Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1982

[p. 228]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie:
	Nrs. 1, 2:	G. van Benthem van den Bergh, A.L. Constandse, A. de Froe, Rudolf Geel, S.R. de Groot, Gerrit Kouwenaar, Harry Mulisch, A. de Swaan
	Nrs. 3-4 - 9-10:	G. van Benthem van den Bergh, H.J.A. Hofland, Harry Mulisch, A. de Swaan

Redactiesecretarissen:

Nrs. 1, 2: G. van Benthem van den Bergh, Rudolf Geel

Nrs. 3-4 - 9-10: G. van Benthem van den Bergh

Redactieadres: De Gids p.a. Meulenhoff Nederland bv, t.a.v.T. Hermans, postbus 100, 1000 AC Amsterdam

Jg. CXLV, 10 nummers¹, 690 pp.

Nr. 1 = Amsterdam en de wereld van 1632

1 Waarvan twee dubbelnummers: 3-4 en 9-10; met gegevens over de medewerkers achterin elk nummer

I. Poëzie

BEURSKENS, Huub Vier gedichten, 7, pp. 480-483 ‘een hoogbejaarde dame op een terras’ p. 480 ‘toen ik mijn armen toen ik rechtop zat’ p. 481 ‘de tilkraan en wat daaraan om’ p. 482 ‘hoe kan men over een sloot’ p. 483

BOS, Jacobus Buiten bereik, 8, pp. 539-542 Mi lanct na di, gheselle mijn: ‘Ook ik verlang naar je zo’ p. 539 Du coors die doot, du liets mi tleven: ‘Voor de achterblijver is het’ p. 540 Dat was gheselscap goed ende fijn: ‘Hij voert zijn kraai wroeging’ p. 541 Het sceen teen moeste ghestorven sijn: ‘Zo wakend tussen laatste maal’ p. 542

ELBURG, Jan G. Zijnzoon kleinzoon, 3-4, pp. 174-176 ‘vlerk van de mond geblazen’ p. 174 ‘winst? schatten vergaard? je eigen’ p. 175 ‘gooi dat geschrift weg paps’ p. 175 Op het plein voor Terminus, 3-4, pp. 177-179 ‘als als’ p. 177 ‘door media. in het midden van je nietzijn boe’ p. 178 ‘schop na trap schuift de dwerg uit’ p. 179

[p. 229]

FRANSSENS, Jean-Paul Drie gedichten, 9-10, pp. 611-616 Oefening voor de zondagmorgen: ‘In deze oefening moet ik gaan’ pp. 611-613 Bij de laatste foto van Rimbaud: 1883 in Abessinië: ‘Kijk hij is dood’ p. 614 Oefening voor de nacht: ‘Laat mij deze oefening zacht uitspreken’ pp. 615-616

HEY, Ron Koninginnedag 30 april 1982, 9-10, pp. 635-636 ‘Tussen de bedrijven door - een viswijf’

HUISMAN, Michel Alpha-prophet, 6, p. 400 ‘Ik zag Vincent van Gogh in de witte zaal van het Stuyvenberg’

KNEEPKENS, Manuel Vier gedichten, 5, pp. 326-329 P.C. Hooftstraat: ‘Barricaden’ p. 326 Happy birthday (36): ‘Opgehangen’ p. 327 Landschap voor poilus: ‘Landschap’ p. 328 Toast op de jaren tachtig: ‘Buik &’ p. 329

KRUITHOF, Jacques Lied zonder wachter^1, 6, pp. 374-377 1. ‘straks- / zijn ster rijst nu’ p. 374 2. ‘straks- / voegt tichel zich voet’ p. 375 3. ‘straks- / lig je voor de hand’ p. 376 4. ‘straks- / ruikt je nest naar vers brood’ p. 377

NEETENS, Wim Vier gedichten, 9-10, pp. 648-651 Noordzee met narcissus en blauwe vlieger: ‘Dit late metalen licht waaraan de zee’ p. 648 Een vormelijk gevoel: ‘Je pakte me niets af maar liet iets half’ p. 649 Pistool: ‘Ik had je niet herkend.’ p. 650 Performance: ‘Ik zal een Afrikaan zijn en mijn hart’ p. 651

PRINS, Sonja Twee gedichten, 6, pp. 419-420 Het er onder houden van de nieuwe generatie: ‘het is natuurlijk een kwestie’ p. 419 Het woord hart in je keel: ‘je hoeft alleenmaar in een liedje’ p. 420

