Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1983

[p. 212]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie:
	Nrs. 1, 2-3:	G. van Benthem van den Bergh, H.J.A. Hofland, Harry Mulisch, A. de Swaan
	Nrs. 4-10:	Dezelfden, met Wiel Kusters
Redactiesecretaris:		G. van Benthem van den Bergh
Redactieadres:		De Gids, p.a. Meulenhoff Nederland bv, t.a.v.T. Hermans, Postbus 100, 1000 AC Amsterdam
Jg. CXLVI, 10 nummers^1, 840 pp.
	Nr. 2-3	= Bedrog
	Nr. 8-9	= Geweld en politiek in Zuidoost-Azië

1 Waarvan twee dubbelnummers: 2-3; 8-9; met gegevens over de medewerkers achterin elk nummer

Artikels van de redactie

[Bij de 146ste jaargang], 1, p. 2 Aankondiging van een nieuwe vaste rubriek ‘Buitenlandse literatuur’, die zal verzorgd worden door de redactie van het onlangs verdwenen Literair Paspoort

[De subsidiecriteria van de Raad voor de Kunst], 2-3, p. 91 Inzonderheid voor tijdschriften

II. Poëzie

BERGHUIS, Hans Twee gedichten, 4, pp. 265-266 Rijmprent: ‘Een jaar van één maand is al meer’ p. 265 Spreuken: ‘Zie, de vleugelzonen gaan vertrekken’ p. 266

BEURSKENS, Huub Af en aan, 5, pp. 364-367 1. ‘onder het zetten van voeten beweegt zandkleurig het zand’ p. 364 2. ‘mannen in laarzen, die zullen vast wonen, mannen’ p. 365 3. ‘onder de lucht dringt water zich almaar op, de lucht blijft’ p. 366 4. ‘met het strand is het nu gedaan nu het water onder water’ p. 367

BOONSTRA, Rommert ‘er zaten barstjes’, 1, p. 56

BOS, Jacobus Verschijningen, 10, pp. 782-785 ‘Men kan wel eindeloos zijn paard’ p. 782 ‘Ik bedenk hem in termen van’ p. 783

[p. 213]

‘Valt de sneeuw dan valt’ p. 784 ‘Daar gaat zijn paard aan hem’ p. 785

BREYTENBACH, Breyten Ek es hier, parodie^1, 1, pp. 18-20 ‘op weg deur hierdie aardse woesteny het dit gebeur’

BUDÉ, Frans Krijtzee, 5, pp. 357-360 De haai (Corax pristodontus): ‘Hij zwemt in teugels,’ pp. 357-358 De vleermuis (Myotis myotis): ‘Ik hoor weer water’ p. 359 De kardoen (Cynara cardunculus): ‘Licht. De kleur van vezels’ p. 360

EERENBEEMT, G.L.G.M. van den Drie gedichten, 4, pp. 278-280 ‘Over de dood’ p. 278 ‘Waar wit’ p. 279 ‘Waar men vertrekt’ p. 280

HAMELINK, Jacques Bezoek aan het oude huis, 6, pp. 440-443 ‘Het groen uit de kluiten gewassen’

HERBERGHS, Leo Gedichten, 7, pp. 524-527 ‘wind, van gistren’ p. 524 ‘voorbij gaat de’ p. 525 ‘gras dat iets’ p. 526 ‘te veel vogel deze’ p. 527

IVEN, Joris Zwarting, 10, pp. 799-803 ‘“Gegenstand”: onbestemde veer in de hand’ p. 799 ‘Bruidsruiker, van achter een rug’ p. 800 ‘Ook de gewaarschuwde bezoeker’ p. 801 ‘Zij beheersten het gebeuren, of wat daarvan overbleef.’ p. 802 ‘Daders worden in een oogwenk vermande handen,’ p. 803

KUSTERS, Wiel Het leven op stoomschepen, 5, pp. 346-351 ‘Onveranderd. Niets’ p. 346 ‘Silhouet,’ p. 347 Ballade van de Stoker: ‘Wij varen in een oven over zee’ p. 348 Het lied van de vuurplaat: ‘De kolen zitten onderin,’ p. 349 ‘Op het kussen’ p. 350 Bal masqué: ‘Hoe wij dansten,’ p. 351 Een bezoek aan de leermijn G.K.LX, 6, pp. 431-433 1. ‘gladde tanden harde assen’ p. 431 2. ‘ik hield het in’ p. 432 3. ‘geen ladder maar de schaduw’ p. 432 4. ‘het woord leesjongen’ p. 432 5. ‘met omgekeerde toorts’ p. 433

