Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den oerlogen tusschen hertoge Kaerle van Bourgondien ende die stede van Nuys om biscop Robbrechts willen van Colen.
Dat LIX capitel.

Alle dese voerseyde dingen dus geschiet wesende, anmerckte ende voersach bisscop Robbrecht van Coelen dat dye heeren van Coelen mit horen adherenten sere arbeiden om hem te verdriven uuten bisdom, was hi oec seer naerstich ende sorchvoudich om fautoren ende vrienden te vinden die hem in sijnre noden ende lasten bystaen mochten, als den hertoghe van Beyeren, sinen neve, ende hertoghe Frederic van Beyeren, palentzgrave opten Rijn, sinen broeder, mit meer andere grote princen, vorsten ende heren uut Overlant. Ende bysonder versochte hi an den mogende prince hertoge Kaerle van Bourgondien, sinen neve, dat hi hem assistencie, hulp ende bystant doen wilde tegen sine vianden; ende om dit te bet te mogen vercrighen ende verwerven, heeft hi hem ende alle dat hele Sticht van Colen gestelt onder sine protectie ende bescermenisse, hem nemende ende kyesende tot enen momber ende voecht des gehelen Stichts. Als die hertoge hem verbonden hadde om te defenderen ende bescermen biscop Robbrecht van Coelen, heeft hi sine ambassate gesonnen binnen der stadt van Coelen, dat si hem submitteren ende gheven souden onder subjectie ende gehoersaemheit hoers heren ende biscop, ende dat si hem assistencie, hulp ende bystant doen souden tegen die van Nuys ende andere rebellen. Ende indyen dat si dat niet en daden, hi woude mit heercracht ende volc van wapenen comen ende dwingen se dat te doen. Die Coelschen dit horende, waren sere verwondert ende beducht, ende en wisten wat doen, want si die landen van den prince niet wel ontberen ende derven mochten om hoer comanscaps willen; waerom dat si tot deser tijt ende tot meer andere tiden den prince wijslic ende subtijllic antwoert gaven, ende hilden hem vast dragende, dat hi te vollen haren opset ende meninge niet verstaen en konde. Ende bisonder sant hi enen notabelen ambassaet binnen der stede van Nuys, ende dede hen seggen: 'Ghemerct dat ghi alremeest tegen uwen here ende biscop rebelleert ende opghestaen hebt, dus ten si sake dat ghi u gheeft tot sijnre subjectie ende obediencie, het sal an u eerst mit wapenen versocht werden'; mer si en achten sine dreyghementen niet. Dye keyser Frederic, die der Coelscher partie sustineerde, verhorende dat hertoge Kaerle mit ghewapenderhant comen wilde in den Stichte van Coelen, sant hem enen herault mit eenre inhibytien ende verbot, ende dede hem bidden ende gebieden mit scriften ende mit monde, dat hi hem niet en onderwonde des Stichts saken van Colen, want si nyet en stonden onder sine jurisdictye ende dominacie, mer onder hem, als onder den Heiligen Roemschen Rijck. Die hertoge en achte niet sere op dese inhibytie, ende dede dye van Nuys¹⁸¹ ontseggen, mit allen horen hulperen ende hulpers hulperen; waerom dat dye van Nuys haer stede starck deden maken ende wel versien van allen des hem noot wesen mochte: van vitaelge, provande, van bussen, cruyt ende andere instrumenten. Corts hierna ordineerde die hertoge enen capitein uuten landen van Ghelre, geheten here Dirc van der Horst, mit meer andere capiteinen, die dat oerloge beghinnen souden; ende quamen mit vele soudenieren, te paerde ende te voet, omtrent die stede van Nuys. Die biscop scicte terstont sinen capiteinen daerbi, als die jonge Buck, dergeenre broeder die binnen Nuys gerecht was als voorscreven is. Dese altesamen vergadert wesende, als in den jare M CCCC LXXIIII, in die meyemaent, quamen si omtrent een myle weechs na der stede van Nuys, om alle die wegen ende straten op te graven ende destrueren tusscen Colen ende Nuys, ende maecten grote blochusen ende fortressen in starcke plaetsen, om die van Nuys dairmede te dwingen, ende dat nyemant binnen Nuys trecken en soude. Ende om dit snelliken te volbrengen, vergaerden si alle dye lantluden van den dorpen van Kemp ende Born. Die van Nuys siende dat dat oerloghe anstaende was, vergaerden si oec vele zoudenieren ende vrome strijtber mannen, om hoer stede mede te bewaren, van denwelken dat ene was genoemt joncheer Evert van Witthem, ende quam binnen Nuys gereden mit anderhalf C paerden. Dye van Nuys ghingen te rade, wat si doen souden ende anleggen om hoer vianden te

181 nnys AB.

[p. 345r]

crencken ende ter neder te trecken die dus naerstelic arbeiden tusschen Colen ende Nuys om hem die passage te benemen. Doen sprac daer een ende seyde: 'Ic sal voergaen ende sal se expedieren ende in uwen handen leveren. Dus als ghi een groot vier siet opgaen, so haest u wel gewapent te comen: ghi sult mi daer vinden; ende dan sal ic u voert seggen wat ghi doen sult.' Dese ghesel ghinc int heer ende gaf hem uut voer een arbeyder om een dach huyre te winnen, ende wert mede ontfangen ende wrochte gelijc die ander; ende als hi arbeyde onder die van Born ende si hem vraechden van waen hi ware, seide hi: 'Van Kemp.' Ende als hi bi de van Kemp wrochte, seyde hi dat hi ware van Born. Ende niet lange en bleef hi op een plaetse arbeyende, om te bet hoir manieren te verspien ende te ondersoecken. Merckende dat dye lantbueren des snachts opten velde sliepen ende dat die cappeteynen mit hoer zoudenieren des snachts in een dorp sliepen, ende dat si niet al te starcke wake en hilden, ghinc hi op eenre nacht uut dat heer ende dede die van Nuys een teiken mitten viere; ende terstont togen si uut, wel gewapent, ende quamen bi hem. Doen sprac hi: 'Ic sal u leiden int heer van den zoudenieren, daer si leggen ende slapen; dus weest cloeke, vrome mannen, ende laet den lantbueren in vreden gaen, want als wi die knechten bestriden sullen die lantbueren terstont gaen lopen.' Ende siet, als si int dorp quamen, begonnen si een groot ghecry te maken, ende sloegen mit crachte alle die doeren ende veynsteren van den husen an stucken. Die capiteinen mit horen knechten dit vernemende, scicten hem snelliken int harnas, ende setten hem ter weer; ende alle dye bueren horende tgerucht van den roepen ende tslaene liepen wech. Ende daer gheviel enen harden scermutsinge ende sloegen malcanderen mit allen seer. Ende ten lesten worden here Dirc van der Horst mitten jongen Buck sere gewont, ende gaven hem gevangen; ende dair blever mit allen veel verslagen ende sere gewont. Ende de van Nuys destrueerden ende braken haer bolwercken ende fortressen, ende quamen mit alle die ghevangen, mit enen groten roof, zege ende victorie binnen Nuys, lovende ende danckende God ende den groten heer ende maerscalc Sinte Quirijn.