Op- en ondergang van Mas Anjello, of Napelse beroerte
(1994)–Thomas Asselijn–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 100]
| |
Vyfde bedryf.
Arcos. Anjello in een kleet van Staat. Aartshartogin. Marionet. Majombe. Genovino. Arapaia. Math. d'Amalfi. Medina. Spinelli. Anaclerio. Tiberio. Filomarino Aartsbisschop van Napels.
arcos
Zyt wellekoom, mijn Heer, en wijl ik u bejeegen,
Zoo schenkt den hemel u genadelijk zijn zeegen,
1855[regelnummer]
En al u doen dat werdt gehanthaaft door zijn handt,
Terwijl wy zien den Staat, het volk en 't vaderlant
Hersteldt door u gezach in een gewenste vreede.
Anjello met zijn gevolg werpen zig alle voor des Onderkonings voeten.
anjello
Wy werpen ons ter neêr. Zoo u Doorlughtigheede
Zich wreeken wil, wy zijn al t'zamen in zijn magt.
arcos
1860[regelnummer]
Zijt wel gemoedt, mijn Zoon, al 't geen 'er is volbragt,
Dat keuren wy voor goedt als quaam 't uyt onze ordre,
En stont het noch te doenGa naar margenoot+, wy zouden 't zelfs bevordre.
Dies hebt gy aan dat werk een goeden gront geleyt,
Zoo werdt het regt des volks en d'eer der Majesteyt,
1865[regelnummer]
Te regt gehanthaaft, lang veraardt in quade zeeden,
Dies vaar maar vlijrigh voort, en uw Eerweerdigheden,
Die zy voor al dees eerGa naar margenoot+, die door zijn hoogh gezach,
Uyt zoo veel duysternis, ons schept dien blijden dach,
Waar in wy Staat en volk zien beyde triomfeeren.
1870[regelnummer]
Dies rijst, mijn zoon, ay rijst, en gy, doorlugte heeren,
Gy zijt mijn wellekoom op wien zich elk verlaat.
Gy die nu stijlen strekt om dit gebouw van staat
Door uwe wijsheydt en bestiering t'onderschraagen,
Om 't recht der heerschappy te vordren 't volk behagenGa naar margenoot+,
1875[regelnummer]
Volhart slegs in u doen, en ik verheugh my dat
Ik zie dien man, die zoo een wijtvermaarde stadt
En Rijk gebracht heeft in zoo goeden stant der zaaken.
Mijn lief, ay wilt Mevrouw Anjello wat vermaaken
En zijn Vrou moeder met haar gantsche sleep en stoet.
| |
[pagina 101]
| |
aartshartogin
1880[regelnummer]
Mevrouwe zijt gegroet, die ons nu d'eere doet
Dat ik haar d'handen kus. Indien 't u lust te wandlen
Met my naar onzen hof, terwijl de heeren handlen
De zaaken van den Staat, gy zult u lust daar voên
En 't oogh doen weyen in orangjen en cytroen
1885[regelnummer]
En andre wellust, 't geen de zinnen best kan streelen.
Of in 't Cypresse bos, in digte lustpriëelen,
En koele schaduwen voor 't braaden van de zon,
Of in 't fonteynhof by een aangenaame bron,
Niet die door leydingen van onderaartze buyzen,
1890[regelnummer]
Maar die van onderen al levend op komt bruyzen,
En daar natuur haar op het wonderlijkst vertoont.
marionet
Haar Hoogheyt zy gedankt, wy bidden u verschoont
Ons doch voor deeze reys van zoo veel eers t'ontfangen.
WyGa naar margenoot+ zijn slegs in ons doen en daaglijks ommegangen
1895[regelnummer]
Gewoon te voegen ons by ons en ons gelijk.
aartshartogin
Ik eer u heeden voor de grootste vrouw van 't Rijk.
Dies hebt gy billijk u ook naar dien staat te voegen.
majombe
Ik en mijn kindt, Mevrouw, die hebben ons genoegen
Als of wy d'eer alree genooten hadden.
aartshartogin
Dat
Gelieft Mevrouw aldus te duyden.
arcos
1900[regelnummer]
Zegt my, wat
VerschilGa naar margenoot+ hebt gy Mevrouw, waar toe dit wederstreven?
Mijn Heer Anjello die gelief zijn stem te geven,
Op dat de vrouwen toch geraaken op het spoorGa naar margenoot+.
anjello
Gaat, gaat, maar draagt u zoo, dat ik geen klagten hoor.
1905[regelnummer]
Hout u ordentlijk, zoo in 't komen als in 't scheyde.
| |
[pagina 102]
| |
arcos
Mevrouw, met u verlof, dar ik u dan geleyde
Tot aan de poort van 't Hof. Mijn Lief, doet alles dan
't Geen al de zinnen t'zaam en elk vernoegen kan,
Wy zullen tijdelijk u weder hier verwagten. Vrouwen bin.
1910[regelnummer]
Nu staat, mijn Heeren, ons al t'zamen te betragten
Het regt der Heerschappy, op dat zijn Majesteyt
Voor eeuwigh Konink zy. 't Geen zijn Eerweerdigheyt
Met u mijn Heer (als hooft des volks) nu heeft beslooten.
Dat keuren wy, als ook al andre Rijksgenooten,
1915[regelnummer]
Voor een uytsteekent werk en nut voor dezen Staat.
't Gemene best, het geen ons meest ter harten gaat,
Zijn wy altoos geweest geneegen te bevord'ren,
En ons voor al gehoedt om scheuring en onord'ren
Te voeden, wijl wy zijn geweest van dat verstandtGa naar margenoot+,
1920[regelnummer]
Dat door de rust des volks bestont de kragt van 't landt.