1 Gedateerd: Pollsmoor: 30 November 1982 - Parys: 8 Desember 1982

[p. 214]

MESTEROM, Harry Drie gedichten, 4, pp. 255-257 Bevroren wajang: ‘Het beeld dat hier bevriest’ p. 255 De Reizigerspalm: ‘De vrouw in het wit met het kind’ p. 256 Brastagi: ‘Waar het witte paard staat,’ p. 257

MULISCH, Harry De geboorte, 5, pp. 327-333 ‘Sterven doet men - want men moet het zelf doen -’

REINTS, Martin Drie gedichten, 5, pp. 361-363 ‘de mens, in zijn doelloosheid, aanschouwt’ p. 361 ‘de mens, met zijn woelende gedachten, hangt’ p. 362 ‘het innerlik van de eenzame mens,’ p. 363

ROEGHOLT, Richter Twee gedichten, 7, pp. 543-545 Sloop: ‘Het meisje’ p. 543 Stem: ‘Je kijkt wel eens naar verse sneeuw’ pp. 544-545

VLIET, Eddy van Een biografie, 5, pp. 352-353 1. ‘Met trage passen onder de kroonluchter door’ p. 352 2. ‘De slaapwagen was de einder. Een gunst van de nacht.’ p. 353

VROMAN, Leo Desnoods als porcelein, 5, pp. 354-356 ‘Ligt het landschap van mijn tijd’

WAARD, Elly de Twee gedichten, 1, pp. 43-45 Aletschi^1: ‘Niet waar de sneeuw zichzelf bevlekt, maar hoger,’ pp. 43-44 ‘Haar wimpers zijn de vleugels van’ p. 45

WERKGROEP SLAVISCH INSTITUUT UNIVERSITEIT UTRECHT Iosif Brodski, Voor Jalta. Vert.: Werkgroep van het Slavisch Instituut van de Universiteit te Utrecht^2, 5, pp. 405-412

1 Opdracht: Voor Th.B.

2 Werkgroep = Berber Bast, Arthur Langeveld, Heleen van Nifterink, Maaike Prüst, Joleen van Splunter, Margriet Teunissen, Melchior de Wolf; met inleiding: losif Brodski's ‘Voor Jalta’ door Arthur Langeveld, pp. 404-405

II. Proza

BEURSKENS, Huub De fiets, 6, pp. 434-439

BREYTENBACH, Breyten Pi-k'uan. Notitie uit de gevangenis, 4, pp. 239-241

DURLACHER, G. Het begin van een reis, 10, pp. 731-737

[p. 215]

GILLIAMS, Maurice Gregoria of een huwelijk op Elseneur (fragment), 1, pp. 21-35

HANSSEN, Leander Gelukkig nieuwjaar, 10, pp. 786-791

LUCASSEN De architect. Zeven theoretische modellen voor een nooit te maken schilderij, 10, pp. 761-776 Nooit of bijna nooit, pp. 761-762 Het is vloed het is eb, p. 763 Illustraties, pp. 764-776

WIDEMANN, Reinold Het interview, 6, pp. 444-459

IV. Kritische bijdragen¹

BALK-SMIT DUYZENTKUNST, Frida Het woord ‘fascist’ en de taalkunde, 4, pp. 258-264 Met verwijzing naar het genegeerde werk van Anton Reichling, Het woord. Een studie omtrent de grondslag van taal en taalgebruik (1935; 1967)

BENTHEM van den BERGH, G. van Norbert Elias, Hoe kunnen wetenschappelijke en literaire utopieën de toekomst beïnvloeden? Vert.: G. van Benthem van den Bergh, 1, pp. 3-17 De tekst werd in het Engels gepubliceerd in Limits to the future (Wassenaar, 1982) O.a. over het werk van Herbert George Wells Angst of hypochondrie?*, 2-3, pp. 181-183 Aanvulling op zijn artikel: Kernwapens: de onbegrepen revolutie (CXLV, 1982, 9-10, pp. 652-658) Over normale en abnormale grootmachten*, 8-9, pp. 677-683 Beschouwingen bij H.F. Cohen, De Sovjetunie: een grootmacht als een andere? (Tirade, XXVI, 1982, 272-273, pp. 5-20; 278-279, pp. 476-486) thans opgenomen in diens bundel ‘Te beginnen bij Nederland: opstellen over oorlog en vrede’, en bij diens aanleunen bij de opvattingen van J. de Kadt

