Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe die Vriesen anderwerf rebelleerden ende weder tot onderdanicheit worden ghebrocht.
Dat LI capitel.

Des tsjaers daeran, van XCIX, bestonden die Vriesen weder te rebelleren, ende en wouden dat tractaet van den payse niet onderhouden, mer verdreven die officijers de daer waren geordineert, ende setteden hem weder tegen hertoge Aelbrecht ende den grave van Oestervant, sinen zone. Ende hebben seer ghearbeit om die stede van Staveren weder te hebben, ende maecten mit allen starck dat dorp van Molkenhusen, dat nu Molcweer hiet, daer opslaende een starc bolwerck, ende besetten dat mit vrome wapentuers tegen dye van Staveren, de volstandich int gelove ende tractaet van den payse tegen haren here hertoghe Aelbrecht bliven wouden. Andere van den Oest-Vriesen hadden met macht ombeleghen die stede van Dockem, opdat si den Hollanderen daeruut souden mogen verdriven. Als dit rumoir van deser rebellicheit der Vriesen hertoge Aelbrecht vernam, heeft hi van stonden an doen vergaderen een groot machtich heer van volck uut Henegouwen, Hollant, Zeelant ende Engelant, ende heeft al dyt volc gesonden mit hertoge Willem, grave van Oestervant, ende heer Jan van Beyeren, elec van Ludic, sine sonen; heer Jan van Arkel; here Aernt van Egmont ende Yselsteyn; heer Phillips, burchgrave van Leyden, heer van Wassenaer; joncheer Walraven van Bredenroede; heer Floris van Alkemade; heer Gerrit Boel van Heemskerc, mit meer andere heren, ridderen ende sciltknechten. Alle dese voergenoemde princen ende heren sijn omtrent Meijedach int jaer M III C XCIX tot Amsterdam te schepe gegaen, ende sijn gecomen in Oest-Vrieslant tot Staveren. Ende gingen binnen Staveren mit trompetten ende mit groten gelude, ende bleven daerin leggen omtrent VI weken lang. Ende als dit die Vriesen hadden verhoert, worden si mit groter anxt ende vrese bevanghen, ende quamen oetmoedeliken totten grave van Oestervant, begerende genade, doende weder den grave in den name van sinen vader enen eet, belovende ende swerende hem voirtan getrouwe ende subjecte dienres ende ondersaten te bliven. Daernae sijn dese voerseide princen ende heren gepasseert over een water geheten Op tWat, ende voeren also van Staveren met scepen ende scuten ende quamen tot Sesbierim; ende voeren noch van dien avont tot Bolswerden, daer si hem dien nacht nederslogen, etende ende drinckende, ende rusten hem daer. In dyeselver nacht isser een twist opgestaen tuschen here Floris van Alkemade, ridder, ende heer Gerrit Boel van Heemskerke, ridder. Ende heer Floris stac den voerseiden heer Gerrit een wonde in sijn voerhoeft, in presentie van alle dye grote heren. Niettemin, om te verhoeden alle quaet datter uut comen mochte, worde dese twe in der selver nacht verenicht, overmits tusschenspreken ende middele der heren voerseit; want op dese tijt was daer een edel Vriese, geheten heer Gerrit Kamminc, ridder. Dese hadde den princen al heimelic geopenbaert dat die Vriesen souden comen in denselven nacht, ende beleggen die Hollanders, ende wouden se dootslaen, dat welc also is gheschiet. Want een ure voer den daghe quamen dye Vriesen met groter macht, mit vreselicken gelude, ende sloegen mit allen seer op die Hollanders. Daertegen quam die hertoge Willem ende hertoghe Jan zijn broeder, mit alle haer macht, ende stelden haer volc in goeder ordinantien, ende quamen die Vriesen tegemoet mit vromen, onversaechden moede. Ende die zonne nauwelic opgegaen wesende, sijn si tegen malcanderen stouteliken ingetreden. Ende daer wort mit allen seer gevochten. Dair bleven uutermaten veel Vriesen doot ende geslegen, ende dander sijn doer broken ende poelen ende andere onwegen wechgelopen. Dye grave van Oestervant is terstont opghebroken, ende quam van dien daghe mit alle sijn heer tot Dockinghen, ende voersach dye stede mit vitaelge ende nijewe vrome wapentuers, voer alle anvechtinghe der Vriesen, die daer omtrent gelegen waren. Daerna

[p. 237r]

twe daghen is die grave ghetoghen mit alle sijn macht tot Luyne, ende lach daer V weken lanc, verwachtende alle dat hem van den rebellen Vriesen opcomen mochte. Ende daerentusschen sijn vele van den Vriesen gecomen, begerende ghenade, ende sijn overmits middele van payse hem weder swerende hout ende trou te wesen, versoent ende verenicht gheworden. Ende vele dorpen die hem niet onderdanich wesen en wouden, dede hi dat vier insteken ende verbarnen, ende nam enen groten roef van hen, mit vele ghevangen. Daerenboven sijn gecomen die van Groeningen, ghevende hem ende alle haer goet tot onderdanicheyt des graven van Oestervant in den name sijns vaders, hertoge Aelbrecht, ende si hulden ende namen hem tot enen rechten warachtighen here; dat si nochtans niet lange en hilden, want die wile dat die grave daer noch in Vrieslant was, hebben si hem verenicht ende verbonden mit meer ander Vriesen, ende leyden lagen, dat si den grave mit al sijn heer mochten ter neder trecken ende doot slaen. Want sy sijn ghecomen, op een tijt bieen vergadert wesende, ende quamen mit groter macht op een water dat tusschen hem ende dat Hollantse heer leggende was, ende bestonden dat water te vollen ende te dammen mit hoy, stroe ende aerde, om daerover te gaen. Mer terstont waren dye Hollanders daer bi an dander syde mit die Engelschen, behinderende ende benemende dye wech, dat si nyet over comen en mochten. Ende daer geviel een grote scermutsinge. Doen was daer een vroem cloeck Engelsman, ghenoemt Pantherus, die mitten Enghelsen ende Hollanders vreselicken teghen die Vriesen inghevallen is; ende dair wort sere ghevochten. Mer die Vriesen namen terstont die vlucht, ende liepen wech, uutgeseyt X, die daer ghesleghen worden. Daernae heeft die grave van Ostervant geordineert here Floris van Alkemade, ridder, te wesen cappetein ende hooftman in Vrieslant; ende hi sette here Gherrit van Egmondt, ridder, heere van Wateringhen, des heeren van Egmonts broeder, te wesen casteleyn in die stede van Staveren, ende quam doe weder over mit groten zeghe ende love. In ditselve jaer, doen reysde here Jan van Bredenroede, ridder, in Hyerlant in Sinte Patricius Veghevier, daer hi alle die XL dagen van der Vasten in was, ende quam weder daerna op Sinte Olofs dach. Dese dede maken ende fonderen in die Santpoert een capelle, die hij dede wyen ende consacreren in der eren Goeds ende Sinte Patricius. Hi hadde een huysvrouwe gheheten Johanna, ende was here Willems dochter van Abcoude; dyewelcke doer informacie ende⁴⁸⁰ ingeven van haren man drie jaren daerna die werelt ghelaten heeft, ende ghing in der vrouwencloester tot Wijck te Duersteden. Ende here Jan voerseyt begaf mede die werelt, ende worde een convaers totten Carthuysers, buten Uutrecht; ende die heerlicheyt quam op joncheer Walraven, sinen broeder.

480 en AB.