Gelijk 't noch by ons leyt en 't welk wy noch op heeden
Betragten heyliglijk en uw Eerweerdigheden
Die zy hier van getuyg', hoe dat wy door de smart
Des volks ons vonden zelfs getroffen in het hart,
1925[regelnummer]
En wat wy wenden aan om dit verderf te weeren.
anjello
Uw Hoogheyt zy bekent, en gy, doorlugte Heeren,Ga naar voetnoot1
Hoe dat van tijt tot tijt des volks geregtigheên
En keuren hun vergunt, zijn met de voet getreên,
En hoe voorts alles is verwijdert en verloopen.
1930[regelnummer]
Dat ook quaa zeeden zijn bedektlijk ingesloopen
En dat den Adeldom, door gierigheyt verruktGa naar margenoot+,
Het volk tot noch toe heeft als slaven onderdrukt.
En dat zyGa naar margenoot+ niet, indien men slegs hier op wil letten,
Te regt gehandthaaft zijn naar hun beschreve wetten
1935[regelnummer]
En voorregten, voor heen by Princen hun verleent.
Des Vorsten achtbaarheyt bestaat in zijn gemeent:
Zy zijn de peerelen, die zijne kroon vercieren.
Een wettigh vorst, in 't regt der volkren te bestieren,Ga naar voetnoot2
| |
[pagina 103]
| |
Heerst door bepaalde magt naar 't regt der heerschappy.
1940[regelnummer]
En zoo hy dan bestaat, het volk door dwinglandy
Te drukken, los is hy, onwettigh, en zijn erven,
En wet het wettigh swaart alleen tor zijn bederven,
Van welken ons zoo nu en dan zijn voorgegaan.
Wy hebben, het is waar, ons derven onderstaan
1945[regelnummer]
Her Hof te dwingen, om hun driften in te toomen,
En zijn, naar wens, daar in zoo verre ook gekoomen
Dat wy den standt des volks zien t'enemaal hersteldt,
En hoe dat dwinglandy, bedroch en ook geweldt,
Dry pesten in een Staat, zijn met de voet getreeden.
1950[regelnummer]
Wy hebben nooyt getragt dan 's volks geregtigheeden
En 's Konings agtbaarheyt te vordren te gelijk,
Om door de rust van dien de welstandt van het Rijk
Te vordren, en hier toe zoo zijn wy aangedreven
Om zulks te voeren uyt. Wy sterven dan of leeven.
1955[regelnummer]
Den hemel die zy hier voor eeuwigh lof en prijs.
Eens sterven is mijn lot, maar hoe en op wat wijs,
Zijn wy het noodlot als tot noch toe onderworpen.
En is 'er bloedt gestordt, daar is geen bloedt geslorpen,
Maar ons alleen geredt van al 't gelede leet.
1960[regelnummer]
Niet als die van het HofGa naar margenoot+, die 't bloet gemengt met sweet
Opslorpten om daar meê hun zelven vet te mesten,
Maar om te roeyen uyt die vuyl' vervloekte pesten,
Het welk het volk door my was heylighlijk belooft.
Nu koom ik zelfs, mijn heer, en offer u mijn hooft.
1965[regelnummer]
Uw Hoogheyt doe met my zoo als hy vindt geraaden.
arcos
U zal geen leet geschiên, veel min verderf noch schaade,
Het welk u zy van my op trouwe toegezeydt.
En op dat gy moogt zien hoe zijne Majesteyt
U doen veraangenaamt, dat zuilen wy doen blijken
1970[regelnummer]
Met u gezach en Staat door tyt'len te verrijken.
Anjello wert van d'Onder-koning vereert met een goude keting en 's Koninks beeltenis.
Ontfangt hier op van ons, dit borst- en hals-cieraat.
Daar by de waardigheydt van opperhooft van Staat,
't Geen wy uyt 's Koninks naam u neffens dit vereeren
Om 't volk uyt kragt van dien nu voortaan te regeeren.
1975[regelnummer]
En dat u naam alleen en rytel werdt gemeldt,
| |
[pagina 104]
| |
Dat alle keuren nu tot noch toe ingesteldt,
IndienGa naar margenoot+ gy die verstaat, in zoo een stant te blijven,
Of die te kreuken of door u gezach te stijven,
Dat staat aan u, zoo gy ten besten vindt geraân.
1980[regelnummer]
Dies hebben wy, nu gy de handt aan 't roer zult slaan,
En alles werdt bestierdt op uwe naam en ordre,
Alleen te hopen dat gy 't beste zult bevordre,
't Geen strekken mach tot rust des volks en Heerschappy.
Dat ieder u in alsGa naar margenoot+ dan onderdanigh zy
1985[regelnummer]
Om 't werk door u beleyt in zoo een stant te trekken.
anjello
Al 't geen tot rust en nut des volks en 't Rijk kan strekken,
Daar in zal ieder doen zoo veel als elk vermach,
Doch niet dan onder uw behoorelijk gezach,
Wien wy alleen in 't Rijk voor Opperhooft erkenne.
genovino
1990[regelnummer]
't Zy verr' van ons, mijn Heer, u achtbaarheyt te schenne,
En iet te doen, het geen nadeeligh was u Staat.
arapaja
Dat waar in al ons doen een zeer verdoemlijk quaat,
Indien wy, op die wijs, uw Hoogheyt zouden krenken.
d'amalfi
Te meer alzoo wy zijn nu vry van nabedenkenGa naar margenoot+,
1995[regelnummer]
En alles is gevest nu op een goeden grondt,
Bekragtigt door de bandt van 't heyligh vreêverbont,
Waar meê men 't volk en ons vernoeging heeft gegeven.