BEURSKENS, Huub Zwitserse sonnetten**, 10, pp. 831-832 Philipp Ingold, Unzeit

BOEF, August Hans den Een pleidooi voor Gerhard Roth**, 7, pp. 579-583

BOHEEMEN, Christel van Joyce Carol Oates en de droom van Amerika, 1, pp. 71-78 Over de centrale plaats van dit thema in haar werk

1 Titels met * behoren tot de rubriek: Kroniek & Kritiek; met ** tot de rubriek: Buitenlandse literatuur (zie: Artikels van de Redactie); sommige artikels in deze rubriek vormen een Bijzonder gedeelte, nl. in nr. 2-3, 6, 8-9

[p. 216]

BROEK, Aart G. Een studie, een roman en verhalen**, 4, pp. 307-311 Selwyn Cudjoe, Resistance and Caribbean literature, pp. 307-309 Edward de Jongh, De boog, pp. 309-310 Jules de Palm, Antiya, pp. 310-311

BROEK, Rien van den Max en Maurits in de Lage Landen**, 1, pp. 65-71 Over Wilhelm Busch' Max und Moritz. Eine Bubengeschichte in sieben Streichen (1865) en vertalingen van het beeldverhaal in het Nederlands door o.a.T. van Buul, Bertus Aafjes, David Hartsema, Gerrit Komrij en de oudste, anonieme, vertaling o.d.t. De streken van Jan en Piet (1912)

CALJÉ, Kees & BENTHEM van den BERGH, G. van Gesprek met dr. W.F. Duisenberg, president van de Nederlandse Bank, 6, pp. 419-430

CONSTANDSE, A.L. Het ideaal kan geen werkelijkheid worden. Honderd jaar na Marx, 4, pp. 231-238 Beeld van het marxisme 100 jaar na Marx’ overlijden

CORBEY, Raymond Vuistbijlen en Cadillacs - Reflecties over het verzamelen, 10, pp. 792-798

DEKKER, R.M. De conjunctuur van de historische vervalsing*, 6, pp. 461-466 Over de drie bloeitijdperken: de Middeleeuwen, met o.a. de Donatio Constantini; de Renaissance; de Romantiek en de literaire, politieke en als grap bedoelde mystieficaties; Johan Brouwer, Filips Willem, de Spaanse Prins van Oranje (1940) is evenwel geen vervalsing

DRAAISMA, Douwe Descartes en de Turingtest, 5, pp. 368-373 Descartes' criteria ter onderscheiding van mensen en machines: zijn ze nog van belang voor de huidige discussie? Vergelijking van de cartesiaanse opvatting met A.M. Turing, Computing machinery and intelligence (1950), waarin via een spel (= Turingtest) de vraag ‘can machines think?’ behandeld wordt

ESTER, Hans Nieuwe poëzie van Sarah Kirsch**, 4, pp. 311-314 N.a.v. haar poëziebundel Erdreich; met gedichten in vertaling

EVENHUIS, J.R. Na de hallucinatie*, 6, pp. 460-461 N.a.v. het artikel in de The Times van 23 april 1983: Hitler's secret, diaries to be published, over The Times van 8 mei 1920 toen ‘het blad zijn autoriteit plaatste achter de inhoud van het [antisemitische] schotschrift’ The jewish peril, meer bekend als Protocollen van de Wijzen van Zion, dat ook een vervalsing bleek, maar in Duitsland in de jaren '30 als politiek evangelie gold Hoe Engeland een oude paideia afschafte, de Renaissance vergat en ‘modern’ de nieuwe Middeleeuwen intrad, 7, pp. 507-514 Over de invloed van vertrouwdheid met Latijn en Grieks op de Engelse woordenschat en de huidige tendens om ‘al die graeco-romeinse elementen in de Engelse taal... door een al bestaand “Engels” woord te vervangen’, een evolutie merkbaar tot in het politiek taalgebruik

[p. 217]

FRENKEL, F.E. Heksengeloof in modern kostuum, 5, pp. 383-385 Over het instandhouden van het ‘KZ-syndroom’ als voorwendsel om de twee gedetineerde oorlogsmisdadigers van Breda niet vrij te laten; hier geldt een identiek mechanisme als in Salem toen in 1692 dertien van hekserij verdachte personen werden opgehangen

