Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den groten triumphen ende victorien die Julius in Spangen hadde, ende hoe dat hi jammerlick binnen Romen op tCapitolium vermoert werde.
Dat VIII capittel.

Hierna heeft Julius den Alexandrinen enen anderen nyewen coninck gegeven; mer dese rebelleerde mede tegen den Romeinen, ende wert corts daernae in enen stride mit XX M man verslagen. Ende doe wert Cleoptra, Ptholomeus Dionisius' dochter, coninginne van Egipten gemaect; ende dese was die leste van den coningen van Egipten. Dairna is Julius getogen in Syrien tegen den coninck Pharnaces van Ponthem. Vandaen toech hi in Affriken, tegen den coninck Juba van Mauritanien. Ende dese twee coninghen heeft hi oec verwonnen, ende veel volcx verslagen. Hierna is Julius te Romen getogen. Ende nadat hi IIII heerlicke triumphen hadde ghehadt, ende mit groter feesten ende eren in die stadt ghehaelt was, is hi gevaren na Spangen, ende quam opten VII dach in der stadt van Sagunten. Ende heeft daer grote sware striden tegens Pompejus' zonen ende sinen cappeteynen gehadt, van denwelcken die leste strijt ghevallen is bi der stadt Monda in Granaten, daer also crachtelic gevochten wert, ende also groten bloetstortinge geschiede, dat hem oec Julius oude besochte ridderen niet en scaemden te vlien. Julius dit siende, dat sijn alre vroomste hooftmannen voervluchtich waren, ende dat sijn volck an allen siden verslaghen worde, dochte hi hemselven te doden, om ymmer mit scande in sijnre vianden handen niet te comen. Ende siet, der Pompejanen heer is voervluchtich geworden. Titus Labienus ende Accius Varrus sijn daer verslagen; Gneus Pompejus ontginck mit C paerden, ende sijn broeder Sextus Pompejus vergaerde snellick een groten hoop volcx uut Portegael, ende heeft vromelick gevochten tegen Julius' hooftman ghenoemt Cesorius, mer hi is int einde vluchtich geworden, ende in den strijt verslagen. Ende Julius beleide die stadt Monda, ende heeft se int einde ghewonnen, ende die overhant gehouwen. Ende daermede is die helsche ende duvelsche partije ende der burgeren strijt gheeindet, nadat si IIII jaer hadde ghestaen ende ghedueert. Als nu Julius, die eerste keyser, an sine vianden hadde ghewroken, ende dat hi vele landen onder hem ende der Romeinen heerscappie hadde ghebrocht, reysde hi weder te Romen, ende verdreef daeruut sine wederpartije mit wiven ende kinderen, ende behielt die dominacie alleen, dye de senatoren, raetsmannen ende dictatoers te voren mede plegen te hebben. Dit verdroet sere die overste van der stadt van Romen, dat hore tweehondert ende XL tesamen heimelicken conspireerden, verbonden ende sworen, dat si Julium ter doot brengen souden. Doe nu Julius die keyser hem aldus verhief, ende verdructe die ghemeente mitten oversten, soe woude hi op een tijt gaen op dat Capitolium, ende te rechte sitten als ghewoenlicken was, ende als die coningen ende raetsmannen plegen te doen om arme ende rijcke audiencie ende ghehoer te gheven. Als hi nu te gerichte sat, quamen die verraders Brutus ende Cassius bi consent der anderen, ende doerstaken hem mit XXIII wonden, dat hi daer doot bleef. Wes dode lichaem die burgeren namen, ende verbrandent te pulver, mit die stoelen ende bancken die si vonden int Capitolium; ende besloten die assche sijns verbranden lichaems in ene metale colonne, die men Julia van Julio hiet. Ende dit is ghesciet opten eersten dach van der maent van Julius, die Quintilis plach te hieten. Mer wert van den keyser Anthonius Julius ghenoemt, ter eren van Julius die keyser. Ende Julius, die eerste keyser, hadde geregneert in dat Roomsche Rijck als een mogende keyser IIII jaer ende VI maenden, out wesende LVI jaer. Opten hondersten dach eer dat Julius starf, quammer te Romen een grote blixem, ende sloech of van sijn beelde datter stont op die marct die eerste letter