arcos
Wy hebben u mijn Heer tot dezen staat verheven,
Op dat het volk zou zien ons toegenegentheyt.
medina
2000[regelnummer]
O rustelooze wraak! Geef my maar dapperheyt,
Dat ik die pest verdelg', die ons dus houdt beneepen.
spinelli
Dat gaa zoo 't wil, het mes is echter al gesleepen,
Dat hem (schoon 't eerst niet heeft gelukt) noch treffen zal.
| |
[pagina 105]
| |
anaclerio
Wy zagen, lang voor heen, ons al aan lager wal
2005[regelnummer]
Gezet, en toen men u tot reeden zogt te dwingen,
Toen sloegh men 't in de windt.
tiberio
Nu leert men kleender zingen,
En wijl wy ons nu zien van al dat heyl berooft,
Zoo druypt dit allen uw regtvaardighlijk op 't hooft,
En uwe smaatheyt staat noch daaglijks te vermeeren.
Aartshartogin. Majombe. Marionet.
aartshartogin
2010[regelnummer]
Mevrouw, ay wilt de gonst en niet de gaaf waardeeren.
't Zijn teekenen alleen van mijn eerbiedigheyt.
En gy, vrouw moeder, wien wy hebben toegeleyt
Dit zuyver borstjuweel, ontfangt dit dan op heden
Ter liefde van mijn jonst en mijn opregtigheden.
2015[regelnummer]
't Zal u getuygen doen hoe lief en waardt ons is,
De nauw vereeninge van dees verbintenis.
majombe
Terwijl haar Hoogheyt dan gelieft dat wy die waarden
Eerbiedigh van haar handt vrymoedighlijk aanvaarden,
Wy volgen haar daar in en doen her dankbaarlijk.
marionet
2020[regelnummer]
De pligt gebiedt ons, als de minsten van het Rijk,
Haar Hoogheyt eeuwighlijk te houden in gedagten.
filomarino
Mijn Heeren, laat ons nu ook heylighlijk betragten,
Den hemel op een meer dan ongewone wijs
Voor zoo een heylzaam werk te geven lof en prijs,
2025[regelnummer]
En dat nu 't hoogste lof door godtgewijde tongen
In alle Kerken werdt eerbiedigh opgezongen,
Terwijl ons deze zaak van boven is bestierdt.
Dat deezen dach ook zy gezeegent en gevierdt
En uytgezondert uyt al andre blijde daagen.
2030[regelnummer]
Men doe ook feestelijk, godtvrugtigh ommedraagen
| |
[pagina 106]
| |
Het heyligh overschot en 't bloedt van Sint IngnaarGa naar voetnoot3,
Gestort om 't Rooms Geloof wel eer op 't kruys altaar,
Doen hy gemoedigt door het martelpark dorst streeven.
Mijn Heer Anjello die gelief dan last te geven,
2035[regelnummer]
Op dat het volk zich ook tot deeze pligt bereydt.
anjello
Mijn Heer, dat zal hun straks ook werden aangezeydt.
Met uw verlof wy gaan om derwaarts heen te treeden.
arcos
Den hemel zy met uw, mijn zoone, gaat in vreeden.
alle binnen.
santinelli, met eenige gewaapende voor de poort van 't hof.
santinelli
Al wie de hofpoort komt te naadren, dien zult gy
2040[regelnummer]
Doen deynzen voor te rugh, hy zy ook wie hy zy.
Barandino. Pacevino. Rey van Napolitanen. Santinelli, met gewapende.
barandino
't Lang wagten, entlijk, doet de zorge boven komen.
pacevino
Hy is gewis by hun moorddadigh omgekomen,
Terwijl hy zich, veel min, of iemandt van den Raadt,
Tot noch toe heeft vertoont in 't venster hier aan straat,
2045[regelnummer]
Het welk ik houde voor een zeer rampzaligh teeken,
Zoo dat ik hem niet min als nu voor doodt en reeken.
pacevino
Men voegh zich dan naar 't Slot.
barandino
Maar zagt... wie staat 'er voor?
| |
[pagina 107]
| |
santinelli
Staa af! Noch eens: staa af, of niet, dat gaat 'er doorGa naar margenoot+.
barandino
Wy laten ons door u noch geen gerugt vervaarenGa naar margenoot+.
santinelli
2050[regelnummer]
Ik zegh noch eens, staa af! Wat hebt gy hier te waaren?
pacevino
Het geen ons daar toe port, is ons alleen bekendt.
santinelli
Dat elk zijns weegs dan gaat, wat doet gy hier ontrent?
barandino
Men open ons de poort, of nietGa naar margenoot+ het zal uw rouwen.
santinelli
Daar zullen wy u voor dees tijt wel buyten houwen.
barandino
2055[regelnummer]
Hoe buyten houwen? Kom, t'za spitsbroêrs, val maar aan.
santinelli
Hoe Barandin, wat 's dit? Hoe zal ik dit verstaan?
Zijt gy 't? Wat hebt gy voor ons dus te wederstreven?
barandino
Den heer AnjelloGa naar margenoot+, die zich heeft naar 't slot begeven
Nu voor een wijl geleên, verzelschapt met zijn raadt,
2060[regelnummer]
Om met d'Aartshartogh daar, als hooft des gantschen Staat,
Ten besten van het volk in een besprek te treeden,
En wy bedugt dat zy door hun arglistigheeden
Hem hebben met de rest geholpen aan een kant.
santinelli
Vertrout gy dit mijn Heer, zoo hebt gy misverstandt.
2065[regelnummer]
Hy is met pragt van hier en wel vernoegt gescheyden:
D'Aartshartogh zelfs, die hem tot aan de poort geleyden,
Betoonde hem alle eer, gezach en achtbaarheydt.