GOUDSMIT, Jaap Afrikaanse varkenspest, de slavenhandel der Compagnie en de recente ontketening van obscure virusinfecties*, 6, pp. 466-469 Over de AIDS-ziekte

GROENEWEGEN, Marjan Les Géorgiques [van Claude Simon]**, 4, pp. 316-318

HAHMO, Sirkka-Liisa & HOEVEN, Adriaan van der De mislukte receptie van het Finse epos Kalevala in Nederland**, 10, pp. 817-829 Over de artikels van H.U. Meyboom (De Gids, 1879, dl. 3, pp. 453-487, dl. 4, pp. 31-56) (pp. 819-820); Max Rooses (De Gids, 1894, dl. 2, pp. 20-65) (pp. 820-822); D. Logeman-van der Willigen (Onze Eeuw, 1910, dl. 2, pp. 368-402) (pp. 822-823) Over de vertalingen door May Taminen, 1929 (pp. 823-824); Wies Moens, 1938 (pp. 824-825); Jan Eekhout, 1939 (p. 825); Hendrik Hartwijk, 1951 (in Roeping, XXVII, pp. 483-496, 532-542) (pp. 821-827); G.C. Ebbinge Wubben, 1979 (pp. 827-828)

HEIJKANT, Marie-José Dante en Beatrice versus Francesca en Paolo: een confrontatie in de hel, 10, pp. 777-781 Over de interpretatie die Jorge Luis Borges in Sieta Noche geeft over de liefde tussen Dante en Beatrice en van het liefdespaar in de Divina Comedia

HINRICHS, Jan Paul Honderd jaar Teodor Trajanov, 1, pp. 83-85 ‘Het lijkt alsof de Bulgaren er nog niet aan gewend zijn dat Trajanov gerehabiliteerd is’ (p. 83); met twee gedichten in vertaling: Kaspar Hauser; Lied zonder woorden

HOUWINK ten CATE, Annemarie Helga Nowotny, Breekpunten van de rationaliteit. Vert.: A. Houwink ten Cate, 1, pp. 46-55 Referaat in de reeks voordrachten Wissenschaft, Technik und ihre Kritiker aan de Technische Universität te Wenen Over technische vooruitgang en rationalisatie én het ontstaan van sociale problemen o.a.m.b.t. de vrouw in het bedrijfsleven, de gezondheid, nieuwe randgroepen De rattenvanger van Zürich**, 7, pp. 576-579 Over het werk van Adolf Muschg

JONG, Martien J.G. de Een postume roman en de hogere principes van het auteursrecht, 1, pp. 36-42 Over Maurice Gilliams' verhalend proza, en de plaats van Gregoria in het geplande vijfluik en over de gepubliceerde fragmenten in Dietsche Warande en Belfort (CXIX, 1974, 2, pp. 146-172) en Raster (1980, 16, pp. 7-26); over Gilliams'

[p. 218]

opvatting van het ‘auteursrecht’: omdat de auteur naar de hoogst mogelijke perfectie moet streven, heeft niemand het recht postume teksten uit te geven die door de auteur zelf niet uitdrukkelijk voor bundeling waren bestemd; het Gregoriafragment werd nog door hem zelf aan De Gids bezorgd - Zie: Proza

