Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe die biscop Gwije in Vrancrijc tot dat concilie tooch, ende hoe dat casteel van Vollenhoe van den Vriesen anghevochten worde.
Dat V capitel.

In den jaer Ons Heren M III C XI, soe was biscop Ghwije in meninge te doen maken in Stalingweerf een casteel om die rebellige Vriesen daermede te dwingen, ende sochte enen vasten gront om wel te fonderen dit casteel. Ende want die biscop op de tijt ontboden worde van den paeus Clemens die Vijfte, om te comen te concilium dat men te Viennen in Vrancrijc houdende was, waerom die biscop dat casteel op die tijt ongemaect liet staen. Die paeus Clemens die V heft desen biscop mit alre eerwaerdicheit minlike ontfangen, ende woude hem doer begeerte des conincs Phillips van Vrancrijc versien hebben ende gegeven den roden hoet, ende woude hem cardinael maken. Mer die biscop dancte den paeus uutermaten seer, ende weigerde alsulken groten digniteyt ende prelatuerscap an te nemen, ende woude liever bliven alle zijn leven lang een oetmoedich biscop van Uutrecht. Die coninc Phillips van Vrancric anmerkende de grote oetmoedicheit des eerwaerdigen biscops, heeft hem gegeven uut zijnre jaerlix conincliker camer V C ponden Parazijs, opdat hi voertan mitten bant der ewiger vrientscappen an hem verbonden ware. Dat concilium gedaen wesende, is biscop Gwije van Uutrecht mitten coninc getogen te Pontesore, opdat die coninc aldaer den twist ende dat oorloghe³⁶⁶ soenen ende verenigen soude tusscen den grave van Hollant ende den grave van Vlaenderen. Als dit aldus gesciede, isser een rumoer int lant van Vrieslant gecomen, als dat biscop Gwije van Uutrecht oflivich geworden was, waerom de Vriesen van Stellingwerf vergaderden alle dat volc dat in hoer lant geseten was, ende quamen ende beleyden crachteliken dat slot te Vollenhoe; ende mit scieten ende slingeren bestormden si dagelixs dat casteel mit groten assaulte ende anvechtingen, omdat die biscop hem onderwonden hadde een casteel te tymmeren in hoer lant, om hemluden daermede te dwinghen van haer onghehoersamheit. Die borchsaten, dye wel bewaert waren van al dat hem van node was, wederstonden vromelycken der Vriesen anstormen, die si mittet scieten van den bogen ende mettet

366 oorlohe AB.

[p. 196v]

werpen van den stenen crachtelicken uut dat voerburchte verdreven, waerom die Vriesen dede maken een alten groten hogen werck van drie stagen hoech, dat si wel besetten mit cloucke vrome wapentuers, opdat si uut die overste staegen werpen mochten mit keselstenen; uut dat middelste mit scerpen gescutten, ende van den ondersten myt grote scarpe bilen ende haexen. Dyt grote werck was buten becleet mit ossenhuden, om te verdragen den brant des viers, ende beneden wast ombetuynt ende besingelt mit horden ende risen, voer des rams ende andere instrumenten anstoten. Die Vriesen dreven dit vreselike werck an dat casteel harde manliken, op vijf voeten na, ende arbeiden mit alle haer macht om den hoechsten torne ter neder te vellen ende den scutters van der muren te verdriven, opdat si alsoe sonder scade comen mochten in des casteels starcten ende wijchusen. Harman, dye proest der kerken van Deventer vernemende sijns broeders noot ende den last daer hi in was, is haesteliken gereyst in Vrancrijc, ende boetscapte den biscop Gwije den vreseliken anxst van sine borchsaten, die op Vollenhoe van den Vriesen swaerlic beseten waren. Ende sonder merren nam dye biscop oerlof an den coninc van Vrancijc, ende quam in Hollant; ende gheboet heervaert, ende vergaederde veel scepen; ende hy voer over in Vrieslant. Die borchsaten siende van den oppersten toorne, saghen comen veel scepen, mit een groot heer van volck van wapenen, verstonden dat dye biscop quam uut Hollant om hemluden ende dat slot te ontsetten; waerom die burchsaten deden vollen ende toemaken een tonneken mit vlas ende stoppelen mit speck, olije, pick, salpeter ende swavel dat si al vaste bonden mit ijseren banden ende haken. Dit tonneken ontsteken wesende met een onlesschelic vier, hebben si clouckelicken gheworpen van den toorne op die staetse van twerc dat vaste bi hem stont. Ende die wint bestont te wackeren, ende wayede lichteliken, ende spreide dat vier an die balcken ende posten van dye opperste staeghe, ende quam soe voert nederwaert, dattet al verbrande datter was, ende noch vijftich Vriesen daertoe, dat mens niet gelesschen en konde. Dye andere Vriesen, die die hetten des barnende viers niet langer verdragen en mochten, vielen haesteliken van den barnende wercke, ende braken armen ende benen, ende sijn also nauwelic mit groten anxste den bitteren doot ontgaen. Harman, die casteleyn, dye nyet traech en was, dede die poorten open doen. Mit blasenden hoornen ende vreseliken ghelude, mit cloucke ende vrome wapentuers, is hy die Vriesen nagevolcht, ende heefter scoffierliken in den velde al lopende vijfhondert versleghen, ende is weder opt casteel met groten zeghe ende love ghekeert. Ende dit ghesciet wesende, quam dat Hollantse heer an, ende versaemde hem met des biscops heer. Here Floris, domproest der kercken van Uutrecht, ende heer Jan van Arkel, ridder des biscops opperste raden, ende heere Dirck die goedertieren van Bredenrode, ende here Claes van Putten, baroenen ende raden des graefs van Hollant, als haer tenten ende pauweljoenen opgerecht waren, hilden si alle daghe heimelicken raet, hoe si tegen den Vriesen eenen sekeren strijt souden mogen vechten. Ende daer wort overgedragen ende gesloten ende bi enen heraut ghekondicht dat elc hem rede soude maken om in Vrieslant te trecken, ende dye naeste dorpen te beroven ende te branden. Mer die hope van deser reise worde te nyete, want in der nacht daeran quam also groten tempeest in der luchte van winde, ende daer viel soe groten water, ende dat weder stormde so gruwelic, dat alle die tenten ende pauweljonen scoerden ende braken, nu hier, nu daer, sodat dye moedigen kempen ende wapentuers sere vermoeyt worden van den onghetemperden weer. Des anderen daghes, als dye sonne was opgegaen ende ten halven dage toe was ghecomen, saghen dye heren wel, dat men die weghen ende tlant niet ghebruken en mochten te ghaen, om dat grote waters willen datter ghevallen was, ende dat sij in Vrieslant niet comen en mochten om den toecomenden winter, hebben si gheboden dat men terstont die tenten soude opbreken

[p. 197r]

ende te scepe te ghaen, ende weder thuys te varen. Ende als dat heer te scepe was gegaen ende hoer anckeren opghetogen hadden, ende waren van den oever een weynich gevaren, so quam dat ghemeen volc van Vrieslant, ende begeerden paijs ende vrede, ende beloefden grote beteringe te doen, stellende daervoer borgen in der gyselinge; mer die gegijselt waren, lyet men gaen; van welke onversiende gelucke si seer blide waren, ende sijn haesteliken weder na Vrieslant³⁶⁷ gekeert, ende dancten God, houdende grote feeste mit vrolicheit.

367 vriestant AB.