Zoo deed ook 't gansche Hof en zijn Eerweerdigheyt
| |
[pagina 108]
| |
Zach hem, als hooft des volks, in top van staat verheven.
pacevino
2070[regelnummer]
Gy hebt (indien 't zoo is) vernoeging ons gegeven,
En zullen 't zelve ook zoo straks doen onderstaanGa naar margenoot+.
En is 't zoo niet, ik sweer 't, het zal u slegt vergaan.
Kom gaan wy dan zoo voort.
santinelli
Het zal zich zelfs ontdekkenGa naar margenoot+.
Gy Heren moogt hier op gerust en vry vertrekken.
alle binnen.
Anjello met een geladen roerGa naar margenoot+, in zijn venster. Arapaia. Genovino. Elise. Math. d'Amalfi.
anjello
2075[regelnummer]
Is alles nu, gelijk ik heb belast, volbragt?
genovino
Een ieder heeft zijn pligt ten besten wel betragt,
Zoo dat wy nu geheel zijn buyten alle vreezen.
arapaia
Mijn Heer, gelieve dit verzoekschrift eens te leezen.Ga naar voetnoot4
Dees zoude garen, doch niet zonder u verlof
2080[regelnummer]
Vertrekken uyt dit Rijk tot naar het Roomse hof;
En op dat hy zijn reys op 't spoedigst mogt vervordren,
Verzoekt hy u geley als ook bevel en ordre
Om onverhindert zich te spoeden derwaarts aan.
anjello
Men bootschap hem 't verzoek dat werdt hem toegestaan.
elise
2085[regelnummer]
Och och! Waar bergh ik my! Och och! Waar wil dit heenen?
Och och, ik klaagh vergeefs! Vergeefs is al mijn weenen!
Erbarm u toch, mijn Heer, ô bitter ongeval,
| |
[pagina 109]
| |
't Geen my het herte drukt en eeuwigh drukken zal.
anjello
Wat wil dit kermen hier en janken voor mijn oogen?
arapaia
2090[regelnummer]
Dees arme dochter, Heer, van droefheyt overtoogen,
Die is haar vaderGa naar margenoot+ in geschil en hevigheyt
Door eenen CaracioolGa naar voetnoot5 handdadigh neêrgeleyt,
Het welkze erbarmlijk u te kennen komt te geeven.
En dit 's den broeder van die geen die 't heeft bedreven,
2095[regelnummer]
Dees steldt zich zelven in tot zoening van de zaak
En biedt haar aan, indien zy afstandt doet van wraak
Te vordre - 't geen hy noch voor u hier standt zal houwenGa naar margenoot+ -
Haar wettelijken voor zijn eygen vrouw te trouwen,
Mits dat de broeder zy bevrijt van straf en doodt.Ga naar voetnoot6
2100[regelnummer]
Doch zy, te walgelijkGa naar margenoot+ van zulken bedgenoot,
Is schuw voor deze bandt en denkt het stuk wat nader,
Te koestren in haar schoot de broeder die de vader
Heeft omgebragt, en kan in 't minst daar toe verstaanGa naar margenoot+.
anjello
Daar gruw ik zelve van en vind het niet geraân.
2105[regelnummer]
Doch wijl de zaak zoo leyt, zoo zal men die verschonen,
Mits dat haar wert vereert in geldt twee duyzent kronen
Tot bruytschat, en hy zy voort balling uyt dit Rijk.
genovino
Gaat, gaat, gy hebt gedaan.
arapaia
Een ander ongelijk:
Een daadt zoo euvel, die geen Rechter ooyt verschoonde.
2110[regelnummer]
Een vrouw, die dach op dach haar man met horens kroonde,
Heeft met haar byzit nu in dees voorleeden nacht,
Een daadt zoo hels als ooyt de hel ook heeft bedacht,
Bestaan en uytgevoerdt - nooyt diergelijk men hoorden -
En heeft hem door haar boel elendigh doen vermoorden,
| |
[pagina 110]
| |
2115[regelnummer]
Op welk gerugt, 't geen zich verspreyde door de stadt,
Zoo zijn zy beyd' by ons dus op der daadt gevat.
War zalm'er leeren? Wijl zy bey zijn u gevangen.
anjello
Hem rabraaken en haar die zult gy voort doen hangen;
En dat dit in der yl ook straks werd uytgevoert.
binnen.
Barandino. Pacevino, met twee in monnikke kleedren, en beyde gebonden, uyt.
barandino
2120[regelnummer]
Voort voort, of't werdt u beurt, voort zegh ik, voort, en snoert
De bek, al lang genoegh dus binnens monts gepreevelt.
anjello
Wien brengt gy daar zoo vast gebonden en gekneevelt?
Wat gasten zijn 't dus in dit geestelijk gewaadt?
barandino
Vermomde schelmen, bey handdadigh aan verraadt,
2125[regelnummer]
't Welk deeze brieven u noch klaarder zullen tonen.
Het zijn verraders by den hartogh Matalone
Hier toe gekogt om u door heymelijk verstant
Op 't aller-onverzienst te helpen aan een kant.
Wat zalm' 'er doen, op dat zy meê haar lot ontfangen?
anjello
Bey hangen.
pacevino
Wat zegt gy?
anjello
2130[regelnummer]
'k Zegh hangen, hangen, hangen;
Verstaat gy 't niet? Hou daar! Ik zal 't u doen verstaan.
genovino
Vertrek, noch eens, vertrek, bedaar.
binnen met de gevangenen.
| |
[pagina 111]
| |
anjello
Laat my begaan
Gy reekels, zult gy my op deeze wijs ontmoetenGa naar margenoot+?
santinelli, met eenige prezenten aan de vrouw van Anjello.