STEEG, M.K. van der Vier gedichten, 5, pp. 281-284 Vannacht: ‘Vannacht was ik bij doden op bezoek’ p. 281 Buiten gebruik: ‘In de hal van het station’ p. 282 Satie: ‘In de ochtend’ p. 283 De bevrijding: ‘We klommen van de daken en vouwden de lakens op’ p. 284

1 Gedateerd: X.11.80

[p. 230]

VEENBOER, Nel Te geborgen stad, 6, p. 391 ‘hoe Jung en Wilhelm zo synchroon’

VLIET, Eddy van Vijf gedichten, 2, pp. 116-120 ‘Ik wil alleen maar zeggen dat ik het niet weet.’ p. 116 ‘Eigendom was diefstal in de dagen’ p. 117 ‘Hier ben ik dan in dit land van de Thebanen’ p. 118 ‘Dat hij ook nog dood kon gaan, was eigenlijk niet te geloven.’ p. 119 ‘Niet dat wij de kar niet in brand staken.’ p. 120

II. Proza

BIESHEUVEL, J.M.A. De goudvis, 2, pp. 102-106

DEBROT, Cola De brief aan de president (nagelaten fragment), 9-10, pp. 577-610

DELFT, Bart van De cello, 7, pp. 454-464

HENNEMAN, Jeroen Nooit geschilderde kamers en terrassen, 6, pp. 353-358 - Met ill. van Jeroen Henneman

LANTINK, Berend Wiskunde, 5, pp. 298-304

ROGGEMAN, Willem M. Beschrijving van een onbestaand landschap, 6, pp. 392-399

IV. Kritische bijdragen¹

BAAL, J. van De ethiek van de ontwikkelingssamenwerking, 7, pp. 433-443 Het dilemma zo voor staten en voor organisaties als voor de ontwikkelingswerker te velde is: ‘Met onze technische en economische hulp, aan staten verleend, steunen wij herhaaldelijk regimes waarvan het optreden tegenover eigen mensen onze verontwaardiging wekt’ (p. 442)

BENTHEM VAN DEN BERGH, G. van Kernwapens: de onbegrepen revolutie^*, 9-10, pp. 652-658

BOERSMA, Jan W. Notities van een werkeloze filosoof, 7, pp. 484-493 Over de invloed van werkloosheid op levenswijze en gedragspatroon; beschouwingen over het bestaansrecht van de filosofie en van de filosoof

1 De titels met

* behoren tot de rubriek: Kroniek en kritiek

[p. 231]

CASPARIE, Paul Alice James *, 9-10, pp. 677, 679, 681, 683, 685, 687 Over de familie James, met een schets van het leven van Alice James (1848-1892), die gedurende de laatste jaren van haar leven te Londen een dagboek bijhield met commentaar op de politieke ontwikkelingen; zij was de zus van de psycholoog William James en van de romanschrijver Henry James

CONSTANDSE, Anton Een eeuw seksuele hervorming, 3-4, pp. 180-186 N.a.v. de herdenking van de oprichting van de Nieuw-Malthusiaanse Bond in Nederland op 2 november 1881

DEKKER, R.M. De ‘moral economy’ van de kraakbeweging *, pp. 130-134 Bewerking van een voordracht op het symposium ‘Geweld en democratie’ van de Erasmusuniversiteit te Rotterdam op 29 april 1981 Vergelijking tussen de huidige krakersoproeren en andere perioden van collectief geweld

DURLACHER, G.L. Strepen aan de hemel, 9-10, pp. 617-625 Walter Laqueur, Het gruwelijke geheim. De waarheid over Hitler's ‘Endlösung’ verdrongen Martin Gilbert, Auschwitz and the Allies? How the Allies responded in the news of Hitler's final solution

EMMERIJ, Louis Het neo-realisme in de economie, 2, pp. 107-115 ‘Het neo-realisme in de economie kenmerkt zich door op drie beleidsterreinen de nadruk te leggen. In de eerste plaats wordt aandacht geschonken aan economische en technologische herstructurering; ten tweede aan belastingmaatregelen; en in de derde plaats aan het stroomlijnen van de verzorgingsstaat’ (p. 108)