KUSTERS, Wiel Wie weg is, is gezien*, 1, pp. 61-64 Over de samenhang tussen de wikke en ‘weg zijn’ of ‘verdwijnen’ bij Hugo Claus in gedichten in Almanak. 336 knittelverzen; over het motief van ‘gelijktijdige aan- en afwezigheid van gestorvenen’ bij Jacques Hamelink in Responsoria, Cees Nooteboom in Gemaakte gedichten, Willem van Toorn in Het landleven Ik en de dood, het kind en ik, 2-3, pp. 177-180 Het motief van de gepersonifieerde dood in Hugo Claus' gedicht Kaal (uit: Almanak) en bij P.N. van Eyck, De tuinman en de dood; Simon Vestdijks vertaling van W. Blake, Introduction (uit: Songs of innocence) en M. Nijhoff, Het kind en ik Op de bodem van de lucht*, 4, pp. 288-291 Over vissen en visvangers in gedichten van o.a. Chr. J. van Geel, J. Bernlef, Jacques Hamelink, Huub Beurskens [Aanvulling], 5, pp. 326 Bij Lisette Lewin, Het clandestiene boek 1940-1945 (1983) dat ‘bij herhaling onjuiste informatie over De Gids in oorlogstijd’ brengt Poëzie en zwaartekracht (1)*, 5, pp. 385-388 Over ‘gewicht, zwaartekracht’ in gedichten van Bert Schierbeek, Rein Bloem Een engel op de drempel*, 6, pp. 474-477 Over ‘engel(en)’ in gedichten van o.a. Gerrit Kouwenaar, Theo van Baaren, Remco Campert, Jorge Luis Borges Zonder hengel*, 7, pp. 570-572 Nog over ‘engelen’ bij o.a. Jan Hanlo en Bertold Brecht Imagine there's no heaven*, 8-9, pp. 683-684 Over Jaap Hartens gedicht Flits van een engel in keukenlicht, uit: Wat kan een manser betalen? Ondergronds leven*, 7, pp. 561-563; 8-9, pp. 676-677; 10, pp. 804-808 Bedenkingen bij gedichten en proza 1, 2, 3: Jorge Luis Borges, Boek van de denkbeeldige wezens/Italo Calvino, De onzichtbare steden (pp. 561-563) 4: Anton Haakman, Liberty of Een Nederlandse Amerikaan (pp. 676-677) 5, 6, 7, 8: Eric Terduyn, De ijsprinses/Wilhelm Jensen, Gradiva (pp. 804-808) Uit een tafelrede*, 10, p. 813 Over Pierre Kemps gedicht Liguberamente

LAMMERS, Han De deregulering van de begeleidingsstaat*, 4, pp. 281-283 Over de huidige crisistoestand, en de veel te grote bestuursapparatuur

LANGE, Herman de De verborgen betekenis van ontwapeningsonderhandelingen*, 1, pp. 57-61 Nucleaire spookbeelden: over automatische vergelding en ‘launch on warning’*, 4, pp. 283-288 De ware aard van tactische kernwapens*, 5, pp. 379-383

[p. 219]

Manicheïsme en totalitair denken in de bewapeningswedloop*, 7, pp. 557-561 Militaire idolatrie in de Sovjetunie*, 10, pp. 808-812

LOCK, Grahame & ROUDINESCO, Elisabeth Jacques Lacan en het einde van de Ecole freudienne de Paris, 7, pp. 528-535

LOOG, Frank Nieuwe namen uit het Duitse taalgebied**, 2-3, pp. 217-221 Lore Berger, Der barmherzige Hügel, pp. 218-219 Friedrich Christian Delius, Ein Held der inneren Sicherheit, p. 219 Helmut Eisendle, Der Narr auf dem Hügel, pp. 219-220 Ulla Hahn, Herz über Kopf, p. 220 Thomas Hürlimann, Die Tessinerin, pp. 217-218 Sten Nadolny, Netzkarte, p. 218 Gerlind Reinshagen, Rovinato oder Die Seele des Geschäfts, p. 218 Mathias Zschokke, Max, pp. 220-221

MAIER, Henk De Lekra: angst voor verstarring**, 8-9, pp. 685-695 Over het Instituut voor de Volkscultuur, de Lekra (= Lembaga Kebudajaan Rakjat) door een groep literatoren in 1950 opgericht te Djakarta en na de overname door de militairen in oktober 1965 opgeheven

OVEREEM, R. Drogredenen in de politieke discussie. De actualiteit van de catalogus van Bentham en Schopenhauer, 7, pp. 536-542 Over Jeremy Bentham, The book of fallacies (1824) en Arthur Schopenhauers drogredenencatalogus in zijn Eristische Dialektik (1819-1839); M.A. Finocchiaro's stellingname (1980) i.v.m. de frequentie van drogredenen in het politiek debat, getoetst aan voorbeelden uit NRC/Handelsblad 1982

PATER, Ben de Over de noordwestelijke doorvaart en de goudstreek Quivera. Mens, landschap en topografie in het verleden, 10, pp. 750-760 - Met afbn., krtn. ‘Aan de hand van een reeks voorbeelden zal ik laten zien hoe de geographical imagination zich met name in Europa vanaf de middeleeuwen tot en met de romantiek ontwikkeld heeft’

PLANTING, Rik Erich Wichman: temperament van strijdbaarheid in de jaren twintig, 7, pp. 515-523