Myn Heer, d'Aartshartogh doet uw uyt zijn naam begroeten;
2135[regelnummer]
Zoo doet ook, neffens hem, eerbiedigh d'Hartogin.
Dees zent my aan Mevrouw, mijn Heer zijn gemaalin,
Aan wien zy zich verpligt en eeuwig houdt verbonden
Voor uw vervarssingGa naar margenoot+ hun naar 't nieuwe slot gezonden,
Waar voor zy eeuwiglijk u zullen dankbaar zijn.
anjello
2140[regelnummer]
Ik koom u by mijn Heer. Marionet.
Marionet uyt.
marionet
Hoe mijn?
Wat zal ik? Is 'er iet mijn Heer, wat 's u begeeren?
santinelli
D'Aartshartogin, Mevrouw, doet u door my vereeren,
Het geen u uyt haar naam hier aangeboden werdt.
De gaaf is kleen, Mevrouw, maar groot de drift van 't hart,
2145[regelnummer]
't Geen zig tot uwaarts strekt, dies wiltze niet versmaden.
Zy zent u, neffens dit, dees feest- en praalgewaden
Voor veel genooten deugdt en eere, dies erkendt
Waar van dit teek'nen zijn.
santinelli
Mevrouw, om u dit te beschrijven,
2150[regelnummer]
't Werdt om uw gunst gedaan en om daar in te blijven,
Dien zy zeer hoogh waardeert, en dit 's het enigh wit
Het geenze hier meê beoogt.
| |
[pagina 112]
| |
marionet
Haar Hoogheyt, als verhit
en door haar driften als te spoedigh aangedreeven,
Tragt my op deze wijs geheel voorby te streven,
2155[regelnummer]
Waar door zy my veel meer dan oyt voorheen verpligt.
anjello
Mijn Heer d'Aartshartog werd uyt mijnen naam berigt,
Dat ik hem, om zijn deugdt en heusheyt te beloonen,
Vereer in baren goudt, met honderdt duyzendt kroonen,
Ten dienste van dit Rijk, om GuizeGa naar margenoot+, die met kragt
2160[regelnummer]
Dit Rijk vast naadren komt, te stuyten zijne macht.
santinelli
Mijn Heer, hebt gy ook iets of naders te belasten?
anjello
Niets dan ik meen hem haast eens komen te vergasten.
santinelli en Marionet binnen.
Filomarino Aartsbisschop. Anjello. Genovino. Arapaia. Math. d'Amalfi.
filomarino
Myn Heer, veel heyls in uw gezach met uwe Raaden.
anjello
Heer Cardinaal, gy komt al eens al is 't wat spaade,
2165[regelnummer]
Doch egter uwe komst die is ons lief en waardt.
filomarino
Ik dacht mijn Heer, of gy wel ligt verhindert waardt
Met zaaken van den Staat of andre bezigheden.
anjello
Gy zijt verschoont mijn Heer en uw Eerweerdighede
Gebiede slegs aan ons het geen gy keurdt voor goedt.
filomarino
2170[regelnummer]
Dat staat aan u mijn Heer. 'k Heb herwaarts my gespoet,
Om dat d'Aartshartoch als godtvrugtigh aangedreven
| |
[pagina 113]
| |
Hem heeft met zijne sleepGa naar margenoot+ zoo naar de KerkGa naar margenoot+ begeven
Van Carminee, alwaar hy u ook teffens wagt
Om dan gelijkerhandt met staatzy en met pragt
2175[regelnummer]
Beneffen u gevolgh hen naar het Hof te leyden.
anjello
Wy zullen ons hier toe gewillighlijk bereyden
En ieder vaardigenGa naar margenoot+ te spoeden derwaarts aan.
filomarino
Met u verlof dan Heer, dat ik u voor mach gaan
Om deze staatzy als te helpen meê bekleede.
Filomar. bin.
Caffarelli Aartsbisschop in CalabrienGa naar voetnoot7. Anjello. Genovino. Arapaia. Math. d'Amalfi.
caffarelli
Myn Heer.
anjello
Wat 's uw verzoek?
caffarelli
2180[regelnummer]
Dat u Doorlugtigheede
My geve zijn verlof, op dat ik zeeker mach
Door uw bescherming Heer en opperste gezach,
't Geen my op heeden als een borstweer kan verstrekken,
Om naar mijn Kerke in Kalabrien te trekken,
2185[regelnummer]
Door iet noodtzaakelijks, aangaande mijnen Staat,
Aldaar te effenen.
anjello
Mijn Heer Aartsbisschop, gaat
In vreede, en op dat gh'u op ons moogt verlaaten:
Hou daar, dry hondert al gewaapende soldaaten
Tot uwen dienst om u te leyden derwaarts aan.
caffarelli
2190[regelnummer]
De meening is, mijn Heer, te water heen te gaan.
| |
[pagina 114]
| |
anjello
Te water Heer? Zeer wel, men doe terstondt bestellen
Tien paar FelukkenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot8, wel bemandt met bootsgezellen,
Om zijn Doorlugtigheyt te volgen op de reys.
caffarelli
Wy zijn verzien, mijn Heer, alleen slegs naar den eys
2195[regelnummer]
Van ons en ons gezinGa naar margenoot+; dus hebben wy op heeden
Mijn Heer te danken van zijn toegenegentheeden
En eere die aan ons in dit geval geschiet.
anjello
Indien ik u dan volgh en weygert my dan niet,
Mijn Heer, noch wilt my niet ten derdenmaal verzetten,
2200[regelnummer]
Dit zakxken waar in zijn twee duyzent pistolettenGa naar margenoot+
T'aanvaarden willighlijk op heeden van mijn handt.
caffarelli
Mijn Heer verschoon ons doch dit aan te neemen, want
Uw gunst is meer dan goudt, waar op wy ons vertrouwen.
anjello
Aanvaardt dit Heer, noch eens, wilt gy mijn gunst behouwen
2205[regelnummer]
En wederstreeft ons niet, want wy 't alzoo verstaanGa naar margenoot+.
caffarelli
Terwijl gy 't dan zoo wildt, wy neemen 't dankbaar aan.