ERKELENS, Herbert van Religieuze motieven in de natuurkunde, 9-10, pp. 626-634 Over ‘de religieuze factor in de natuurkunde en op welke wijze een breuk is ontstaan tussen de christelijke religie enerzijds en de natuurwetenschap anderzijds’

EVENHUIS, J.R. Seksuele ‘revolutie’, ondeugdzame democratie en historische amnesie, 2, pp. 121-129 Over de ‘erotica’ in de nationale bibliotheken, o.a. in het British Museum en de Bibliothèque Nationale in Parijs, en de ‘enfers’ waarin ze bewaard worden Bernard de Mandeville (1670-1733), de sociaal-machiavellist uit Rotterdam, 3-4, pp. 187-197 Over diens betekenis en belangrijkste ideologisch geschrift The fable of the bees (1714) dat ‘in heel Europa een sensatie [verwekte] om de provocerende wijze waarop daarin een nieuwe wereldlijke sociale moraal werd verkondigd’ (p. 187) [Oei jury]^1, 3-4, pp. 268-269 Reactie op het juryrapport van E. Braches i.v.m. Is De Gids het oudste tijdschrift ter wereld? Prijsvraag voor Gids-lezers (1981, CXLIV, 1, pp. 589-590) Met antwoord van E. Braches, p. 269, 271

1 In de rubriek: Correspondentie

[p. 232]

Persvrijheid tussen Pietro Aretino en de moderne retortjournalist: de ideologische aanpassing van een ambigu begrip, 6, pp. 378-390 Toelichting van de opvatting van Joseph Schumpeter over het ontstaan van een vrije pers - waarvan tussen Aretino en Voltaire niet veel te merken was - tgo. de gangbare verklaring vanuit ‘een in Europa triomferende “tolerantie” waaraan dan Nederland in het bijzonder zijn deel zou hebben bijgedragen’; kritisch onderzoek van deze zgn. tolerantie in Nederland; over Jacob Campo Weyerman; over François Bruys en zijn Nederlandse ervaringen

FRANKE, Herman De zotheid van een lof der schuld, 8, pp. 561-567; 569 Reactie op Derek L. Phillips, De lof van de schuld: moraliteit en schuld in de moderne tijd (3-4, pp. 145-162; zie sub: Veer, Rob van der); met antwoord van Derek L. Phillips: Franke en het vulgair sociologisch determinisme, p. 569, 571

FRENKEL, F.E. Strafrechtspleging en regendansen, 3-4, pp. 206-216 ‘Excursie door de strafrechts-geschiedenis’ met een uitweiding over misdaad en straf

GOETTSCH, Rien De eerste columnist (Hendrik Doedijns [1697-1700] en de Haagse Mercurius [1697-1699], 6, pp. 359-373 - Met facs.

GOUDSBLOM, J. Over het onderzoek van civilisatieprocessen, 2, pp. 69-78 Tekst van een inleiding gehouden ter opening van de conferentie georganiseerd door de werkgroep Figuratiesociologie van de Nederlandse Sociologische en Anthropologische Vereniging over ‘Civilisatieprocessen en civilisatietheorieën’, Amsterdam 17-18 dec. 1981

GOUDSMIT, J. De Steele saga: Lamarck is niet dood, hij leeft *, 2, pp. 134-135, 137, 139 Over Edward Steeles theorieën i.v.m. de evolutieleer van o.a. Charles Darwin en Jean Baptiste Lamarck

GROOT, S.R. de Nationaal-socialisme en wetenschap *, 5, pp. 336-339 Herbert Mehrtens & Steffen Richter (Red.), Naturwissenschaft, Technik und NS-Ideologie. Beitrage zur Wissenschaftsgeschichte des Dritten Reiches

HENRICHS, Hendrik Johan Brouwer en de Spaanse Burgeroorlog, 1931-1939. Een Nederlander in het Spaanse labyrint, 2, pp. 79-101

HOFLAND, H.J.A. Een late erfenis van Stalin, 5, pp. 277-280 Over de omschrijving van ‘fellow traveler’ in het woordenboek van Webster en van ‘meeloper’ in Nederlandse woordenboeken; over het meeloperschap met het Moskou van Stalin en het verdwijnen van het meeloperschap binnen een paar jaar na zijn dood

HOLTHOON, F.L. van Over de zin van een klassieke opvoeding, 9-10, pp. 637-647 Over de klassieke opvoeding aan de gymnasia van de 19de eeuw in Duitsland en de public schools in Engeland; over de theorie van de Engelse onderwijshervormer

