Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1988

[p. 361]

Raster

Tijdschrift in boekvorm
Driemaandelijkse uitgave¹
Opgericht in 1977

Redactie:

H.W. Backx, C. Offermans, H. Tentije, J.F. Vogelaar, K. Nieuwenhuijzen (vormgeving)

Redactieadres:

Raster, De Bezige Bij, Van Miereveldstraat 1, 1071 DW Amsterdam Uitgever: De Bezige Bij, Amsterdam

Nr. 41:	[februari] 1988, 152 p. = De denkbeeldige reis
Nr. 42:	[juli] 1988, 167 p. = Teksten uit Centraal Europa
Nr. 43:	[?] 1988, 162 p. = Poëzie Leugen Bedrog
Nr. 44:	[?] 1988, 176 p. = Musil

1 Gegevens over de medewerkers achterin elk nummer

I. Poëzie

BLOEM, Rein Pierre Reverdy, Tien gedichten. Inl. & vert.: R. Bloem, 43, p. 148; 149-155 De onbekende ogen; Alle oevers; Het ongrijpbare, p. 149; 149-150; 150 Binnen; De woorden die je wisselt; De witte vlag, p. 151; 151-152; 152 Zwarte boot, Een aanwezigheid; Maar niets; Altijd eender, p. 153; 154; 155

DAALEN, Maria van Amba, 43, p. 124-125 1. ‘Zo van de grond in tegenlicht’ p. 124 2. ‘Achter de hand blijft het liggen nog, water’ p. 125 3. ‘In zijn handen herleeft het verlossend’ p. 125

KESSELS, Maria Zachte scharen, 43, p. 126-135 ‘Profiel in tegenlicht. Zachte scharen’ p. 126 ‘Uitgestorven beelden. Vuile zee.’ p. 126 ‘In orde. Hoge zuil; vergezicht; dag,’ p. 127 ‘Vers fantoom, andere beweger,’ p. 127 ‘Heremieten schuilen niet. Ze wrijven’ p. 128 ‘Geen schaduwen meer. Vogels en rook’ p. 128 ‘Knappende tulpen; tijd in buik, verkleumd.’ p. 129 ‘Toen ze, opnieuw, het klagen hoorde’ p. 129 ‘Matrone met wasmand; natte daken;’ p. 130 ‘Ze las de kliekjes van elke blik,’ p. 130 ‘Staan. Halsstarrig staan; spartaanse pose’ p. 131 ‘Het kind gilt. De tafel werd afgeruimd.’ p. 131 ‘Amnion van spot en harde handen,’ p. 132

[p. 362]

‘Wie wankelt, wankelt slaat de armen uit.’ p. 132 ‘Op klepperend statief droeg ze zich rond,’ p. 133 ‘Ze wagen praktisch niets: stapels glimlach,’ p. 133 ‘Veertien stuurse boeken op het tafelblad.’ p. 134 ‘Ze liep zonder te willen lopen,’ p. 134 ‘Doodstil hing een kop met vier tapse snuiten’ p. 135 ‘Achter de nukken van de vaalste nacht’ p. 135

RAVEN, Artur Aansporing tot de reis, 43, p. 156-159 ‘Jij die achterbleef’ p. 156 ‘Het zachte stoten’ p. 156 ‘Daar, in hun lakense pakken en op puntschoenen,’ p. 157 ‘Maar ook jij, aan die tafel, onder die lamp,’ p. 157 ‘Glazen tuimelden uit handen’ p. 158 ‘Stappen zijn als sterren in de ochtend.’ p. 158-159 ‘Jij, reiziger op de zee van de slaap,’ p. 159 ‘Jij die daar zit op dit uur:’ p. 159

WILLEMSEN, August Ferriera Gullar, Zes gedichten. Inl. & vert.: A. Willemsen, 43, p. 136-137; 138-147 De haan de haan; Het werk der wolken; Geschrift, p. 138-140; 140-142; 142 Het huis; Het strand van Caju; Zich vertalen, p. 142-144; 144-146; 147

