Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den groten strijt die die grave van Charloys⁸² hadde tegen den coninc van Vrancrijck tot Montlehery.
Dat XLIII capitel.

In den jare M CCCC LXV vergaderde die edele grave Kaerle van Charloys vele graven, baroenen, ridderen ende edelen, om te versoeken den coninc Lodewijc van Vrancrijc om sonderlinge saken hem daertoe porrende. Ende doir sekere actyen die hi opten coninc te seggen hadde, hadde hem dieselve grave van Charloys verbonden ende grote aliancie gemaect mitten hertoge van Berry, des conincs broeder, ende mit meer andere van den oppersten heren ende princen van der cronen. Doen bereiden hem alle die heren ende princen om mit machte in Vrancrijc te reisen, als grave Lodewijc van Simpol, dye te wive hadde des hertogen dochter van Savoyen, der coninginne van Vrancrijcs suster mit sijn III sonen, als grave Jan van Merle, grave Pieter van Bryenen ende dye grave van Rossi; ende here Adolph van Cleve, here van Ravenstein; here Anthonis, die bastert, dat een cloec onversaecht man ter wapen was, ende meer andere vrome stoute mannen van oerlogen. Ende als alle dingen bereit waren, sat die grave van Charloys op, ende nam oerlof an sinen vader, die hem int sceiden gebenedide als Ysaac sinen soen Jacob, ende ordineerde sijn heer in IIII battaelgen. Den eersten leide die grave van Simpol mit sijn III sonen; den anderden die

82 Carloys AB.

[p. 306r]

