Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat coninc Eduwaert de IIII van Engelant overzee quam tot Calays, en hoe hi ende hertoge Kaerle tsamen ghetoghen zijn om te conquesteren thertoechdom van Normandyen; ende hoe datter een bestant van IX jaeren ordineert wert.
Dat LXXXI capitel.

Coninc Eduwaert van Engelant verhorende dat zijn swager, hertoge Kaerle, van den belegge van Nuys opgebroken was, in zijn landen van Brabant wedergecomen was, heeft hi hem bereit om over te trecken te orlogen opten coninc Lodowijc van Francrijc, ende te conquesteren dat hertoechdom van Normandien, als hi heer Anthonis die bastert tot anderen tijden belooft had. Ende heeft geordineert den hertoge Rijchart van Cloucester, zijn broeder, ende andere princen ende heren, die hi betroude dat lant te bewaren ende te regeren. Ende heeft mit hem genomen hertoge Jan van Clarenze, zijn broeder, hertoge Huytfryt van Excestre ende den hertoge van Zommerzeth mit meer ander grote princen ende heren dair hy voer beducht was, dat daer enige rebellicheit in zijnre absencie after zijn rugge int conincrijc opstaen ende gevallen mochte, ende hem uuten landen houden. Ende alle ding ordineert ende gescict²¹² wesende, is hi mit een groot swaer volc te scepe²¹³ gegaen, ende is ghecomen omtrent Onser Liever Vrouwendach Visitacie tot Calays. Ende vandaen nam hi zijn cours na tlant van Normandien. Hertoge Kaerle verhorende dat die coninck op reyse was ende omtrent tlant van Normandien gecomen was, heeft hi mede een grote scare van volc vergadert, ende is mede getogen int conincrijc van Francrijc. Ende als dese II machtige heren int lant gecomen waren, was die coninc van Francrijc seer beducht, want hi desen II niet wel tot allen einden resisteren ende wederstaen mochte, ende heeft scarpen raet gehouden mit zijn heren ende princen; so zijn dan ambassaten gezonnen van des conincs wegen an den coninc van Engelant ende an den hertoge van Bourgondien om enen pays te ordineren, composeren ende de te onderhouden. Nu so hilt die coninc van Engelant raet mit zijn heren ende princen; ende die hertoge mitten sinen; ende vele vasser onder den heren ende princen de lan-

212 naar C; gesciet AB.

213 scep AB.

[p. 358v]

ghe tijt desen presentacie des conincks Lodowijcs displiceerde ende mishagede, sodat si niet wel accorderen en konden. Doch doir grote cloecheden ende instancie des bastert van Bourbon, ammirael van Francrijc, een wijs heer, die van sconincs wegen van Francrijck den coninc Eduwaert van Enghelant veel scone dingen presenteerde, sodat den pays gemaect was mit voerwaerden ende condicien: dat des conincs van Francrijc jonghe zone, dye namaels trouwen soude des conincks dochter van Enghelant. Ende hyerof worden gemaect goede, vaste, bezegelde briven. Mer alsoe die kinderen noch cleyn waren, soe en quam dair niet of. Voort soude dye coninc Eduwaert hebben voer sine costen een grote zomme van penningen. Ende beyde die coningen vergaderden minlic tot Amiens. Nu so hilt die hertoghe van Bourgondien oec langhen raet, wat hi soude doen, oft hi oec desen pays ende datgheen dat die coninc van Francrijc presenteerde, accepteren ende ontfangen wilde. Ten lesten wert concludeert ende gesloten ende daer wert een bestant van IX jaren lang gemaect ende uutgesproken, opdat dairenbinnen partien hem beraden ende bedencken soude, wat van node wair te gescien in den condicien van den volmaecten payse, die men hierenbinnen tracteren ende uutspreken soude. Dit bestant concludeert ende ghesloten wesende, was dair grote bliscap ende vroechden in den landen van Francrijc ende van hertogen Kaerls landen; men vierde ende triumpheerde, lovende ende danckende Gode van Sijnre gracien ende in allen landen, steden ende plecken worden processien ende feestlicke dagen gehouden, ende elc was verblijt van deser nyewer mare, uutgeseyt enighe heren van den Engelschen, dye niet al te wel te vreden en waren van desen bestande. Dit gesciet wesende, toech die coninck Eduwaert weder over in Engelant, dair dEngelschen seer op murmureerden, want hi hadde groten scat ende exactien van den Engelschen ontfangen. Hertoge Kaerle is oec wederom gekeert, ende quam tot Namen, dair hi alle sijn volc van wapenen bieen vergaderde, om mit heercracht te trecken opten hertoge van Lottringen. Soe sijn dan tot hem gecomen dye hertoge van Zommerzeth, mit meer andere heren uut Engelant, de hier int lant gebleven²¹⁴ waren, om zoudie an den hertoge te verdienen; ende accepteerde se ende ordineert se capeteinen ende hooftluden op sekere zoudien die si ontfangen souden. Hertoge Huytfrijt van Excester, als hy een wijl tijts in desen landen hadde geweest, wert te rade weder over in Enghelant te varen. Ende als hy soude gaen van tene scip int andere, so sijn overmits dye hoge vloeden ende tempeeste van den wateren dye scepen vaneen gescyden, en viel tusschen den twe scepen int water, ende verdranc. Ende dese hertoghe hadde alle sine dagen contrarie gheweest den coninc Eduwaert van Enghelant, heimelic of openbaer; ende hoewel dat si scenen nu in desen tijden goede vrunden te wesen, nochtans en had hi geen goet getru hert ende meninge totten coninc.

214 geblven AB.