II. Proza

BALKT, H.H. ter Buiten bereik van kinderen houden, 42, p. 132-136; 43, p. 118-123

BERNLEF, J. Lars Gustafsson, Acht verhalen. Vert.: J. Bernlef, 43, p. 113-117 Voetbal, Paardebloem; Lawntennis; Librador, p. 113; 114; 114-115 Rilke, Rainer Maria; Telefoonbeantwoorder, p. 115; 116 Marx Brothers; Meubeltoonzaal, p. 116-117; 117

DENISSEN, Frans Momentopnamen van Hemelryckx, 42, p. 137-147 Een ochtend; Een avond, p. 137-142; 143-147

GRAFTDIJK, Thomas Arme mensen (fragment), 42, p. 114-131

TENTIJE, Hans Wat telt, 42, p. 162-165 Le Crotoy; Wat telt; Onder de horizon, p. 162; 162-163; 163-164 Heden; Bovengronds, p. 164-165; 165

IV. Kritische bijdragen

OFFERMANS, Cyrille Esthetiek van de rouw. Drie novellen van J. Ritzerfeld, 42, p. 148-161 Grensovergang Oestiloeg (1984); Italiaans concert (1985); Zee van marmer (1986)

[p. 363]

Bijzondere nummers / gedeeelten

De denkbeeldige reis²
(nr. 41, 152 p.)
Proza

BECKERS, Irene J.M.G. Le Clézio, Hij die nooit de zee had gezien. Uit: Mondo et autres histoires (1978). Vert.: I. Beckers, p. 70-87

BERNLEF, J. [Verhalen], p. 101-106 Round-up, p. 101-102 Newtons liefdemachine, p. 103-104 Palm reading, p. 105-106

DIDERIC, Edzard [Verhalen]. Uit: Ro, een man in delen, p. 120-123 Aangewezen persoon, p. 120 Chanson d'amour, p. 120-121 Summertime, p. 121-122 De rij, p. 122-123 What is a soul?, p. 123

ORANJE, Wilfred Arno Schmidt, Gadir of ken u zelve. Uit: Leviathan (1949). Inl.^3 & vert.: W. Oranje, p. 127-148

2 Met inleiding door de Redactie: ‘Bij Raster 41’, p. 7

3 Inl. door J.F. Vogelaar: ‘“Een methode om te ontkomen”. Bij “Gadir” van Arno Schmidt’, p. 124-126

Kritische bijdragen

BOEKE, Yond Italo Calvino, De postzegels van het gemoed. Vert.: Y. Boeke, p. 115-119 Over Donald Evans (1945-1977) die zijn leven lang ‘denkbeeldige postzegels van denkbeeldige landen’ gemaakt heeft

BUUREN, Maarten van Simon Tyssot de Patot (1655-1738). Een Franse fantast in het nuchtere Nederland van de 18e eeuw, p. 50-69 Een uitgeweken Hugenoot wiens Voyages et aventures de Jacques Massé tussen 1714 en 1717 waarschijnlijk in Den Haag verscheen

DAUTZENBERG, J.A. Heelal, tijd/ruimte en elders. Het reisverhaal in de toekomstliteratuur, p. 88-100 [Reis in de ruimte] Tom Godwin, The cold equation (1954)

[p. 364]

Robert Sheckley, Ask a foolish question (1953) [Reis in de tijd en invloed van Albert Einstein] John Taine, The time stream (1931) H.G. Wells, The time machine (1895) [Reis in de andere wereld en invloed van de quantumfysica] J.L. Borges, Tlön, Uqbar, Orbis Tertium (1940) Joanna Russ, The female man (1975)

HAAKMAN, Anton Naar binnen, p. 31-41 ‘De reis naar de onderaardse wereld komt zo vaak voor in de literatuur... dat het vermoeden voor de hand ligt dat er kennelijk een van onze diepste, en oudste droomwensen in worden gerealiseerd (p. 31) Over Klaas Klim, p. 43 Ludwig Holberg, Nicolai Klimii iter subterraneum (1741), nog hetzelfde jaar in het Nederlands vertaald; met fragment uit de vertaling door A.J. Vitringa, De onderaardse reis van Klaas Klim (1890), p. 44-49