here van Ravenstein; den III, die bastert van Bourgondien; ende den IIII hi selver; ende ordineerde den maerscalc van Bourgondien mit een groot garnisoen op die frontieren van den landen van Bourgondien, om oft noot ware hem hulp te doen. Dye grave is mit allen desen volke van wapenen getogen in Vrancrijc, boven Parijs, in een dorp genoemt Montlehery, daer hi sijn tenten op sloech, verwachtende aldaer den hertoge van Berry, des conincs broeder, mit meer andere heren van der cronen, als hertoge Jan van Calabren, coninc Reyniers soen van Sicilien, hertoghe Franchoys van Bartangen ende hertoge Jan van Bourbon. Dese IIII waren des graven vrienden, ende was om horentwille daer ghecomen, ende verbeide henluden, menende dat die coninc van sijnre coemste niet vernomen en hadde, ende dat hi noch veer van hem ware. Die coninc hadde dit scyer vernomen, ende quam mit groter macht van volck onder nacht ende dach onversienlic, ende meende den grave van Charloys te overvallen, eer dat hem die heren voorscreven te hulp quamen, ende sette sine tenten an die luchter side van datselve dorp, op enen groten hogen platten berge, dat men hem niet lichtelic overvallen en mochten dan mit groter sorgen ende bloetstortinge. Ende terstont ordineerde hi sijn volc in battaelgen om den grave wredelic te bevechten, hebbende wel III man tegen een; ende die edele ende vrome grave Kaerle van Charloys siende des conincs bannieren ontwonden ende bereit wesende om te striden, stont onversaecht ende met groten betrouwen die victorie ende triumphe van den stride te hebben, ende diergeliken hoepte dye coninc mede. Die grave overleide wijselic dat so wanneer den strijt begonnen ware, dat die Franchoysen hem mochten comen bestriden van achteren doir sekere passagen ende wegen van dat voorscreven dorp; waeromme doer raet der doirsochter oerlochsmannen hi een deel vrome archyers ende wapentuers sende, ende dedet dorp⁸³ an brande steken ende die passage wel besetten. In den eersten dan so scoten dese II battaelgen also vreseliken op malcanderen mit serpentinen ende andere instrumenten, dat wel III uren lanc duerde eer si an malcanderen quamen, daer veel volcs an beiden siden doot bleef. Ten lesten spraken die heren totten⁸⁴ grave wel koenliken, als si sagen dat die coninc hen niet naerder en quam: 'Laet ons in de name ons Heren den Fransoysen vromeliken angaen om te sien wat hoir meninge is.' Doen beval hen die grave God ende Sinen lieve Moeder ende ghingen stouteliken den Franzoysen an. Dair geviel enen langen bitteren strijt, ende sloegen malcanderen so vreseliken, dat die aerde daerof beefde; daer die grave van Charloys sine groetmoedicheit ende koenheit vromelic toende, want hi hem dicwils mit weinich volcs onder den Franchoysen stac, doerslaende ende doerbrekende die battaelgen sijnre vianden. In desen stride wert hi twemael gevangen: eens van Gaufrijt van Sint Belijn, ende eens van Gilbert Grassay, daer hi hem so vromelic hadde, dat hi overmits sine heren hem daerdoer sloech ende ontquam. Nochtans onfing hi dair ene sorchlike wonde bi sinen kele, hoewel si niet groot en was. Dit siende twe cappeteinen van den Bourgondyoens, riepen mit luder stemmen doer theer: 'Laet ons vlyen, want ons prince is gevangen of geslagen', ende bestonden te vlien, ende meer mit hem. Die grave dit horende, haeste hem dat vliende heer te doen keren, ende troeste se mit scone woerden, dat si weder keren wilden ende hem bi staen; ende en hadde dit gerucht int heer niet gecomen, si souden sonder twifel den coninc gevangen hebben; want die grave van Cenomanien ende dye grave van Montalbaen waren met VI C glavien uuten velde gevlucht, ende lieten den coninc in groten perikel; waeromme dat die Scotten die bi den coninc waren ende bewaerden hem, brochten ende geleiden op tcasteel van Lehery. Ende aldus so behilt die grave dat velt mit groter victorien. Desen strijt gesciede des dages na der Apostelen Sceidingen dach. Dit gedaen sijnde, bleef die grave noch leggende in sijn stacie ende parc, ordinerende sine bataelgen, of die coninc onversiens hem hadde willen bevechten. Dye coninc dit merckende, was sere perplex, niet wetende hoe hi mit eren uuten velde comen soude, ende quam van den casteel, ordinerende sijn volc in goeder ordinancien, ende began weder mit bussen te scyeten, daer veel volcs an beiden siden doot gescoten wert, ende bisonder die here van Lalleing, mit meer andere; ende

83 dorp AB.

84 toten AB.

[p. 306v]

dit duerde ten avont toe. Ende als die coninc sijn open sach ende tijt hadde, nam hi haesteliken die vlucht ende quam mit al sijn volc binnen Parijs, afterlatende alle sine bussen, artelrien ende andere instrumenten van oerloge. Mer de grave van Charloys was altijt beducht dat die coninc binnen Parijs gereyst was om ander volc van wapenen te vergaderen, ende bleef daeromme leggen noch III dagen lanc mit ontwonden bannieren, houdende scarpe wake ende sijn volc in goeder ordinancien, bi avonturen oft die coninc weder gecomen hadde hem bevechten. Ende hi dede tot sinen costen alle die doden begraven, also wel sijnre vianden als der sijnre.

Op dese tijt baerde een vrouken een soen, ende dede dat kint noemen opter fonten Kaerle, tot eenre ewige memorie van der victorie. Ende die grave begaefde dat kint ende sine ouders mit costelike gaven. Ten lesten brac die grave op, ende quam in een dorp genoemt Thates, daer hij den anderen princen verwachtede; ende want si noch III dachvaerden van hem waren, reisde hi tegen den nacht tot Estampus, dat sinen vader den hertoge toebehoerde. Ende die burgers ontfingen ende presenteerden hem die slotelen van der stede ende van den castele, daer hi vele costlike cleinoden ende chyerheden op vant, toehorende den coninc.