[p. 233]

Thomas Arnold m.b.t. ‘liberal education’; maar ‘de klassieke letteren zijn voor het gros van de intellectuelen geen levende werkelijkheid meer’ (p. 647)

KAMPEN, N.G. van De bekentenissen des hoogleraars Saris^1, 5, pp. 340-341 Reactie op F.W. Saris, Dagboek van een fysicus (CXLIV, 1981, 7, pp. 429-436). Met een antwoord van F.W. Saris: Grandeur en misère van de natuurwetenschap, pp. 341-343 Met een reactie van J. Oberski: Saris en Van Kampen: omtrent motieven, p. 343, 345, 347 Met een nieuwe reactie op Saris van Van Kampen: Ter zake, 7, p. 499 en een antwoord van F.W. Saris: In zake de profwedstrijd, p. 499, 501, 503 Over wetenschapsbeoefening en maatschappelijke problemen, de ‘puur wetenschappelijke wetenschapsbeoefening’ (Van Kampen) en ‘degeneratieverschijnselen’ (Saris)

KEIJSER, A.M.J. de Over onzichtbare opvoeding in het onderwijs, 3-4, pp. 217-234 Over protesten tegen de versnelde afstandsvergroting tussen jongeren en ouderen van o.a.A.S. Neill en Maria Montessori, geestelijke erfgenamen van J.J. Rousseau (al bleef de invloed van zijn Emile, behalve in Duitsland, beperkt); beeld van progressief onderwijs (in Nederland), waar de leerkracht ‘een meer totale en meer onzichtbare surveillance op het kind’ uitoefent (p. 226), met beschouwingen pro en contra

KEIZER-ZILVERSMIDT, Beate Lion Feuchtwanger - schrijven als daad *, 6, pp. 421-423, 425, 427 ‘Door zijn inzichten voor een breed publiek toegankelijk te maken via de romanvorm die hij zozeer beheerst, zet hij zijn politieke overtuiging in daden om’ (p. 425)

KUSTERS, Wiel Aantekeningen over Leopold, 8, pp. 526-538 Over ‘Om mijn oud woonhuis peppels staan’, de Christus-verzen, Kerstliedje, waarbij gewezen wordt op mogelijke raakpunten met Charlotte Brontës Wuthering Heights De geheimen van wikke en dille *, 9-10, pp. 659-663 Over de drie gedichten die in Gerrit Kouwenaars' Gedichten 1948-1978 de reeks ‘Achtergelaten landschap’ vormen, met verwijzing naar andere gedichten waarin wikke of dille voorkomen, nl. van Jan Hanlo, Habakuk II de Balker, Hans Tentije

LAMMERS, Han De crisis van de begeleidingsstaat *, 8, pp. 543-546 Het gaat niet zozeer om ‘de crisis van de verzorgingsstaat’ maar om ‘een crisis van de “begeleidingsstaat”. Begeleiding dan opgevat als het continue proces van bemoeienis van “een ieder” met het bestuur van de samenleving’ (p. 544) Aan het werk *, 9-10, pp. 658-659 Over de nieuwe regering in Nederland

LANGE, Herman de Conventionele verdediging of afschrikking? *, 8, pp. 555-559 Over het kernwapenbeleid van de NAVO

1 In de rubriek: Correspondentie

[p. 234]

LEHMANN, L.Th. Onvoltooid spionageverhaal, 8, pp. 521-525 - Met afbn. Over de Noor Cort Sivertsen (^o 1622), alias Cort Adeler, en het bouwen van een galei in Nederland voor de Deense vloot

LINDEMAN, Ruud Het Amsterdame Bos en de crisis van de jaren dertig, 3-4, pp. 244-255 Over ‘het zogeheten “Bosplan” en de manier waarop de gemeente Amsterdam dit luxueuze project in een tijd van crisis aanpakte’

MAAREN, Nelleke van Gunther S. Stent, Leven uit de ruimte. Vert.: N. van Maaren, 5, pp. 305-311 Francis Cricks theorie over het ontstaan van en het overbrengen van het leven naar onze aarde door buitenaardse denkende wezens (Extra-terrestrial Intelligence/ETI) in zijn Life itself: its origin and nature