Met uw verlof dan Heer, dat wy hier meede scheyden.
anjello
Den hemel zy met u, en wil u voorts geleyden
Ter plaatze, 't zy waar heen dat uwe reyze strekt.
Caffarelli bin.
Medina. Anjello. Genovino. Arapaia. Math. d'Amalfi.
medina
Myn Heer.
| |
[pagina 115]
| |
anjello
Wel wat wik gy?
medina
2210[regelnummer]
Wy zijnde opgewektGa naar margenoot+,
Als ook door anderen wel ernstlijk aangedreven,
Om volgens uw bevel aan ieder een gegeven
Waar by gy wildt dat elk, hoe hoogh van staat en bloedt,
Zigh onderwerpe en eerbiedighlijk u groet
2215[regelnummer]
Voor 't hooft des ganschen volks, en om u niet te hoonen,
Koom ik voor af, mijn Heer, aan u mijn pligt te toonen,
En my geheel en al te stellen in uw macht.
anjello
Wie zijt gy en van waar?
anjello
2220[regelnummer]
Verbasterdt heyloos zaat! Meent gy hier door te lessen
De brant die u noch dreygt, of waant gy datghe my
Bedriegen zult door uw vervloekte veynzery?
Dat 's mis en ook vergeefs uw breyn daar op te scherpen.
medina
Wy komen u, mijn Heer, ons zelven onderwerpen,
2225[regelnummer]
Als ook om u verlof te gaanGa naar voetnoot10, gelieft u dan?...
anjello
Gaat gaat, gy beed'ler, gaat, ik maak u Prince van
Hy geeft hem een schop in 't gat.
Anverzen, gaat en melt dit vry uw Rijksgenooten.
medina bin.
genovino
Dit mogt dus doende ons wel voor de scheenen stooten.
| |
[pagina 116]
| |
Gy gaat wat scherpGa naar margenoot+, mijn Heer, en varen wy zoo voort
2230[regelnummer]
Zoo raakt dit schip ligt in de gront, wy buyten boort.
Want zoo men hun bestaat door zulke trotzigheden
En andre smaatheyt meer dus op den nek te treden,
Zoo zal (gedenkt my vry) ons Rijk niet lang bestaan.
arapaia
Dat zelve dugt ik ook.
anjello
Wel hoe! Ben ik verraân?
2235[regelnummer]
Gy ouden schelm, zult gy dus mijn gezach waardeeren?
En gy verraader, derft gy my ook hier braveeren
En stemmen toe het geen dien ouden hontsvot zeyt?
Hou daar!
Hy dreygt haarGa naar margenoot+ te doorschieten.
d'amalfi
Ey zagt.
anjello
Ik sweer dat uw vermeetelheyt
Het leven kosten zal. Voort, zegh ik, uyt mijn oogen,
Vertrek, noch eens vertrek.
Gen. Arap. binnen.
d'amalfi
2240[regelnummer]
Waar toe dus opgetoogen?Ga naar margenoot+
Bezaadigt u en duydt dit juyst ten quaatsten niet.
anjello
Ik zeg laat my begaan, waart gy mijn broeder niet,
Gy zoud ook daadelijk al meê uw straf ontfangen.
En ik gebied u straks, gy zultze beyd doen hangen,
2245[regelnummer]
En doet gy 't niet, ik sweer u heyliglijk, dat gy
Daar zelfs voor lijden zult. Wel hoe, of meenen zy
My dus, op deeze wijs, naar hunne handt te zetten?
Dat 's mis, ik wil dat elk gehoorzaamt mijne wetten,
Hy zy ook wie hy zy, en wie dat wederstreeft,
2250[regelnummer]
Maakt staat dat hy zijn tijt ten eynde heeft geleeft.
Vertrek dan elk en doe gelijk ik heb beschreeven.
't Zal tijt zijn, dat wy ons zoo naar de Kerk begeeven.
Alle binnen.
| |
[pagina 117]
| |
Medina. Arcos. Filomarino Aartsbisschop van Napels. Anaclerio. Tiberio. Spinelli.
medina
Geen snooder monster heeft de hel oyt uytgebraakt.
Dien Rijkstyran, die pest, van gruwlen saam gemaakt,
2255[regelnummer]
Van wien ons zoo veel smaats en wreetheyt staat te lijden,
Dat het onlijd'lijk is. Wy stellen noch ter zijden,
Die trots en spijt aan ons op heeden aangedaan,
Het welk ons 't hart doorknaagt, doch 't zal haast anders gaan.
Ik sweer, ik zal hem dat ten diersten weêr vergelden.
2260[regelnummer]
Hier toe heb ik alree vier gasten, die als helden
Om 't werk te voeren uyt, gekreegen op mijn handt,
Om hem noch dezen dach te helpen aan een kant.
Waar toe wy ons geheel met allen yver spoeden.
arcos
En als dien aanslach mist, zal hy te feller woeden.