[p. 24r]

van sinen naem. Ende in der nacht voer sijn sterfdach worden alle die veinsteren sijns slaepscamers mit groter drusticheit ende crachte op gheslaghen, dat Julius anders niet en wiste, alle sijn huys hadde ter nederghevallen. Des smorgens, doen hi ginck na thoff, wert hem een brief ghegeven, roerende van der conspiracie ende verraderije tegens hem opghenomen. Mer hi en las die niet, ende als hi doot was, bevant men noch den brief besloten in sijnre hant. Die men doe las, ende hadde hi den brief gelesen, soe en ware hem dat niet ghesciet. Dese keyser Julius was een wijs, gheleert man, ende bisonder in Astrologien, ende tbeloop des hemels ende der sterren. Hi vant eerst dat Gulden Ghetal ende dat scrickeljaer, dat men noch in den calendier gebruyct. Om wes doot willen die Romeinen ende alle ridderen ende soudenieren sere bedroeft ende rouwich waren; want si nije sijns ghelijcx ghehadt en hadden, die soe avontuerlick van victorieuse striden ende oerloghe ware gheweest, als hi gheweest hadde.

Des anderen daghes na sijnre doot sijn in den hemel drie zonnen gesien, die ten einde in een cloot vergadert ende verenicht sijn. Doer welke ons te verstaen wert gegeven dat die kennisse der Heyligher Drievoudicheit die daer is, drievoudich in Personen, mer enich ende een onversceiden God int wesen, over alle die werlt soude comen. Of na der letter ende historie, beteykent dit die Romeinen, dat hoer dominacie ende heerscappie, die doe stont op drie personen, te weten Lucius Anthonius, Marcus Anthonius ende Octavianus Augustus, in een monarchije ofte heerscappie soude reduceert ende gebrocht worden. Dwelck alsoe gheschiet¹⁴⁹ is. Want onlancx daerna heeft Octavianus alleen dat hoeft gheweest van alle die werlt, ende is dat continueert ende achtervolcht gheweest tot opten dach van huden, mer niet in sulcker dominacie ende mogentheden als die keyser Octavianus was. Dese Julius die eerste keyser is oec seer excellent van verstant ende memorie gheweest, want hi voldede wel drie notarien, elcx een sonderlinge materie scrivende, ende dichte noch selver die IIII epistel. Desen Julium seyt¹⁵⁰ Marcus Tullius Cicero, scrivende tot Brutem, boven alle oratoren die hi aldaer verhaelt ende narreert, ende seyt dat hi noch nije man en sach dien Julius soude mit recht wijken. Oec diergelijcken scrivende tot Cornelium Nepotem seyt Tullius voornoemt aldus: Nyemant en isser te setten boven Julium, wantter nyemant en is wes sentencien starcker ende menichvoudiger sijn, nyemant wes worden chijerlijcker ende uutghesochter en sijn, dan men in Julio den keyser en vindet. Dit is die keyser Julius, die sijn eygen feyten, gesten, striden, oerlogen ende historien seer costelijck bescreven heeft in Latijn, alsoe puer ende rechtelijck, dat hi den Walen ende Duytschen, dat is, sijn vianden, alsoe hoechlijck prijst in hoer vromicheden, cloucheden ende bewarden anslagen, als sijn eyghen volck den Romeinen, dat properlijck een historimeester ende –scriver betaemt ende toebehoort, dat is nyemant te sparen, ende die waerheit niet te verswighen, om lief of leet, noch uut gheender partije.

149 ghschiet AB.

150 set AB.