MOODY, Pauline A.B. Lapian, De VOC in de contemporaine Indonesische literatuur. Vert.: P. Moody, 3-4, pp. 163-173 Over de activiteit van de Nederlandse zogeheten Voorcompagnieën, de VOC, in Bali tijdens de koloniale periode, op grond van plaatselijke bronnen

MULISCH, Harry [Over de wijziging in de redactie], 3-4, p. 144

OTTERSPEER, Willem De droom van de liefde. Marguerite Yourcenar als alchemiste, 3-4, pp. 198-205 Over het thema ‘liefde’ in haar werk

POPKEN, Jan Het stenen sterfbed; over het gestotter rond stervenden in onze tijd, 6, pp. 401-418 Samenvatting van Intiem, een cultuursociologische studie in voorbereiding; over stervensbegeleiding

QUERIDO, A. Een onbekend werk van Joost Mendes *, 5, pp. 330-336 Naast het vergeten werk Het geslacht der Santeljano's (1908-1929) is er Matthijs, dat in hs. berust in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam sinds 1972; beide werken onder de naam Joost Mendes, pseudoniem van Emanuel Querido (†1943)

QUERIDO, J.D. Terug bij Ter Braak, 8, pp. 509-519 Over zijn kennismaking met het werk van Ter Braak en beschouwingen als leek bij ‘de forumdiscussies, die in de voorzomer van dit jaar, in het kader van de manifestatie Berlijn-Amsterdam '20-'40 aan de grote essayist werden gewijd, door specialisten als o.a.G. van Benthem van den Bergh, A.L. Constandse, Arthur Lehning, F. de Jong Edz., Jan Rogier

[p. 235]

RIP, Arie De gans met de gouden eieren en andere maatschappelijke legitimaties van de moderne wetenschap, 5, pp. 285-297 Met een overzichtelijke tabel ‘Visies op en legitimaties van de moderne wetenschap’ (p. 293) zoals blijkt uit ‘de sociale geschiedenis van de wetenschap van de laatste honderdvijftig jaar’, met combinatiemogelijkheden m.b.t. ‘de relatie tussen wetenschap en maatschappij’ in onze tijd

ROS, Martin Berlijn-Amsterdam *, 9-10, pp. 670-677 N.a.v. bijdragen over de manifestatie Berlijn-Amsterdam 1920-1940, over de betekenis van het jaar 1932, ook te merken in leven en werk van Ernst Jünger en van Klaus Mann; over de houding van Nederland in die periode, met een bondige kritiek (p. 677) op het artikel van Beate Keizer-Zilversmidt over Feuchtwanger (6, pp. 421-427)

SCHOLTEN, Ilja Verzuiling en bezuiniging. Ongelijke kansen op arbeid in de zero-sum hordenloop, 7, pp. 465-479 Tegelijkertijd met ‘deconfessionalisering en ontzuiling... is door allerlei veranderingen en verschuivingen in maatschappij en economie het deel van het overheidsbudget dat besteed wordt aan verzuilde instellingen gigantisch toegenomen’ (p. 468) zodat ‘het aantal extra kansen dat christelijke sollicitanten verkrijgen precies gelijk is aan de afname van kansen voor niet-christenen. Dit is de ‘zero-sum problematiek’ (p. 465)

SETERS, Paul & SORBI, Marjolijn Narcisme in opspraak, 3-4, pp. 235-243 ‘Het ongebreideld egoïsme van de mensen, het verval van gezin en kerk, het bankroet van de verzorgingsstaat: deze en andere moderne kwalen worden in verband gebracht met narcisme of zelfs als symptoom daarvan gebrandmerkt’ (p. 235); over de psycho-analytische en sociale theorie van Christopher Lasch in zijn The culture of narcissism, en reacties erop

STAAY, Adriaan van der Kunstbeleid en esthetica, 7, pp. 444-453 Over de ‘identiteitszwakte’ waaraan het kunstbeleid lijdt, en de meest algemene vraag aan de esthetici, nl. die ‘naar de reikwijdte van het kunstbeleid’ (p. 450)

TRUIJENS, Aleid Chaos en harmonie: twee romandebuten *, 3-4, pp. 256-263 Kester Freriks, Hölderlins toren, pp. 257-260 Thomas Graftdijk, Positieve beelden, pp. 260-263 Emants en Coenen in de jaren tachtig *, 8, pp. 546-555 Over ‘twee bekende en ook meest volhardend gebleken naturalisten, Marcellus Emants en Frans Coenen’ n.a.v. herdrukken van hun werk Drie naturalisten: somberheid en achterklap rond de eeuwwisseling *, 9-10, pp. 663-670 Over Arnold Aletrino, Jacob Israel de Haan en August P. van Groeningen. N.a.v. de hernieuwde belangstelling voor en herdrukken van hun werk