RESINK, G.J. Het melodietje van Vinteuil**, 4, pp. 314-316 Over ‘la petite phrase’ uit de sonate van Vinteuil uit Marcel Prousts Un amour de Swann; de figuur van Vinteuil zou gebaseerd zijn op Claude Debussy

RIJTHOVEN, Tonja van Zorgeloos afrekenen met het onbewuste*, 7, pp. 546-553 Over de psychoanalytische theorie van Jaap van Heerden n.a.v. zijn proefschrift De zorgelijke staat van het onbewuste Met Naschrift van J. van Heerden, pp. 553-556 Met Reactie op het naschrift van J. van Heerden door Tonja van Rijthoven, pp. 556-557

[p. 220]

SCHIPPER, Mineke Verzwegen Afrika, een geamputeerde literatuur**, 1, pp. 78-83 Onderzoek naar censuur en de gevolgen ervan voor de Afrikaanse literatuur (Zuid-Afrika hier terzijde gelaten)

SIEGEL, Klaus Schrijven tegen de bloedstroom in**, 7, pp. 583-584 Over Mechtilde Lichnowsky (1879-1958) wier werk momenteel herdrukt wordt, o.a. Kindheit, An der Leine, Delaïde [Irmgard] Keun... een pseudo-Libelleromancière**, 10, pp. 832-834

SIJPERSMA, Pieter De poëzie van distantie en betrokkenheid**, 7, pp. 584-588 N.a.v. The Penguin book of contemporary British poetry, door Blake Morrison en Andrew Motion [Angela] Carters caleidoscoop**, 10, pp. 829-831

SONDEREN, Eva van Oh take me to the Slaughterhouse, I wilt wait there with the Lamb*, 4, pp. 291-296 Verhalend-beschouwende tekst m.b.t. joods leven in Nederland

STEENMEIJER, Maarten Arrabals terugkeer in Spanje**, 7, pp. 573-576 Over de waardering in Spanje voor Fernando Arrabals brieven gebundeld o.d.t. Carta a los comunistas españoles y otras cartas (a Franco, al rey, a Valladares) en zijn roman La torre herida por al rayo

TRUYENS, Aleid Over brieven en brievenboeken*, 2-3, pp. 171-177 N.a.v. Pedro Salinas, Defensa de la carta missiva y de la correspondencia epistolar (1967) - Ned. vert.: Pleidooi voor de brief en de correspondentie per brief (1982) Over brieven ‘met een literair jasje’, zoals de brievenboeken van Gerard Reve (Brieven aan Simon C. 1971-1975) en van Joyce & Co (Werkbrieven 1968-1981 en Venetiaanse brieven en Calabrese dagboeken) en ‘verraden’ brieven, die bestemd waren voor één persoon zoals Helene Hanff, Charing Cross Road 84 Hellema: het slachtoffer als ziener in de tijd*, 5, pp. 374-379 Beschrijving van oorlogservaringen in: Langzame dans als verzoeningsrite en Enige reizen dienden niet ter zake Vier reizigers op zoek naar een verblijfplaats*, 7, pp. 563-570 Over auteurs-reizigers en reisverhalen: Louis Couperus, Op reis, pp. 569-570 Jan Donkers, Amerika, Amerika. Ooggetuigeverslagen uit de Nieuwe Wereld, pp. 566-567 Marcellus Emants, Op reis door Zweden, pp. 565-566 Cees Nooteboom, Voorbije passages, pp. 567-569

VEER, Rob van der Derek Phillips, Wat is er verkeerd aan pornografie? Vert.: R. van der Veer, 4, pp. 242-254 Is ‘wettelijke regeling voor pornografie al dan niet te rechtvaardigen met een beroep op morele principes die de inperking van de persoonlijke vrijheid betreffen?’ (p. 243)

[p. 221]

VELDE, Henk de Matthijs Vermeulen en het establishment. Anarchie in een ‘verwaltete Welt’, 4, pp. 267-277 Situering van diens werk in de eerste helft van de 20ste eeuw, onder verwijzing naar Paul Rapoport, Opus est: Six composers from Northern Europe (1979); over Vermeulens opvatting inzake kunstbeleid en -subsidiëring

VOOGD, Lourina de Wyndham Lewis (en James Joyce)**, 4, pp. 303-307 Leven en werk van W. Lewis, medeoprichter van het tijdschrift Blast (1914); zijn contacten met James Joyce, evenals Lewis geboren in 1882, in Parijs (1920-1922, verschijningsjaar van Ulysses)