VOGELAAR, J.F. Gert Mattenklott, Denkbeeldige reizen - reisverbeelding. Uit: Der ubersinnliche Leib (1981). Vert.: J.F. Vogelaar, p. 8-30

Illustratie

Bouter, Hein de, omslag

Genk, Willem van, Steden, stations, p. 107-114 - portfolio

Teksten uit Centraal Europa
(nr. 41, p. 1-113)
Poëzie

Péter Kantor, Drie gedichten. Inl. 4 & vert.: Wim Swaan, p. 77-79; 90-95 Ayala; En langzaam kreeg iedere vorm een nieuwe vorm, p. 90-91; 92-93 Terwijl het nationale dameshandbalteam van Hongarije in de Budapest-hal een overwinning boekte op de ploeg van Zuid-Korea, p. 94-95

Czewlaw Milosz, [Gedichten]. Vert.: Gerard Rasch, p. 51-58 De betoverde Guus 1-8; Drie gesprekken over beschaving, p. 51-55; 56-58

György Petri, Zeven gedichten. Inl.^4 & vert.: Wim Swaan & Laszlo Czaszar, p. 77-79; 80-89 Over de poëzie; SF-liefde, p. 80; 81-83 Ons uitgeknepen belachelijk leven en, p. 84-85 Ik leg mijn moeder uit; Momentopname, p. 86; 87 Bij de dood van Magdi Matolay; Het orkest is nog aan het stemmen, p. 88; 89

4 Inl. door Wim Swaan: ‘Over György Petri en Péter Kantor’

[p. 365]

Proza

Tadeus Konwicki, Amerika, Amerika. Inl. & vert.: Esselien 't Hart, p. 59-60 Fragment van een reisverhaal (1973)

S.I. Witkiewicz, Onverzadigbaarheid. Fragment uit de roman [Nienasycenie, 1930]. Vert.: Karol Lesman, p. 34-50

Kritische bijdragen

Gilles Barbedette, Danilo Kis en de roman van Centraal Europa. Uit het Frans vert.: J.F. Vogelaar, p. 107-113 Thema van de meeste romans: de dood, zoals bij Danilo Kis: de dood van zijn vader in een concentratiekamp

György Konrad, Creatieve intelligentia en vrijheid. Uit: Antipolitiek (1982). Vert.: Cyrille Offermans, p. 98-106 Met een inleiding: Vecht niet, formuleer. Over György Konrad, p. 96-97

S.I. Witkiewicz, Verslag van de werking van peyotl op S.I. Witkiewicz. Uit: Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter + appendix (1932). Vert.: Karol Lesman, p. 15-26

Poëzie Leugen Bedrog
(nr. 43, p. 1-112)

BERNLEF, J. Het liegbeest, p. 53-57 Voor Lars Gustafsson is ‘taal = leugen. De mens is een liegbeest. Dat is de definitie van zijn vrijheid en tegelijkertijd een van de definities van literatuur’ (p. 55)

BOOMSMA, Graa De geest van lavendel, p. 58-67

BOXSEL, Matthijs van Mooi weer, Wenen en een rode neus. De dialectiek van de leugen in de eerste twee alinea's van Musils Man zonder eigenschappen, p. 25-46 De bevrijding in de paradox, p. 47-52 De creatieve leugen wordt geïllustreerd door Vincent in Musils toneelstuk Vinzenz und die Freundin bedeutender Manner (1924) en door het eerste hfst. van der Mann ohne Eigenschaften

OFFERMANS, Cyrille Een raadselspoor als postsciptum, p. 107-112

OFFERMANS, Marion Wolfgang Hildesheimer, 1956 - Een Pilzjaar. Vert.: M. Offermans, p. 68-76 Gottlieb Theodor Pilz (1789-1856) schreef zeven brieven, die in 1864 werden uitgegeven door Karl Ferdinand Gutzkov; hij kende en beïnvloedde o.a. Beethoven, Chopin, Mendelssohn, Rossini, Schumann, Meyerbeer; Delacroix; Chr. D. Crabbe, George Sand, Madame de Staël. ‘Zijn bijdrage aan de westerse cultuur komt tot uit-

