Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Keyseren.

Anno VI C ende LXXXVII.

Justiniaen, des voerscreven Constantijns die IIII soen, wert keyser ende regeerde int eerste X jaer, want hi II werf keyser geweest is. Hi was een voersichtich ende wijs man, ende gaf den armen milde aelmissen, ende maecte vele goede wetten ende loyen. Nochtans heeft hi hem daerin ontgaen, dat hi alsulke decreten ende statuten als sijn vader int Concilium van Constantinopel gemaect ende ordineert hadde mitten paeus Agathom, casseren ende te niet brengen woude; waerom dat hi den edelen ende burgeren hatich gheworden is. Ende een edel ende machtich man van der stat, Leoncius geheten, mitten burgeren hebben hem gevangen genomen ende sijn nose ofgesneden ende in der ellenden gesent, tot Chersonen. Doe geschiede grote turbacy in der Heyliger Kercken van den ketters; want als gewelt geschiet in den oversten princen, so vermenighen die quade werckers; wantter niement en is die se corrigeert van hoer bose wercken. Ende dit heeft die Heylige Kercke dicke besocht.

[p. 52v]

Int leste jaer des keysers voerscreven hebben die Sarracenen dat conincrijc van Granaten ingenomen, ende was int jaer ons Heren VI C ende XCVII, ende hebben dat beseten omtrent VIII C jaer, tot men screef M CCCC ende XC, doen Fernant coninck van Arogon ende Elizabeth coninginne van Spangen dat weder conquesteeren ende wonnen. Diergheliken wonnen die heydenen doe mede gheheel Affriken, ende vele kersten ghedoot ende verdreven; ende besittent noch, tot opten dach van huden, dat sere te beclagen is, overmits dat die kersten princen eylacien meer soecken haer eygen profiten, dan dat heylige kersten gelove te vermeren.

Anno VI C XCVII.

Leo die II, of Leoncius, een hoech geboertich²²⁰ man van Constantinopel, heeft dat keyserrijck angenomen als Justiniaen in der ellenden gesonnen was, ende besat dat III jaer lanc. Hi sandt een vroem cappetein mit veel volcs van wapenen in Affriken, om die Saracenen daeruut te verdriven, mer als hi sach dat hijts tegen den ongelovigen niet houden en mochte, is hi wederom tot Constantinopel getogen bi den keysers, om meer volcs te vergaderen. Hier en binnen heeft dat heer datter in Affriken gebleven was tot enen keyser opgeworpen geheten Tyberius, ende dese is mit alle dat volc tot Constantinopel gecomen, ende heeft den keyser Leo gevangen genomen ende sijn nose of gesneden, ende heeften ghesonnen in der ellenden. Aldus is hem gedaen, als hi een ander gedaen hadde.

220 geboertick AB.

Anno VII C.

Tiberius die III was keyser VII jaer, ende was een van den edelsten van Constantinopelem. Dese verdreef uuter stat Phillippicum, Nicephoorts soen, die hem gonstich geweest was om keyser te worden, ende nam oec op te doden den verdreven keyser Justiniaen. Dit vernemende Justiniaen, is getogen totten coninc van Hongerien, Trebellius genoemt, ende mit sijnre hulp heeft hi Tiberium²²¹ verjaecht ende verdreven, ende is anderwerf keyser gheworden.

Op dese tijt worden gesien II cometen in den hemel in die maent van januario, XV dagen lanck; van welcke die een ghinc des smargens voer die sonne, ende die ander volchde die sonne des avonts. Ende hierna quam tot Constantinopel een also groten pestilenci, datter binnen der stat storven boven die III C M menschen. Die sake des pestilency was dat belegge der Saracenen, die III jaer lanc voer die stadt lagen. Want nadat se Carolus Marteel uut Walslant ende Spangen verdreven hadden, hebben si alle hoer indignacie ende wreetheit willen keren op die stadt; want si wel boven III C M ende LX M vromer mannen verloren hadden in die striden ende oerlogen.

221 aldus C; Philippicum AB.

Anno VII C VII.