Genovino. Arapaia. Arcos. Filomarino Aartsbisschop. Medina. Anaclerio. Tiberio met gevolgh. Spinelli.
genovino
Wy komen ons, mijn Heer, aan u Doorlugtigheyt
Uyt eygen driften zelfs vrywilligh overgeven.
arapaia
Wy offren te gelijk ons beyder lijf en leven,
TerwijlGa naar margenoot+ wy dien tyran in zijn gezach en staat
2270[regelnummer]
Gehandthaaft hebben en gestijft met onzen raadt,
Wien wy op heden, om zijn wreetheyt, nu verlaaten.
arcos
Indien wy naar het recht en voorbeelt aller Staaten
Regt pleegden, uyt de naam der Oppermajesteyt,
Gy waart (indien de gunst, en goedertierenheyt
2275[regelnummer]
Van ons, in dit geval, u niet geheel bevrijde)
Alree gevonnist om uw straf daar voor te lijde.
Doch om de rust des volks en dat wy zien het endt
| |
[pagina 118]
| |
Van zijne tyranny, zoo werdt gy vry gekentGa naar margenoot+,
Mits dat men u een wijl noch in verzeek'ring houwe.
2280[regelnummer]
Dies rijst dan beyde. Doch is by u iets gebrouwe
Waar aan gy schuldigh zijt tot nadeel van den Staat,
Om ons bedektelijk door weegen van verraadt
Te drukken, zoo hebt gy de swaarste straf te draagen.
Vertrek dan, tot men u zal scherper ondervragen.
Genovino. Arapaia binnen.
2285[regelnummer]
Men vier hem noch den toom door konst van veynzery.
En volgt men dit, gy zult gewis haast zien hoe hy,
Gelijk een FaëtonGa naar voetnoot11 aan 't hollen zal geraaken.
Anjello in kostelijk gewaadt, en blooten degen in zijn handt.
anjello
Nu wy ten dienst des volks en d'algemene zaaken
Ons zelven hebben als voor elk ten doel gesteldt,
2290[regelnummer]
Zoo zoekt men ons mijn Heer door lagen en geweldt
Op een barbaarze wijs daar voor den hals te breeken.
Maar om my nu aan dien ondankbren hoop te wreeken,
Zoo heb ik voor om hun als noch van dezen dach
Te doen gevoelen wat mijn achtbaarheyt vermach.
2295[regelnummer]
Al waar hy noch zoo groot of hoogh of laagh geboren,
Wy laten ons voortaan van niemandt ringeloren.
Daar toe zoo hebben wy 't alreê te ver gebragt.
Doch uwe Hoogheyt, wien wy nu by overdragt
't Bestier des ganschen volks vrywilligh overdragen,
2300[regelnummer]
En laat hem dit van ons in 't minste niet mishagen,
Terwijl het alles werdt weêr in uw magt gesteldt.
Hier op verwerpen wy dit kleet van staat, verzeldt
Met zoo veel pragts, waar door men ons voorheen begroete
Hy treet zijn opperkleet met voeten.
Daar leyt het; ieder trap het neffens my met voeten
2305[regelnummer]
Als iet veragtelijks, by my altoos gehaat.
| |
[pagina 119]
| |
Dat ieder u alleen erken als hooft van Staat
En van het gantsche volk; wy zullen ons weêr voegen
Tot onzen eersten staatGa naar margenoot+ en laten ons genoegenGa naar margenoot+
Dat alles is herstelt in goede rust en vreê.
2310[regelnummer]
Doch uwe Hoogheyt staa ons toe noch deze beê:
Dat wy op heden ons wat mogen t'zaam vermaaken,
Naar PosilippoGa naar voetnoot12 Heer, alzoo wy door het blaaken
Der zon wat zijn verhit; gy zult dan zien hoe dat
Het volk op mijne wenk by duyzenden de stadt
2315[regelnummer]
Verlaten zullen om ons derwaarts te geleyden.
arcos
Mijn Heer, voor dees tijt nier, alzoo wy zijn bescheydenGa naar margenoot+
Met zijn Eerweerdigheyt te gaan naar zijn Paleys.
anjello
Wel hoe mijn Heer, wat 's dit? Ontzegt gy my dien eys?
'k Herroep dan alles weer en wil voortaan volherden
2320[regelnummer]
In mijn gezach en staat; 't is best dan dat wy werden
Van u gevreest dan u te smeeken met gedult.
Wy gaan dan en ik wil dat gy my volgen zult,
Of nietGa naar margenoot+, ziet toe wie 't zich van beyde zal beklaagen.
Anjello binnen.
arcos
Die smaatheyt staat ons nu niet langer om te draagen.
2325[regelnummer]
Elk raam slegs middelen tot demping van die pest.
spinelli
Hy heeft zijn wortelen alree te diep gevest.
Die moet men snoeyen eer zy verder zich verspreyen.
anaclerio
Men laat door hevigheyt zich niet te ligt verleyen.
arcos
Men laat zich ook zoo niet trotseeren van die kant.
tiberio
2330[regelnummer]
Hy heeft de meeste macht des volks noch op zijn handt.
| |
[pagina 120]
| |
spinelli
Elk walgt van al zijn doen en wrede tyrannye.
Zijn ondergang, dat is de rust der heerschappye,
Wie die niet vordert, is een vyandt van 't gemeen.
arcos
Zoo doet het en dit komt met my ook over een.
2335[regelnummer]
Elk tragt dan, hooft voor hooft, ook meê de handt te houwen
Aan 't geen Medina heeft tot zijnen val gebrouwen.
Wy gaan en wagten iet door hem tot heyl van 't Rijk.
anaclerio
Wy volgen u, mijn Heer.
spinelli
Zoo doen wy algelijk.
Alle binnen. Filomarino blijft.
filomarino
De tyranny: 't verderf van Heerschappy en Staaten.
Anjello half gekleet, zonder hoedt, met een schoen, en blooten degen uyt.
anjello
2340[regelnummer]
Myn Heer, 't ondankbre volk heeft my geheel verlaaten.
Ik ben als radeloos. Hoe radeloos? O neen.
Ik ben de mondt van 't regt, een voorspraak van 't gemeen.