[p. 366]

drukking in het niet-bestaan van kunstwerken, kunstwerken die door zijn invloed nimmer zijn ontstaan’ (p. 68)

ORANJE, Wilfred Giorgio Manganelli, De literatuur als leugen. Uit: Letteratura come menzogna (1967). Vert.: W. Oranje, p. 7-14

REIJNDERS, Frank Barokke onverschilligheid, p. 77-90 - Met ill. Over de schilderijen van Jiri Georg Dukoupil; het werk van Andy Warhol en zijn ‘onverschilligheid’; over het onderscheid tussen de Amerikaanse onverschilligheid en de Europese in de 16de en 18de eeuw, de come-back van de barok op het einde van de 19de eeuw, o.a. in de muziek van Wagner; over Heinrich Wöllflin, Renaissance und Barok (1888)

VOGELAAR, J.F. Bed en wereld. Kanttekeningen bij De ondraaglijke lichtheid van het bestaan [1984] van Milan Kundera, p. 91-106

WEELDEN, Dirk van Spreken in tongen. Over [Herman] Melville's ‘The confidence man’ [1856], p. 15-24

Robert Musil, De man zonder eigenschappen
(nr. 44, 180 p.) - Met prtn.

MUSIL, Robert [Fragmenten]. Vert.: Paul Beers Schets van de kennis van de schrijver (1918), p. 7-12 Aanzetten tot een nieuwe esthetiek. Fragmenten maart 1925, p. 13-22 Vier ontwerpen (rond 1932), p. 58-80 49. Ulrichs dagboek; 50. Een aantekening, p. 58-63; 63-67 51. Slot van de aantekening; 52. De drie zusters, p. 67-73; 73-80 Drie testamenten ontwerpen (1932), p. 165-172 Nawoorden tot zijn onvoltooide roman Ik kan niet verder (1932) p. 173-174 Over zijn financiële toestand

BOXSEL, Matthijs van De barok van de leegte, p. 131-143 ‘Het gaat Musil om de vraag wat zich in die gaten, in het onbewijsbare verborgen houdt’ (p. 131)

KRUITHOF, Jacques Tussen twee werelden, p. 157-164 ‘Het hele werk van Robert Musil berust op de tegenstelling tussen twee werelden, twee zijnstoestanden: het alledaagse bestaan en een zelden ervaren, soms slechts vermoede manier van leven die alles te boven gaat’ (p. 157); tevens over Vereinigungen. Zwei Erzählungen

MERTENS, Anthony Passages, p. 98-115 Over drempelervaringen en grenservaringen en ‘de aandacht besteed aan de ruimte waarin Ulrich zich ophoudt’ (p. 102)

[p. 367]

NAAIJKENS, Ton Musils eilanden. Isolement en uitzondering in ‘De man zonder eigenschappen’, p. 116-130 Over het beeld van het eiland om ‘de uitzondering en de afzondering te situeren’ (p. 117); Ulrich ‘belichaamt Musils opvatting van de kunst: een uitzonderlijke en buitensluitende houding ten opzichte van de werkelijkheid, een houding die het meest tot haar recht komt op een eiland’ (p. 129)

FFERMANS, Cyrille Een traditionele roman met intellect. Mogelijkheidszin, melancholie en machteloosheid bij Musil, p. 81-97

VERRIPS, Ger Geen mens zonder eigenschappen. Rathenau in de politiek, Arnheim met verlof, p. 144-156 Weerlegging van ‘de wijdverbreide opvatting dat De man zonder eigenschappen een sleutelroman is op grond van het feit dat de Duitse politicus, ondernemer en auteur Walther Rathenau model stond voor dr. Paul Arnheim... als man met eigenschappen’ (p. 144)

VOGELAAR, J.F. Roman zonder eigenschappen: van dagboek tot kladboek, p. 23-37 ‘“Ontwikkelingsroman van een idee” - die benaming lijkt zonder meer van toepassing’ (p. 39)