WEITENBERG, Frans Kunstenaars zonder idee*, 5, pp. 388-391 Over de hedendaagse avant-garde in de schilderkunst

WESTSTEIJN, Willem G. Wie leest en hoe?**, 4, pp. 297-302 Over verschillende benaderingen ‘onder de paraplu van lezersgerichte literatuurwetenschap’ (p. 299) Andrej Britov**, 7, pp. 588-591

ZEEMAN, Peter Leegte en licht, Iosif Brodski**, 5, pp. 392-399 - Zie ook: Poëzie, sub: Werkgroep Kees Verheul over Iosif Brodski**, 5, pp. 400-404 Weergave van Kees Verheuls verhaal over zijn kennismaking met Brodski te Leningrad in 1967 en hun jarenlange vriendschap, zowel terwijl Brodski in Rusland woonde als nu hij in het Westen is

ZIJDERVELD, A.C. Anton Tsjechovs hellevaart, 5, pp. 334-345 Over de motieven die Anton Tsjechov er toe dreven een studie te maken van de Russische strafkolonie op het eiland Sachalin, gelegen ten Oosten van Siberië en ten noorden van Japan

ZILVERSCHMIDT, Beate Zionisme ter discussie*, 10, pp. 813-816 ‘Na het uitbreken van de oorlog die Israël ruim een jaar geleden begon tegen de Palestijnse bevrijdingsorganisatie de PLO in Libanon, werd in Nederland het zionismedebat weer actueel’

ZONNEVELD, Peter van Willem Bilderdijk*, 2-3, pp. 183-188 Over Bilderdijks leven in het licht van zijn ‘echte en verbeelde kwalen’ Elias Annes Borger*, 6, pp. 469-474 Verlichting, Biedermeier en romantiek. Literatuur en samenleving in Nederland in 1830, 10, pp. 738-749 Na een inleiding over Nederland in 1830, worden de drie levensbeschouwingen behandeld en de drie cultuurdragers: J.H. van der Palm, Willem Bilderdijk, H. Tollens

[p. 222]

Bijzondere nummers/gedeelten

Bedrog
(nr. 2-3, pp. 93-170)

ALBEDA, W. Misbruik en oneigenlijk gebruik van de sociale zekerheid, pp. 126-129

BEZEMER, J.W. Bedrog in de Sovjetunie, pp. 157-163 ‘nepotisme en ambtenverkoop passen zeer goed in het politieke systeem’ (p. 160); er bestaat ook corruptie in de planeconomie en zwart werk

BRAAK, H.J. van de Kleine sociologie van het fiscale bedrog, pp. 130-142

ELLEMERS, J.E. Het kleine bedrog aan de universiteiten, pp. 164-170 Het uit zich o.m. in het zich tooien met academische titels die men (nog) niet heeft verworven, in het ontbreken van bronvermelding, het berekenen en meten van publikaties

KAPTEYN, Paul Patronen van bedrog. Over trouw tussen mannen en vrouwen, vooral nu, pp. 107-114 Over de machtsverhoudingen tussen de seksen, en de evolutie van die verhoudingen; over Aletta Jacobs en het vrije huwelijk

MÖNNICH, C.W. Bedrog in de middeleeuwen, pp. 99-106 Over religieuze vormen van bedrog; over de Donatio Constantini, een aperte vervalsing, en de bul Unam Sanctam (1302) van Bonifacius VIII

PEN, J. Morfologie van het zwarte gebeuren, pp. 115-125 Over vijf vormen van hedendaags knoeien: het simpele verzwijgen; clandestiene productie; misbruik van sociale voorzieningen; illegale operaties; de onderwereld

SWAAN, A. de Ongeloof, bedrog en huichelarij in constellatie, pp. 93-98 ‘Blijkbaar vormt zich in de meeste samenlevingen een constellatie van particulier ongeloof en bedrog en van hypocrisie om de discrepantie met de heersende leer te overbruggen’ (p. 98); o.a. over belastingontduiking en steunfraude

SZIRMAI, A. Wat vinden we werkelijk van inkomensnivellering?, pp. 143-156 Over ‘de manieren waarop mensen zichzelf en anderen voor de gek houden als het over inkomensverdelingsvraagstukken gaat’ (p. 143)

Moderne Arabische literatuur**
(nr. 2-3, pp. 189-216)

