Hier beghint dye XVII divisie, ende heeft XV capitelen.
Pausen.
Anno M II C ende XXVII.
Dat eerste capitel.
Paeus Gregorius.
Gregorius dye IX was dye C LXXXVII paeus, uut Campanien, ende sat XIIII jaer ende III maenden. Hi was sere naerstich den keiser te vermanen dat hi die cruysvaert annemen soude, die hi sinen voersaet beloeft hadde te doen; waerom die keiser hem stelde op de weghe, ende quam tot Brundusium. Ende daer een luttel geweest hebbende, veinsde hi hem siec te wesen, ende toech weder in Sicilien. Ende daerentusschen quam die lantgrave van Hessen mit ontallic veel volc tot Brundusien, om in dat Heylige Lant te trecken; die daer corts oflivich worde. Die keiser dit vernemende, quam haesteliken tot Brundusien, ende nam alle des lantgraven scat ende cleinoden; waeromme die paeus den ban die Innocencius op hem gegeven hadde, beswaerde, mer die keiser en achtes niet, ende vervolchde den paeus ende cardinalen seer, om dat concilie te beletten dat die paeus geordineert hadde; ende dode vele van den cardinalen, waerom die paeus sijn opset laten moste, ende starf van rouwen int jaer M II C ende XLI.
Item. In dese tijt was so groten storm van winde ende so groten opwater, datter in Vrieslant verdrencten over die C dusent menschen. Ende dit was een plage van eenre onwaerdicheit, die den Heiligen Sacrament van enen kempe ende ruterman gedaen ende gheschiet was, als Onse Vrouwe na openbaerde; ende daer die Ostie oft dat Heilighe Sacramente ghevallen was, op dye selver plaetse wert een kercke getijmmert; ende dye vloet liet doe of te vloyen.
Item. In den jare M II C ende XXXII wast also couden winter, datter vele bomen ende vruchten uutvroren ende verdorden.
Item. In den jare M II C ende XXXIIII was in Pittou also groten honger onder den menschen, dat si die groene cruden aten opten velden; ende daernae volgede so groten sterft, dat bi tiden hondert arme menschen in een kuyle begraven worden.
Item. Lijflant, een lantscap gelegen tusschen Pruchen ende Ruschen, wert gewonnen van den Duitschen heren; ende waren noch ongelovige luden, ende worden gebrocht totten heiligen kersten gelove, in welke lande die Duitsche heren hem seer verbreiden ende deden daerin maken vele scone biscoplike kercken, ende zijn op dese tijt een grote voer batthaelge ende voerscutte van gehele Oestlant tegens den Ruysschen ende Moschouwers, daer si dagelicxs vele oerlogen ende striden tegens hebben, ende dat heilige kersten gelove vromeliken bescermen mit lijf ende goet. In desen tiden was een Jode in Spangen de een steenrootse dede ter neder breken om sinen wijngaertshof groter te maken, daer hi int graven van den berge een boeck vant, hebbende houten bladen, daer in gescreven was mit drierleij sprake, Hebreeus, Griecx ende Latijn: Cristus die Gods Zoen sal geboren werden van der Maget Maria,