[p. 236]

VEELENTURF, L.P.J. Onze heerlijke nieuwe wereld *, 7, pp. 494-498 ‘Het is een verhelderende bezigheid de parallellen te ontdekken die verscholen liggen in die “heerlijke nieuwe wereld” [Brave New World] van Huxley en onze zo vertrouwde samenleving’ (p. 494)

VEER, Rob van der Derek L. Phillips, De lof van de schuld: moraliteit en schuld in de moderne tijd. Vert.: R. van der Veer, 3-4, pp. 145-162 ‘In tegenstelling tot degenen die het volledig negatieve aspect van de schuld beklemtonen, ben ik voornemens... te betogen: ten eerste dat schuld en andere emoties vaak rationeel en terecht kunnen zijn, ten tweede dat [ware schuld] de morele emotie par excellence is; en ten derde dat er voor een gezonde en levensvatbare samenleving een toename... van schuld nodig is’ (p. 148)

VERLOREN VAN THEMAAT, W.A. De culturele waarde van wetenschap en kunst en de sociale positie van geleerde en kunstenaar, 5, pp. 312-325 ‘Omdat de wetenschap veel meer dan de scheppende kunst de medewerking nodig heeft van bekwame vaklieden, die geen genieën zijn, moet de overheid door haar subsidie de wetenschap mogelijk maken, wat ze voor de kunst in hoofdzaak slechts doet voor de uitvoerende kunstenaars’ (p. 324)

WINTER, Reinier de Verbod voor fascisten? *, 3-4, pp. 264-267 ‘Als een democratie iets moet waarborgen, dan is het verscheidenheid’ (p. 266)

Bijzonder nummer

Amsterdam en de wereld van 1632
(nr. 1, 65 pp.)
Samenstelling: J. Goudsblom, J. Kleinen, A. de Swaan

Ten geleide^1, pp. 3-5 ‘Dit nummer is geheel gewijd aan de betrekkingen tussen Nederland en de rest van de wereld in de jaren rond 1632, nu juist 350 jaar geleden’. In de bijdragen van de gastsprekers op het symposium van 13 januari in de Waalse Kerk ‘Amsterdam in de wereld van 1632’ ‘die hier verzameld zijn gaat het voornamelijk om het beeld dat de handelspartners van de Compagnie zich van de Hollanders vormden’

BOGUCKA, Maria Amsterdam en de Oostzeelanden in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Vert.: Pauline Moody, pp. 39-46

BOOGAART, E. van den Europeanen en niet-Europeanen in zestiende-eeuws Nederlands perspectief, pp. 6-25 Voor de voorstelling die de Nederlanders zich vormden van Indianen, Afrikanen en Aziaten vormden ‘de teksten bij de wereldatlas van Ortelius en die van zijn concurrent Gerard de Jode... vrijwel de enige bron’ (p. 10)

1 Door A. de Swaan; de drie samenstellers waren de organisatoren van het symposium

[p. 237]

BRUMMELHUIS, H. ten & KLEINEN, J. Jeremias van Vliet, Hollandsche picknick in Siam anno 1636. [Selectie & inl.]: H. ten Brummelhuis & J. Kleinen, pp. 54-61, 63 Fragmenten uit Verbael ende historisch verhael van 't gene... bij den Koningh van Siam in de stadt Judia wedervaren is. Amsterdam, Jan Jansz, 1647 (pp. 56-61, 63)

NAGAZUMI, Akira Japan en de Nederlanden rond 1632. Terugblik op een keerpunt. Vert.: Rob van der Veer, pp. 26-38 ‘de verzoening tussen de Nederlanden en Japan in dit jaar is bepalend geweest voor het verder verloop van de handels- en diplomatieke betrekkingen tussen beide landen in de daarop volgende tweeëneenhalve eeuw’ (p. 37)

NA POMBEJRA, Dhiravat De Hollanders in Siam na 1630. Vert.: Pauline Moody, pp. 39-46 Met een evaluatie van het incident van 1636 waarover Jeremias van Vliet schrijft (zie boven)