BRUGMAN, J. De Arabische roman en de vrouw, pp. 190-195

[p. 223]

MOOR, E. de De avant-garde van de hedendaagse Arabische poëzie, pp. 211-215

NIJLAND, C. Moderne Arabische literatuur. Inleiding, pp. 189-190 Een nieuwe Arabische poëzie in Noord-Amerika aan het begin van deze eeuw, pp. 207-211 Vertalingen en studies, een keuze, pp. 215-216

SMOOR, P. Veranderende visies op het land in drie Egyptische-romans, pp. 195-201 Muhammad Husayn Haykal, Zaynab (1913) ‘Abd al-Rahmān al-Sharqāwi, Al-ard (Het land) (1962) Yusuf al-Qa'īd, Yahduth fi Misr al-ān (Nu gebeurt dit in Egypte) (1977)

VOOGD, Lourina de Het hedendaags Arabisch proza in Marokko, pp. 202-207

Het Amerikaans post-modernisme**
(nr. 6, pp. 478-498)

BENT, Jaap van der Het autobiografisch experiment van Gilbert Sorrentino, pp. 495-498

BERTENS, Hans Het post-modernisme van Thomas Pynchon, pp. 488-495

BOHEEMEN, Christel van Het Amerikaanse postmodernisme. Inleiding, pp. 478-482 ‘Een van de belangrijkste aspecten is... “de revolutie van het woord”’ De postmodernisten wilden verder gaan dan hun grote voorganger, de modernist Joyce. Hoofdzakelijk over John Barth en over Donald Barthelme aan wie hier geen afzonderlijke studie is gewijd; andere post-modernisten: Ronald Suckenick, Thomas Pynchon, William Gass, John Hawkes, Gilbert Sorrentino De alchemie van John Hawkes, pp. 482-486 Over diens The blood oranges en Virginie

RIJSBERMAN, Marijke William Gass en de taal van de literatuur, pp. 486-488 Over de karakteristieken van Gass' proza

Geweld en politiek in Zuidoost-Azië
(nr. 8-9, pp. 598-675)
Gastredactie: Otto van den Muijzenberg, Frans Hüwken, John Kleinen

BRUMMELHUIS, Han ter & VOOGT, Paul Geweld in Thailand: een ‘dagelijks’ bedrijf, pp. 628-636 ‘een verklaring van de hoge frequentie van het privégeweld’

[p. 224]

KLEINEN, John Cambodja: het gevecht om de staat, pp. 605-618 Korte historiek: interpretatie van fysiek geweld tijdens het Pol Pot-regime (1975-1978)

MENGGALI, R. Oriëntatie en manipulatie van geweld in Indonesië, pp. 646-653 ‘waarom, waartoe en door wie geweld in Indonesië de laatste decennia, gebruikt, misbruikt en gemanipuleerd is en wordt’

MUIJZENBERG, Otto van den Geweld en staat in Zuidoost-Azië, pp. 599-604 In deze reeks artikelen zal de aandacht vallen ‘op geweldmisbruik binnen de staten, tussen burgers en overheid en tussen burgers onderling’ [Benigno Ninoy] Aquino: een Filippijnse Gandhi?, pp. 619-627

SCHULTE NORDHOLT, Henk De jago in de schaduw: misdaad en ‘orde’ in de koloniale staat op Java, pp. 664-675 Over de vormen van lokaal geweld - het recht van de sterkste - in de tweede helft van de 19de eeuw, met speciale aandacht voor de ‘jago-figuur’ (= de rurale leider)

SCHULTE NORDHOLT, Nico G. Korte metten met de misdaad - of de paradox van de moderne Indonesische staat, pp. 637-645 Over de achtergronden van de misdaadbestrijding

TOUWEN-BOUWSMA, Elly Madoera, het Sicilië van Java?, pp. 654-663 Over lokaal geweld

Het Oostenrijks interbellum**
(nr. 8-9, pp. 695-721)

ESTER, Hans Franz Werfel, cultuurcriticus vanuit religieuze ervaring, pp. 716-721

ROULEAU, Wil Het Oostenrijks interbellum. Inleiding, pp. 695-697 Joseph Roth en zijn meesterwerk Radetzkymarsch [1932], pp. 697-702

SIEGEL, Klaus Heimito von Doderer, Austriae poeta austracissimus, pp. 708-716

WEINHOLD, Ulrike Robert Musil als ziener op mathematisch natuurkundige basis, pp. 703-708