Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den wrake, die om des graven doot worde gedaen.
Dat XXVI capitel.

Alle dese dingen dus clageliken ghescyet wesende, so zijn die verraders alleghader uut die landen getogen. Here Harman van Woerden is in vreemde landen gereist, ende heeft hyer ende daer toevlucht genomen om hem te bergen, ende wort verdreven uut alle sine goeden, ende lach ballings lants, sijn leven eindende in groter armoeden ende onsalicheit. Ende here Gijsbrecht van Aemstel, de van here Gerrit bedrogen ende verleyt was, ende was een out, simpel man, worde van sine vrienden in vreemden landen onthouden, totdat hi starf. Ende alle sine goeden worden hem benomen, ende hi wert uut Hollant verdreven. Alle tlant was in roere binnen steden ende daer buten, en quamen voert huis te Cronenburch, also Gherrit van Velsen daerop was; mer si hilden hem also stille ende also ledich, recht of hi daer niet op geweest en hadde. Dese moort ende ondaet wert gescreven an veel heren ende vorsten, die grave Floris magen waren, ende zonderlinge an grave Jan van Avennes van Henegouwen, ende Jan zijn soen, dat si haestelic quamen ende beleiden Cronenburch mede. Dit huis wert starckelic beleghen, ende daer worden voer gerecht vele diverse instrumenten omt huis mede te winnen. Als dye here van Cuyc dit vernam, dat Gerrit van Velsen aldus belegen was, so was hi daer mede beleghen; also hyt begin ende tinset van deser sake ende verraderye wel wiste, screef hi an den grave van Cleve, dye mede voer Cronenburch ghecomen was, ende bat hem vriendelic dat hi daer to helpen woude, dat diegeen, de opten huse waren, hoer lijf mochten behouden. Die grave van Cleve screef den here van Cuyc weder, dat hit beste daerin doen soude, ende dede hierom van sinen volke meer bi hem comen dan hi had, opdat hi de opten huse waren te bet hoer lijf versekeren mochte; want hi onderwant hem de saken voer den huse veel, ende men lietet hem gehengen, recht of hi hooftman daer geweest had. De mare quam onder den volke, hoe dat de grave van Cleve den moerdenaers hoer lijf soude willen behouden ende dat bedadingen. Here Loef van Cleve, zijn broeder, de daer met hem was, vernam dit, ende sach hoe qualiken dat gemeen volc dit namen, ende hoe ontstelt si daerom worden, quam haestelic totten grave zijn broeder

[p. 184r]

ende versprac³¹⁸ hem sere, ende seide: 'Lieve broeder, wildi u onteren, dat ghi mit deser saken voertvaren soudt willen of ghijts machte hadt. Ic segt u voerwaer, ist dat gyt u onderwint dese moordenaers te live te houden, wi worden daerom van desen volke in stucken geslagen; ende wes wi anders beginnen of voertkeren willen, dan dat wi die luden van den huse helpen winnen ende laten de steden van Hollant ende van Zeelant daermede begaen ende die over rechten, so doen wi quaet, ende en verwinnen oeck der scanden nijmmermeer; want wi waren dan beter thuys gebleven.' Die grave van Cleve sach wel an den gelate van den volke, dattet hem niet begonnen en dochte, ende liet of dat hi voer hadde te doen, ende besette hem mitten volcke thuys te beclimmen ende te bestormen ende wonnent, ende die daerop waren worden alle seker geleit. Doe dese luden ende verraders aldus van den huse genomen ende gevangen worden, quam een gerucht onder den Kenemers dat die grave van Cleve noch ijmmer van sine was Gerrit van Velsen ende sine mede gesellen te lieve te houden; hierom liepen die Kenemers in den wapen, ende riepen: 'Waer yement so koene, wie hi waer, dye die moordenaren wechvoren oft hoer lijf behouden woude, de soude dye eerste wesen dye daerom sterven soude.' Als dyt gerucht ende geroep aldus onder desen volcke was, souden si ghestilt worden, dye grave van Cleve most hem die moerdeners leveren, als hi dede. Daer nam men Gerrit van Velsen ende dede hem seggen voer al den gemenen volcke alle den toecoemst van deser verraderie ende jammerlixs doots. Die van Dordrecht hadden Huge van Baerlant; dye Kenemers hadden Willem van Teylingen, ende noch II ander; dye van Delft hadden Willem van Saenden; die van Haerlem hadden Aernt van Benscoop; die grave van Cleve hadde Gerrit van Craienhorst mit noch IIII; ende dese gevangen werden al onthoeft ende op rader geset. Die van Leyden hadden Gerrit van Velsen. Desen heren Gerrit worden grote sware pinen angedaen boven enich ander, want hi wert al levende ende naect in enen tonne gesloten, die mit scarpen nagelen ende spikeren vol geslagen was, ende worde also alle die stede van Leyden doer, over alle die straten gerolt; ende nae vele andere sware pinen wort hi al levende op een rat geset ende onthoeft. Ende alle dat hem ten negende lede anginc, wort op raden gheset ende gedoot; ende vele worter uuten lande verdreven ende verjaecht. Dye Hollanders hebben dat huys te Cronenburch ter neder geworpen ende ter aerden toe geslecht, ende togen voert om dat huis te Muden te winnen ende te verwoesten; mer daer en vonden si niement op, want si alle voer vlucht waren geworden. Welke huis bevolen wort te bewaren Dirck van Haerlem, dye daerop bleef leggen van des lants wegen. Onlange tijt na desen maecten die gemeen steden van Hol-

318 aldus C; vespraken AB.

[p. 184v]

lant mitten ridderen ende schiltknapen een verbant, ende loofden malcanderen mit starcken loftenissen die si samentlic besegelden, dat si van sulken ondaet ende moort, als an horen rechten lantshere gedaen waer, nijmmermeer zoen ofnemen en souden, mer altoes wrake daerom doen, ende uuten lande verdriven alle diegene die dien van Aemstel, van Woerden ende van Velsen blode waren, also dat hyerom niement in den lande van Hollant en bleef, die van hoerre wapen waren; ende daer bleef menich man te landewart over huisman sitten ende gaf scot ende bottinge, omdat hi niet liden en dorste dat hy dien van Aemstel of Woorden of van Velsen toebehoerde of daerof gecomen waert; ende also bleef zijn edeldom verloren. Ende alle die edelen die in Hollant waren, ende desen III verraders toebehoerden, mosten hoer wapen nederleggen ende dye nyet meer voeren. Aldus zijn dese wapenen tot nochtoe yemens verboden te voeren.