Justiniaen die keyser voerscreven, als hij sine vianden verdreven ende eens deels gedoot hadde ende sijn leet gewroken, ontboet hi bi hem te comen den paeus Constantijn, dwelck hi dede, ende wert mit groter feesten ende reverencien ontfangen, ende die keyser is hem te voeten gevallen, ende sine voeten gecust. Ende des sonnendages in der missen gaf hi den keyser verghiffenisse van sine sonden, ende dat waerde Heylighe Sacrament. Hierna heeft dye keyser tot bede van den paeus alle die privilegien vernyewet die van sijn voersaten der Heyliger Kercken gegundt waren. Daerna sandt hi enen cappetein mit veel volcs van wapenen op die stat van Chersonen, daer hi wilen eer in ellenden gelegen hadde ende hem veel verdriets ende spijts in der ellendicheit gedaen hadden, om die stadt te winnen ende dat volck te doden. Doen coren si tot enen hooftman den voerscreven verdreven Phillippicum, ende maecten hem keyser, ende togen mit alle hoer macht, ende versloegen den keyser Justiniaen mit sijn soen Tyberius doot, nadat hi noch VI jaer wederom geregeert hadde, ende in als XV jaer.

Anno VII C ende XIII.

[p. 53r]

Phillippicus wert keyser, ende regeerde II jaer. Dese was een ketter, want hij geboet dat men alle die beelden verbarnen ende of scrappen soude uuter kercken, ende geboot den paeus Constantijn, dat hi mit hem daerin wilde consenteren; waerom dat die paeus ende die Romeinen hem voer genen keyser ontfangen wouden, noch sine munten, als men plach te nemen. Ende die Romeinen vervolchden hem mit een groot heer, tot in Sicilien; ende Anastasius, dye hooftman, ving hem, ende stack hem die ogen uut, ende sloot hem in enen duysteren karcker

Anno VII C XV.

Anastatius wert keyser, ende regeerde III jaer. Als hi in zijn mogentheit onlancs geseten hadde, heeft hi brieven an den paeus Constantijn te Romen gesent, dat hi die regulen ende statuten des VI. Concilium onderhouden wilde, ende een bescermer wesen des kersten geloves. Daerna wert dese Anastasius daertoe gedwongen, dat hi in een cloester gaen moste, ende priester werden, dwelck hij ghedaen heeft, ende heeft God voert gedient in rusten ende vreden.

Anno VII C XVIII.

Theodosius die III sat int rijc tegen sinen wille een jaer. Ende want hi een onedel man was, als een scriver ende loper dergheenre die die tollen ende excysen van der stat plegen te bewaren. Niettemin, als hi keyser geworden was, heeft hi hemselven wijslic gedragen ende een bescermer geweest des geloefs, also dat hi geheten wert te wesen die alre kerstelixster keyser. Ende om dit te bewisen geboot hi dat men alle die beelden der heyligen die zijn voersaet Phillippicus verbarnt, vernielt ende verboden hadde, weder soude vernyewen ende opsetten. Hi is int eerste jaer sijns keyserrijcs van sinen nasaet ofgeworpen van trijck; ende want hi rustich ende oetmoedich van herten was, is hi in een cloester gegaen ende monick geworden, ende diende God in vreden.

Anno VII C XIX.

Leo die III is keyser gheworden, ende sat int rijc XXIIII jaer. Dese wert van den ketters bedrogen, ende is van tkersten geloef tot groter dwalinge ende sotternye gecomen, also dat hi geboot dat men alle die beelden der heyligen barnen ende vernyelen soude, allegerende ende seggende dat afgodiscap was beelden an te bidden, niet verstaende dattet veel sceelt den gemaelden beelden an te beden, ende doer die historie der gemaelder ofter gemaecter beelden te leren, wat men anbeden sal. Want dat die Scrifture gheeft den geleerden, dat ghevet ende onderwijst den ongeleerden leken die picturen ende gemaelde beelden, waerom dat hem die paeus Gregorius die III vermaende doer tbeveel des concilij dat hi wel mit M biscoppen hilt ende prelaten, dat hi sine dwalinghe soude ofstellen; want dat concilium geboot ende verboot opten banne ende ewige maladictye, dat men gheen beelden verbarnen, vernielen, noch uutdoen en soude, mer houden die oude gewoenten ende tgebruyck der Heyliger Kercken. Mer die keyser heeft des paeus banne ende des concilijs statuten versmaet, ende dede vele luden doden die hem contrarij waren in deser saken. Ende hi is in deser maladictien ende vervaerlicken banne gestorven. Ende daerom sceyden hem van den keyserrijck heel Ytalien ende Spangen.

In dese tijt began die ketterij van sommigen, die die beelden der heyligen, welke der leken boeken zijn, wouden ofnemen, verbarnen ende vernyelen, recht oft afgodyescap gheweest waer. Dit quam uut ingeven der ongeloviger Saracenen. Aldus blijctet hoe dat die Heylige Kercke altijt geoeffent ende vervolcht wert.