'k Ben meer als CesarGa naar voetnoot13 in het geven van mijn wetten.
Staa bloedthondt, staa, mijn volk wilt hem de kop verpletten.
2345[regelnummer]
Voort beulen, help my straks die schelmen aan een kant,
Don Karlo Caraciool, Medina en Ferrant,
Helhonden, heyloos zaat en vuyl vervloekte pesten,
Die 't volk tot op 't gebeent, om zich met bloedt te mesten,
Geknaagt hebt, jaagt 'er door! Zoo dat gaat wel, ik zal
2350[regelnummer]
Elk hooft tot mijn vermaak gebruyken voor een bal
Om dagelijks daar meê te dart'len en te speelen.
Ik wil dat ieder dan op 't scharpste mijn beveelen
Uytvoeren zal en dat men uyt mijn naam en last
Den eenen door het swaart en d'andre met de bastGa naar margenoot+
| |
[pagina 121]
| |
2355[regelnummer]
Doen sneuv'len zal om ons gezaglijk zoo te maaken.
Zoo vaar maar voort, mijn volk, in 't plond'ren, branden, blaaken.
Zoo werdt met vuur het vuur van onze wraak geblust.
filomarino
Bedaar mijn zoon, bedaar, en geef u tot de rust.
anjello
Te rust mijn Heer? O neen, ik wil my niet bedaaren.
filomarino
2360[regelnummer]
Ik gaa, eer my iet quaats van hem mogt wedervaren.
Het breyn dat kookt en al zijn zinnen zijn ontsteldt.
Aartsbisschop binnen.
Mijn Heer, verlaat gy my? O wreetheyt! O geweldt!
Ik volgh u naa, op hoop dat u Eerweerdigheeden
My magh gedagtich zijn wanneer gy in gebeeden
2365[regelnummer]
U buyght voor 't hoog Autaar ootmoedelijk ter neêr.
Medina met de saamgeswoorene.
medina
Pas op, gy kent de leusGa naar margenoot+: wanneer ik stamp. Mijn Heer
Anjello, met verlof dat wy u hier genaaken...
anjello
Wat wilt gy? Zegt mijn volk.
medina
Dat gy u ziel zult braaken,
Tyran en pest van 't Rijk en van den ganschen Staat.
Hy werdt doorschooten.
anjello
2370[regelnummer]
Ondankbre schellemen, o goddeloos verraadt!
medina
Daar leyt dat monster nu, men sleep het heen en weder
Veragtlijk als een hondt de straten op en needer,
Op dat den Adeldom met vreugdt anschouwen mach
Hun vyandt nêergevelde door ons op dezen dach.
all. bin.
| |
[pagina 122]
| |
Arcos. Medina. Spinelli. Filomarino Aartsbisschop. Aartshartogin. Anaclerio. Tiberio. Santinelli.
arcos
2375[regelnummer]
't Gerugt van zijne doodt quam nauw'lijks ons ter ooren,
Of 't gansche Hof dat scheen gelijk op nieuw herbooren,
Men liep elkanderen al juygendt te gemoet,
De regimenten, zoo te paarde als te voet,
Voorheen een weinigh wat ter zijde afgeweeken,
2380[regelnummer]
Betoonden ieder hun bezondre vreugde teeken;
Den Adeldom, die zich een wijl verborgen hadt,
Die zach men veyligh weêr by troepen door de stadt
Hun zelfs vertonen, elk had nu de vrees verbannen.
Medina met het hooft van Anjello op een spies, met gevolgh.
medina
Hier ziet men nu het hooft van 't Hooft der Rijkstyrannen,
2385[regelnummer]
Dien bloedthondt, die het Rijk met zoo veel leet en smaat
Gedrukt heeft, en van ons als tot 'er doodt gehaat,
Die 't alles dwong met magt door kragt van zijne wetten.
arcos
Men doe zoo dadelijk en in der yl bezetten
De markt, 's Rijks magezijn en toegang tot het slot
2390[regelnummer]
Sint Elmo, en het volk by openbaar gebodt
Aanzeggen van ons doen in 't minst te wederstrevenGa naar margenoot+
En dat hun alles werdt uyt 's Koninks naam vergeven,
Mits dat zich ieder voort ontwaapene en stel
Zich nu gewilligh in te volgen ons bevel.
2395[regelnummer]
Ook is het nodigh om de vordre rust te vordre
Als dat men spoediglijk nu geve last en ordre
Om zijnen broeder, die zich daad'lijk op 't gerugt
Met al zijn aanhang heeft begeven op de vlugt,
't Zy door wat middelen te mogen agterhaalen.
filomarino
2400[regelnummer]
Terwijl den hemel nu door zijn genadestralen,
En 't opperste geregt door een geregte wraak,
Zich endtlijk heeft erbarmt en hanthaaft uwe zaak,
En dat wy hem als zien van 's hemels vuur geslagen,
En als een FaëtonGa naar margenoot+ gesmeeten uyt zijn wagen,
| |
[pagina 123]
| |
2405[regelnummer]
Zoo hebben wy als nu veel rijkelijker stof
Als ooyt voorheen om hem te geven prys en lof.
Wy gaan u dan zoo voor om 't zelve te betragten,
En zullen u aldaar terzelver stont verwagten.
Filomarino binnen.
medina
Zoo rijst de zon van Staat weêr heden in dit Rijk.
spinelli
2410[regelnummer]
Zoo heft de Majesteyt zijn kroon weêr uyt het slijk.
anaclerio
Zoo werdt het paard getemt, dat nu als aan de handt draaftGa naar margenoot+.
tiberio
Zoo bloeyt een Staat, daar 't regt der volkren werdt gehandthaaft.
UYT |
|