eerbare maechden ende vrouwen. Ghijsbert Pyeck siende dat hijt niet houden een mochte, veinsde hem te trecken in Ghelrelant om hulp ende bijstant, ende liet alle sijn knechten op thuys in groten periculen ende vresen, want hy en quam niet weder; ende die Bourgonssen assaulleerden ende bestormden dat huys so vreselicken, dat sijt ten lesten machtich worden, ende sloegent al doot dat si dairop vonden; ende twee van desen worpen si te veinsteren uut ende ontfingen se op hair spietsen ende glavien. Ten lesten wert den poorteren consenteert ende gegonnen dat si uuten cloester souden mogen gaen ombescadicht; ende die prior van den convente worde borcht voir C Rinsche Gulden, ende gaffer hem XXV rede. Een luttel tijts hierna quam Ghijsbert Pyeck mit een deel Gelresen, ende verbrande dat dorp van Langheraeck, tot spijt van Wessel; want vrouwe Elburch, Wessels moeder, behoerde dit dorp van Langheraeck toe.